အခ်ဳိးက် ကိုယ္စားျပဳစနစ္ (PR) ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးမတည္ၿငိမ္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္ၿပီး တိုင္းရင္းသား ကိုယ္စားလွယ္မ်ားလည္း လႊတ္ေတာ္၌ ကြယ္ေပ်ာက္သြားႏိုင္

ပုိ႔စ္တင္ခ်ိန္ - 6/16/2014 10:51:00 AM

၂ဝ၁၅ ႏွစ္သို႔ေရာက္ရွိရန္ နီးကပ္လာသည့္အခ်ိန္၌ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရး
ကိစၥရပ္က မေရရာေသာ အေျခအေနတြင္ ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ႏိုင္ရန္
အဓိကအခ်က္ျဖစ္ေသာ ပုဒ္မ ၄၃၆ ကို ျပင္ဆင္ႏိုင္ေရးအတြက္ မေသခ်ာသည့္ အေနအထား ရွိေနခ်ိန္တြင္ ပုဒ္မ ၅၉ (စ)ကို ျပင္ဆင္ေပးမည္ မဟုတ္ဆိုေသာ သတင္းမ်ားလည္း ထြက္ေပၚေနသည္။ အျခားတစ္ဖက္၌လည္း သမၼတဦးသိန္းစိန္အစိုးရ၏ ေပးထားေသာ ကတိမ်ားႏွင့္ လက္ေတြ႕အေကာင္အထည္ေပၚမႈက ျပည္သူမ်ားအတြက္ စိတ္ပ်က္စရာ ျဖစ္ေနသည္။ ႏိုင္ငံ၏ အနာဂတ္ ခရီးအတြက္ အေျဖေကာင္း ရွာေဖြႏိုင္မည့္ ေလးပြင့္ဆိုင္ ေတြ႕ဆံုေရးမွာလည္း ျဖစ္လာျခင္း မရွိေသးေပ။

၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ လြတ္လပ္မႈႏွင့္ တရားမွ်တမႈ မည္မွ်ရွိမည္ဆိုျခင္း၌ ခိုင္မာေသာ အာမခံခ်က္မွာ ေမးခြန္းထုတ္စရာအျဖစ္ ရွိေနသည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ အသြင္ကူးေျပာင္းစ ႏိုင္ငံတစ္ခုအတြက္ ႏိုင္ငံေရး မတည္ၿငိမ္မႈ အႏၱရာယ္ကို အလြယ္တကူ ျဖစ္ေပၚႏိုင္ေစၿပီး လႊတ္ေတာ္တြင္း၌ တိုင္းရင္းသားကိုယ္စားလွယ္မ်ား ကြယ္ေပ်ာက္သြားႏိုင္သည့္ အခ်ိဳးက်ကိုယ္စားျပဳစနစ္ (PR)ကို က်င့္သံုးရန္ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္တြင္း ေဆြးေႏြးမႈ ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၌ ေဆြးေႏြးရန္အတြက္ ျပင္ဆင္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ေနသည္။

PR ကို ဘယ္သူေတြ အသက္သြင္း 

ၿပီးခဲ့သည့္ ဇြန္ ၁၁ ရက္ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ အစည္းအေဝးတြင္ PR စနစ္ျဖင့္ ကိုယ္စားလွယ္ေရြးခ်ယ္မႈ ျပဳလုပ္ရန္ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္၌ အတည္ျပဳခဲ့သည္။

ထိုေန႔အစည္းအေဝးသို႔ တက္ေရာက္ခဲ့သူ ကိုယ္စားလွယ္ ၂ဝ၄ ဦးအနက္ တပ္မေတာ္သား ကိုယ္စားလွယ္မ်ား အပါအဝင္ ကိုယ္စားလွယ္ ၈၅ ဦးက ကန္႔ကြက္ခဲ့ေသာ္လည္း ျပည္ေထာင္စုၾကံ့ခိုင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးပါတီ(ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီ) မွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား အပါအဝင္ အျခားကိုယ္စားလွယ္ ၁၁၉ ဦးက ေထာက္ခံခဲ့သျဖင့္ အတည္ျပဳလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ထို႔အတူ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္တြင္း PR စနစ္ ပံုေဖာ္ရန္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရး ေကာ္မတီတစ္ရပ္ကို ကိုယ္စားလွယ္ ၄ဝ ဦးျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။      

၁၉၉ဝ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ မက်င္းမမီမွာပင္ PR စနစ္ကို က်င့္သံုးရန္ ဒီမိုကေရစီပါတီက တင္ျပခဲ့ဖူးသည္။ သို႔ေသာ္ လက္ရွိက်င့္သံုးခဲ့ေသာ မဲအမ်ားဆံုးရသူက အႏိုင္ရသည့္စနစ္ (First Past the Post-FPTP) ကိုသာ အသံုးျပဳရန္ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က က်င့္သံုးခဲ့သည္။ ၂ဝ၁ဝ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္လည္း FPTP  စနစ္ကိုသာ က်င့္သံုးခဲ့သည္။

၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္တြင္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ အင္အားစုပါတီ (NDF)အပါအဝင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီ ၁ဝ ပါတီျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားသည့္ ဒီမိုကေရစီ မိတ္ေဆြပါတီမ်ားအဖြဲ႕က လာမည့္ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားတြင္ PR စနစ္ သို႔မဟုတ္ PR ႏွင့္ FPTP ကို ေရာေႏွာထားသည့္ ကိုယ္စားလွယ္ေႏွာ အခ်ိဳးက်စနစ္ (MMP) ကို က်င့္သံုးရန္ သေဘာထားေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ထိုသေဘာထားေၾကညာခ်က္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ အဖြဲ႕တြင္း သေဘာထားကြဲမႈမ်ား ရွိခဲ့ၿပီး အဖြဲ႕ဝင္ျဖစ္သည့္ ရခိုင္တိုင္းရင္းသား တိုးတက္ေရးပါတီအျပင္ က်န္တိုင္းရင္းသား ပါတီမ်ားက လက္ခံျခင္း မရွိခဲ့ေပ။

၂ဝ၁၃ ခုႏွစ္တြင္၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ေရြးေကာက္ပြဲ၌ PR စနစ္က်င့္သံုးေရး ေဆြးေႏြးဆံုးျဖတ္ေပးရန္ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က လႊတ္ေတာ္သို႔ တင္သြင္းခဲ့ၿပီး ထိုစနစ္က်င့္သံုးရန္ တင္ျပမႈအား ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီက ေထာက္ခံမည့္ အေျခအေနရွိေၾကာင္း ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီ ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးျဖစ္သည့္ ဦးေအာင္ေသာင္းက ဧရာဝတီသတင္းဌာနသို႔ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခဲ့သည္။

သို႔ေသာ္ ၂ဝ၁၃ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္ ၁ ရက္တြင္ ျပဳလုပ္သည့္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ အစည္းအေဝး၌ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ နာယက ဦးခင္ေအာင္ျမင့္က PR စနစ္ ေျပာင္းလဲေရးကို ေဆြးေႏြးမႈျပဳလုပ္မည္ မဟုတ္ဟု ေျပာၾကားသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ ဇြန္ ၃ ရက္တြင္မူ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ အင္အားစုပါတီ (NDF) မွ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ေဒၚခင္ဝိုင္းၾကည္က အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္အတြက္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ေရြးခ်ယ္ရာ၌ PR စနစ္ကို က်င့္သံုးရန္ လႊတ္ေတာ္က အဆံုးအျဖတ္ေပးရန္ႏွင့္ ဥပေဒျပင္ဆင္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို လိုအပ္သလို ေဆာင္ရြက္ရန္ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္အား တိုက္တြန္းေၾကာင္းအဆိုကို တင္သြင္းခဲ့သည္။

ေဒၚခင္ဝိုင္းၾကည္က ဇြန္ ၃ ရက္တြင္ အဆိုတင္သြင္းခဲ့ၿပီး ဇြန္ ၁၁ ရက္တြင္ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္၌ PR စနစ္ျဖင့္ ကိုယ္စားလွယ္ေရြးရန္ အတည္ျပဳခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

PR ဆိုတာ ဘာလဲ

ကမၻာေပၚတြင္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ က်င့္သံုးေနေသာ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၆၇ ႏိုင္ငံအနက္ ႏိုင္ငံ ၉ဝ တြင္ PR စနစ္ကို က်င့္သံုးေနသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္သည့္ ထိုင္း၊ ကေမၻာဒီးယား၊ အိႏၵိယ(အထက္လႊတ္ေတာ္)၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ နီေပါ၊ သီရိလကၤာႏိုင္ငံမ်ားတြင္လည္း ပံုသဏၭာန္ကြဲျပားမႈရွိသည့္ PR စနစ္ကို က်င့္သံုးေနၾကသည္။

ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အႏိုင္ရရွိသည့္ ပါတီ၊ အႏိုင္ရရွိသည့္ ကိုယ္စားလွယ္က လႊတ္ေတာ္တြင္း ဝင္ေရာက္ႏိုင္သည့္ FPTP စနစ္ႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ပါက ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ရရွိေသာ မဲအေရအတြက္၊ ဆႏၵျပဳသူ အခ်ိဳးက်အလိုက္ ျပန္လည္ခြဲေဝၿပီး လႊတ္ေတာ္တြင္း ဝင္ေရာက္ေနရာယူႏိုင္သည့္ PR စနစ္တြင္ ႐ႈပ္ေထြးမႈမ်ားစြာ ရွိေနသည္။

PR စနစ္ျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲအႏိုင္ရ ပါတီႀကီးတစ္ခု သို႔မဟုတ္ ႏွစ္ခုက ေရြးေကာက္ခံ အာဏာရွင္စနစ္ျဖစ္မည္ကို ႀကိဳတင္ကာကြယ္ႏိုင္မည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ဒီမိုကေရစီရင့္က်က္မႈ မရွိေသးေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံကဲ့သို႔ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ PR စနစ္ေၾကာင့္ တိုင္းျပည္မတည္ၿငိမ္မႈ ပိုျဖစ္လာႏိုင္သည့္အျပင္ စစ္အာဏာသိမ္းမႈ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္သည္အထိ အႏၱရာယ္ရွိေနသည္။ အိမ္နီးခ်င္း ထိုင္းႏိုင္ငံမွာပင္ သက္ဆင္ကိုျဖဳတ္ခ်ၿပီး ျပန္လည္ျပင္ဆင္ ေရးဆြဲခဲ့ေသာ အေျခခံဥပေဒ၌ PR စနစ္၏ အသြင္တစ္ခုျဖစ္သည့္ Mix Member Majoritation System ကို အသံုးျပဳခဲ့ေသာ္လည္း ေအာင္ျမင္မႈမရခဲ့ဘဲ လက္ရွိအခ်ိန္၌ စစ္အာဏာသိမ္းႏိုင္ငံတစ္ခု ျဖစ္ေနခဲ့သည္။

PR ေလးမ်ိဳး

အေျခခံအားျဖင့္ PR စနစ္၌ ပံုသဏၭာန္ ေလးမ်ိဳးရွိၿပီး ပါတီကိုသာ မဲေပးေရြးခ်ယ္ရေသာ (Party List System) စနစ္၊ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းအား တစ္ႀကိမ္၊ ပါတီအား တစ္ႀကိမ္ မဲေပးေရြးခ်ယ္ရေသာ (Mix Member Proportional System) စနစ္၊ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းအား တစ္ႀကိမ္၊ ပါတီအား တစ္ႀကိမ္ မဲေပးေရြးခ်ယ္ရမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း လူပုဂၢိဳလ္အား ေနရာအမ်ားစု ေပးထားေသာ (Mix Member Majoritarian System) စနစ္ႏွင့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားအနက္ မိမိတို႔ ႏွစ္သက္မႈအရ ဦးစားေပး နံပါတ္စဥ္ ၁၊ ၂၊ ၃၊ ၄ တပ္ၿပီး ေရြးခ်ယ္ရေသာ (Single Transferable Vote System) စနစ္တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။

ပါတီကိုသာ မဲေပးေရြးခ်ယ္ရေသာ စနစ္

ပါတီကိုသာ ေရြးခ်ယ္ရေသာ စနစ္တြင္ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ရန္အတြက္ ပါတီအလိုက္ အမည္စာရင္း တင္သြင္းရၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ရရွိေသာ မဲအေရအတြက္ကို စုေပါင္းေရတြက္၍ ပါတီအလိုက္ ရရွိေသာ မဲအေရအတြက္ အခ်ဳိးအရ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေနရာ ခြဲေဝသည့္ စနစ္ျဖစ္သည္။ ထိုစနစ္အရ ပါတီတစ္ခုခ်င္းစီအလိုက္ ပါတီဥကၠ႒ အပါအဝင္ ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္မ်ားမွာ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ျဖစ္ခြင့္ကို ေသခ်ာေပါက္ ရရွိမည္ျဖစ္သည္။

PR စနစ္ျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲအႏိုင္ရ ပါတီႀကီးတစ္ခု သို႔မဟုတ္ ႏွစ္ခုက ေရြးေကာက္ခံ အာဏာရွင္စနစ္ျဖစ္မည္ကို ႀကိဳတင္ကာကြယ္ႏိုင္မည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ဒီမိုကေရစီရင့္က်က္မႈ မရွိေသးေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံကဲ့သို႔ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ PR စနစ္ေၾကာင့္ တိုင္းျပည္မတည္ၿငိမ္မႈ ပိုျဖစ္လာႏိုင္သည့္အျပင္ စစ္အာဏာသိမ္းမႈ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္သည္အထိ အႏၱရာယ္ရွိေနသည္ . . . . .
ထိုစနစ္အရ အင္အားႀကီးႏိုင္ငံေရး ပါတီတစ္ခုက လႊတ္ေတာ္ကို စိုးမိုးထားမႈအား ကာကြယ္ႏိုင္မည္ဟု ဆိုေသာ္လည္း ပါတီထိပ္ပိုင္း ေခါင္းေဆာင္မ်ား ဩဇာႀကီးမားလာမည့္အျပင္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ျဖစ္ခ်င္သူမ်ားက ပါတီေခါင္းေဆာင္မ်ားအား ခ်ဥ္းကပ္မႈမ်ိဳးစံုျပဳလုပ္ၿပီး မေလ်ာ္ဩဇာ အသံုးျပဳမႈမ်ား ရွိလာႏိုင္သည္။ ထို႔ျပင္ ပါတီတြင္း ဒီမိုကေရစီ ကြယ္ေပ်ာက္လာႏိုင္ၿပီး ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက ျပည္သူအေပၚ သစၥာေစာင့္သိမႈ ေလ်ာ့က်သြားၿပီး ကိုယ္စားလွယ္မ်ားသည္ မည္သည့္မဲဆႏၵနယ္ကို ကိုယ္စားျပဳသည္ ဆိုျခင္းအား ျပည္သူမ်ား ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မသိႏိုင္ေတာ့ဘဲ ျပည္သူႏွင့္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအၾကား ဆက္ဆံေရး အားနည္းမႈမ်ား ျဖစ္လာႏိုင္သည္။

ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းအား တစ္ႀကိမ္၊ ပါတီအား တစ္ႀကိမ္ မဲေပးေရြးခ်ယ္ရေသာ စနစ္

ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းအား တစ္ႀကိမ္၊ ပါတီအား တစ္ႀကိမ္ မဲေပးေရြးခ်ယ္ရေသာစနစ္မွာ ႏွစ္ဆင့္ ထပ္မဲေပးေရြးခ်ယ္ရေသာ စနစ္ျဖစ္သည္။ ထိုစနစ္တြင္ မဲဆႏၵနယ္အလိုက္ လူပုဂၢိဳလ္အရေပးသည့္ ဆႏၵမဲ အမ်ားဆံုးရရွိသူက လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ တိုက္႐ိုက္ျဖစ္ႏိုင္ၿပီး ပါတီအားေပးသည့္ မဲရလဒ္အလိုက္ ကိုယ္စားလွယ္ေနရာကို ခြဲေဝယူရန္ ျဖစ္သည္။

႐ႈပ္ေထြးမႈမွာ ဥပမာအားျဖင့္ ပါတီတစ္ခု၌ ကိုယ္စားလွယ္ဦးေရ ၁ဝဝ က တိုက္႐ိုက္အႏိုင္ရခ်ိန္တြင္ ပါတီက မဲအေရအတြက္ ရာခိုင္ႏႈန္းအရ ကိုယ္စားလွယ္ ၁၅ဝ ေနရာ အႏိုင္ရရွိမည္ ဆိုပါက လိုအပ္ေသာ ကိုယ္စားလွယ္ ၅ဝ ကို ပါတီစာရင္းမွ ထပ္မံေပါင္းထည့္ရမည္ ျဖစ္သည္။ ထိုအေျခအေနေၾကာင့္ ေပါင္းထည့္ခဲ့သည့္ ကိုယ္စားလွယ္ ၅ဝ မွာ ျပည္သူ႔ဆႏၵအရ ေရြးခ်ယ္သူမ်ား မဟုတ္ဘဲ လႊတ္ေတာ္တြင္း ဝင္ေရာက္ေနရာယူႏိုင္ျခင္း ျဖစ္သည္။

အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံတြင္ ထိုစနစ္က်င့္သံုး၍ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို ေရြးခ်ယ္ၿပီး သမၼတႏွင့္ ေဒသဆိုင္ရာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးမ်ားကို ျပည္သူက တိုက္႐ိုက္ေရြးခ်ယ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ထုိစနစ္ေၾကာင့္ သမၼတ (အစိုးရ)အဖြဲ႕ႏွင့္ လႊတ္ေတာ္အၾကား မၾကာခဏ ပဋိပကၡမ်ား ေပၚေပါက္ေလ့ရွိၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ဥပေဒျပဳ မ႑ိဳင္တို႔အၾကား ေစ့စပ္မရႏိုင္ေသာ ကိစၥရပ္မ်ားျဖစ္ကာ ႏိုင္ငံေရးမတည္ၿငိမ္မႈမ်ား ေပၚေပါက္ေလ့ရွိသည္။

ထိုစနစ္၏ အားနည္းခ်က္မွာ ပါတီကိုသာ အဓိက ေရြးခ်ယ္ရျခင္း ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျပည္သူမ်ားက မိမိတို႔၏ၿမိဳ႕နယ္၊ ေဒသအတြက္ ေရြးခ်ယ္လိုေသာ ကိုယ္စားလွယ္အား မဲေပးေရြးခ်ယ္ခြင့္ ဆံုး႐ံႈးမည္ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ မိမိၿမိဳ႕နယ္၊ ေဒသမွ ဝင္ေရာက္ေရြးခ်ယ္ခံေသာ ကိုယ္စားလွယ္ကို ႀကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ၊ မႀကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ မရွိေတာ့ဘဲ ပါတီကိုသာ ေရြးခ်ယ္ရသျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးလုပ္စားသူမ်ား ကိုယ္စားလွယ္ ျဖစ္လာႏိုင္ပါသည္။ ပါတီအဓိကပံုစံ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ပါတီရန္ပံုေငြကို အမ်ားဆံုး ထည့္ဝင္ကူညီေနေသာ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား၊ ခ႐ိုနီမ်ားသည္လည္း ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္၌ ဝင္ေရာက္ျခယ္လွယ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္လာႏိုင္သည္။

ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းအား တစ္ႀကိမ္၊ ပါတီအား တစ္ႀကိမ္ မဲေပးေရြးခ်ယ္ရမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း လူပုဂၢိဳလ္အား ေနရာအမ်ားစု ေပးထားေသာစနစ္

ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္ က်င့္သံုးခဲ့သည့္ ပံုစံျဖစ္သည္။ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းအား တစ္ႀကိမ္၊ ပါတီအား တစ္ႀကိမ္ မဲေပးေရြးခ်ယ္ရေသာစနစ္ႏွင့္ တူညီမႈရွိေသာ္လည္း ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း အေရအတြက္ အခ်ိဳးကို ပိုမိုသတ္မွတ္ေပးထားသည့္ စနစ္ျဖစ္သည္။

ထိုစနစ္၏ အားသာခ်က္အရ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း အေရအတြက္ ပိုမ်ားလာႏိုင္ၿပီး အရည္အေသြးျပည့္ဝသည့္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို ပိုမိုေရြးခ်ယ္ႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။

အားနည္းခ်က္မွာ လႊတ္ေတာ္တြင္း၌ မၾကာခဏ ျပႆနာမ်ား ရင္ဆိုင္ရျခင္း၊ လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ အစိုးရအဖြဲ႕အၾကား ျပႆနာမ်ား မၾကာခဏ ေပၚေပါက္ျခင္း၊ အစိုးရအဖြဲ႕ မၾကာခဏ ႏုတ္ထြက္ေပးရျခင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚတတ္ၿပီး ႏိုင္ငံေရး မတည္ၿငိမ္မႈကို ျဖစ္ေပၚေစသည့္ စနစ္မ်ဳိး ျဖစ္သည္။ အဆိုပါစနစ္ကို သံုးစြဲေနေသာ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမွာပင္ ထိုအျဖစ္အပ်က္မ်ိဳးကို မၾကာခဏ ၾကံဳေတြ႕ေနရၿပီး အျခားႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္သည္ ဘိုလီးဗီးယား၊ ဟန္ေဂရီ၊ လီဆိုသို၊ မကၠဆီကို၊ ေတာင္ကိုရီးယား၊ ထိုင္ဝမ္ႏွင့္ ဗင္နီဇြဲလား ႏိုင္ငံမ်ားတြင္လည္း အလားတူျပႆနာမ်ားကို မၾကာခဏ ၾကံဳေတြ႕ရေလ့ ရွိသည္။

ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားအနက္ မိမိတို႔ႏွစ္သက္မႈအရ ဦးစားေပး နံပါတ္စဥ္ ၁၊ ၂၊ ၃၊ ၄ တပ္ၿပီး ေရြးခ်ယ္ရေသာ စနစ္

ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားအနက္ မိမိတို႔ ႏွစ္သက္မႈအရ ဦးစားေပးနံပါတ္စဥ္ ၁၊ ၂၊ ၃၊ ၄ တပ္ၿပီး ေရြးခ်ယ္ရေသာ စနစ္တြင္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားအား မဲေပးသူ ျပည္သူမ်ားက ဦးစားေပး၍ နံပါတ္စဥ္တပ္ ေရြးခ်ယ္ရျခင္း ျဖစ္သည္။ ထိုစနစ္အရ ကိုယ္စားလွယ္သည္ သတ္မွတ္ထားေသာ မဲအေရအတြက္ ရရွိပါက ခ်က္ခ်င္းအေရြးခံရမည္ျဖစ္ၿပီး သတ္မွတ္မဲအေရအတြက္ထက္ ပိုမိုရရွိေနပါက ၎ရရွိေသာ ပိုမဲမ်ားအား အျခားသူမ်ားထံ ေဝငွၿပီး ဆက္လက္တြက္ခ်က္ရမည္ ျဖစ္သည္။ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းတစ္ဦးသည္ သတ္မွတ္ထားသည့္ မဲအေရအတြက္ မရရွိပါက မဲအနည္းဆံုးရရွိေသာ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းကို ထုတ္ပယ္ၿပီး ၎၏မဲမ်ားကို အျခားကိုယ္စားလွယ္မ်ားထံ ေဝငွရမည္ ျဖစ္သည္။ သတ္မွတ္ထားေသာ ကိုယ္စားလွယ္အေရအတြက္ မျပည့္မခ်င္း တြက္ခ်က္ရမည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ႐ႈပ္ေထြးမႈမ်ားစြာရွိၿပီး ကြ်မ္းက်င္သူမ်ား လိုအပ္သည့္အျပင္ အခ်ိန္တိုအတြင္း အေျဖမွန္ ရရွိရန္လည္း ခက္ခဲသည္။

သတ္မွတ္ခ်က္အတိုင္း လုပ္ေဆာင္မည္ဆိုပါက အလြန္မွ်တသည့္စနစ္ဟု ဆိုေသာ္လည္း စနစ္အရ မဲက်န္မ်ားကို အနည္းအမ်ားအလိုက္ ထပ္ေပါင္းေပးရျခင္းေၾကာင့္ ႐ႈပ္ေထြးသည့္ ျပႆနာမ်ားစြာ ရွိေနသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ PR စနစ္က်င့္သံုးရင္ ဘာေတြျဖစ္လာႏိုင္မလဲ

ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ PR စနစ္အား ေျပာင္းလဲက်င့္သံုးမည္ ဆိုပါက ပထမအခ်က္ အေနျဖင့္ မဲဆႏၵရွင္ ျပည္သူမ်ားအၾကား ႐ႈပ္ေထြးမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္သည္။ ယခုက်င့္သံုးေနသည့္ ႐ိုးရွင္းေသာ FPTP စနစ္မွာပင္ မဲဆႏၵရွင္ ျပည္သူမ်ား၏ နားလည္သေဘာေပါက္မႈမွာ အားနည္းခ်က္မ်ား ရွိေနသည္။

PR စနစ္ကို က်င့္သံုးျခင္းအားျဖင့္ ပါတီတစ္ခုတည္းက ႀကီးစိုးျခင္းမွ ကာကြယ္ႏိုင္ၿပီး အနည္းစုျဖစ္သည့္ ပါတီငယ္မ်ားအတြက္ မွ်တေသာ ကိုယ္စားျပဳခြင့္ ရရွိမည္ဟု ဆိုေသာ္လည္း ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္မည့္ NLD ပါတီအေနျဖင့္ ထိခိုက္မႈႀကီးစြာ ျဖစ္ေပၚႏိုင္မည္ မဟုတ္ေပ။

သို႔ေသာ္ တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားရွိ တိုင္းရင္းသားပါတီမ်ားမွာ အခက္အခဲ ၾကံဳေတြ႕ရမည္ျဖစ္ၿပီး တိုင္းရင္းသားလႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား လႊတ္ေတာ္တြင္း ဝင္ေရာက္ႏိုင္မႈ အေျခအေနမွာလည္း နည္းပါးသြားမည္ ျဖစ္သည္။ လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ ဖြဲ႕စည္းမႈအရ တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ ဝင္ေရာက္ေနရာယူမႈမွာ အားနည္းေနသျဖင့္ ေနရာပိုရရန္ ေတာင္းဆိုမႈမ်ား ရွိေနခ်ိန္တြင္ PR စနစ္ က်င့္သံုးလိုက္သည္ႏွင့္ ယခုထက္ပိုနည္းေသာ အေျခအေနကို ၾကံဳေတြ႕ရမည္ျဖစ္သည္။

ထို႔အတူ ပါတီငယ္မ်ားစြာ ေပၚေပါက္လာႏိုင္ၿပီး ဘာသာေရး၊ လူမ်ဳိးေရးႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ အစြန္းေရာက္ဝါဒီမ်ား၏ ပါတီမ်ားလည္း ေပၚထြက္လာကာ လႊတ္ေတာ္တြင္း၌ အစြန္းေရာက္ဝါဒီမ်ားလည္း ေနရာယူလာႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။

(ယခုသတင္းေဆာင္းပါး၌ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ PR စနစ္၏ အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္ဆုိင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ားသည္ အမ်ဳိးသားအက်ဳိးစီးပြား သုေတသနအဖြဲ႕က တုိင္းရင္းသားလႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္မ်ားထံ ျဖန္႔ေဝထားေသာ စာတမ္းမွ ရယူထားျခင္းျဖစ္သည္)

အခ်ဳိးက်ကိုယ္စားျပဳစနစ္ အားသာခ်က္မ်ား

(၁)    ပါတီတစ္ခုတည္းက လက္၀ါးႀကီးအုပ္ ႀကီးစိုးျခင္း (သို႔မဟုတ္) အႏိုင္ရပါတီႀကီးမ်ား အခ်င္းခ်င္း အင္အားၿပိဳင္ျခင္းျဖင့္ ေရြးေကာက္ခံ အာဏာရွင္စနစ္ (Elective Dictatorship) အရ ေပၚေပါက္လာႏိုင္သည့္ အမ်ားစုမွ ဗိုလ္က်သည့္ပံုစံမ်ဳိး (tyranny of supermajority) ကို တားဆီးႏုိင္မည္ျဖစ္ၿပီး စစ္မွန္ေသာ ပါတီစံုစနစ္ ထြန္းကားလာႏိုင္ျခင္း၊

(၂)    အနည္းစုျဖစ္သည့္ ပါတီငယ္မ်ားအတြက္ မွ်တေသာကိုယ္စားျပဳခြင့္ ရရွိျခင္း၊

(၃)    မဲဆႏၵရွင္မ်ား အေနျဖင့္ ဆႏၵမဲေပးၿပီး ေဖာ္ထုတ္ျပသသည့္ဆႏၵကို ပိုမိုရွင္းရွင္းလင္းလင္း ကိုယ္စားျပဳ ေဖာ္ျပႏိုင္ျခင္း၊

(၄)    ဆႏၵမဲမ်ား အလဟႆ  အက်ဳိးမဲ့ျဖစ္မႈ နည္းပါးသြားသည့္အတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ျပည္သူလူထု ပူးေပါင္းပါ၀င္မႈ မ်ားျပားလာၿပီး ဒီမိုကေရစီလမ္းစဥ္ ေအာင္ျမင္လာရန္ တစ္ဖက္တစ္လမ္းမွ အေထာက္အကူ ျဖစ္လာႏိုင္ျခင္း၊

(၅)    လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၏ အရည္အေသြးႏွင့္ အမ်ဳိးသမီးမ်ား ပါ၀င္လာမႈ တိုးတက္လာျခင္း၊

(၆)    တစ္သီးပုဂၢလအျဖစ္ ၀င္ေရာက္အေရြးခံသူမ်ား အေနျဖင့္လည္း ဆႏၵမဲနည္းနည္းျဖင့္ အေရြးခ်ယ္ခံရႏိုင္ေျခ ရွိလာျခင္း၊

(၇)    ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္သည့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း မ်ားျပားလာမည္ျဖစ္သျဖင့္ မဲဆႏၵရွင္မ်ား အေနျဖင့္ မိမိစိတ္ႀကိဳက္ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ျခင္း၊ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ား၏ အရည္အခ်င္းလည္း အၿပိဳင္အဆိုင္ တိုးတက္လာျခင္း၊

(၈)    တိုင္းရင္းသားလူနည္းစုမ်ား အေနျဖင့္ မိမိတို႔ေဒသအတြက္ သာမက တစ္ႏိုင္ငံလံုး၏ အေရးကိစၥမ်ားတြင္လည္း ပါ၀င္လာခြင့္ ရရွိလာႏိုင္ျခင္း၊

(၉)    လူနည္းစုမ်ားအတြက္ ကိုယ္စားျပဳႏိုင္သျဖင့္ လူမႈေရးကြာဟခ်က္ ႀကီးေသာ ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံငယ္ေလးမ်ားကပါ လိုက္လံက်င့္သံုးႏိုင္ျခင္း၊

(၁၀)    ႏိုင္ငံေရးကို ခုတံုးလုပ္မည့္သူမ်ား ေလ်ာ့နည္းသြားၿပီး အရည္အခ်င္း စစ္မွန္သူမ်ားသာ ၀င္ၿပိဳင္ႏုိင္မည့္ အေျခအေနျဖစ္ျခင္း၊

အခ်ဳိးက် ဗဟုကိုယ္စားလွယ္ ေရြးခ်ယ္ျခင္း၏ အားနည္းခ်က္မ်ား

(၁)    ဤစနစ္မွာ တိုင္းျပည္၏ ကြဲျပားမ်ားျပားေနေသာ အျမင္အမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ ပါတီငယ္မ်ား အဆမတန္ ကြဲျပားေနမႈ ျဖစ္ႏုိင္ၿပီး ႏုိင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မႈကို ထိခိုက္လာေစႏုိင္၏။ (ဥပမာ-အစၥေရး) ဆန္႔က်င္ဘက္အားျဖင့္ တစ္ခါတစ္ရံတြင္ ဤစနစ္အသံုးျပဳေသာ ႏုိင္ငံမ်ားအတြင္း၌ပင္ အဓိကႏွစ္ပါတီ ႀကီးစိုးၿပီး က်န္ပါတီငယ္ေလးမ်ားကလည္း ဆက္လက္႐ုန္းကန္ေနရေသာ အေနအထားေရာက္သြားသည့္    ႏိုင္ငံမ်ားလည္းရွိသည္။ (ဥပမာ-ဆြီဒင္၊ စပိန္)

(၂)    အင္အားအႀကီးဆံုးပါတီမွ ေယ်ဘူယ်အားျဖင့္ ေထာက္ခံမႈ (၅၀) ရာခိုင္ႏႈန္း ပတ္၀န္းက်င္အထိ ရရွိရန္ မစြမ္းေဆာင္ႏိုင္ေသာအခါ ပါတီငယ္ကေလးမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ ညြန္႔ေပါင္းအစိုးရ ဖြဲ႕ရေသာေၾကာင့္ မူ၀ါဒေရးရာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားကို ျပတ္ျပတ္သားသား မခ်ႏိုင္ဘဲ ႏုိင္ငံေရးျဖစ္စဥ္ ေႏွာင့္ေႏွးမႈမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး မတည္ၿငိမ္မႈမ်ားကို ၾကံဳေတြ႕လာရႏိုင္သည္။

(၃)    PR စနစ္ လက္ေတြ႕က်င့္သံုးၾကေသာ ႏိုင္ငံမ်ား၏ အေတြ႕အၾကံဳအရ၊ စနစ္၏ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားမွာ၊ ႐ႈပ္ေထြးၿပီး အေသးစိတ္သည္။

(၄)    ဒီမိုကေရစီ သက္တမ္းအရေရာ၊ အေတြ႕အၾကံဳအရပါ ႏုနယ္ေသးေသာ ဤစနစ္ကို က်င့္သံုးမည္ဆိုပါက (စြမ္းေဆာင္ရည္အရေရာ၊ မ႐ုိးသားမႈမ်ားေၾကာင့္ပါ) အားနည္းခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္မ်ား ရွိလာႏိုင္ပါသည္။

(၅)    ႏုိင္ငံေရးပါတီငယ္မ်ားသည္ ဤစနစ္ကို က်င့္သံုးမည္ဆိုလွ်င္ ယခုထက္ပိုမို၍ ေငြေၾကးေတာင့္တင္းမွသာ (သို႔မဟုတ္) အစိုးရ၏ လံုေလာက္ေသာ ေထာက္ပံ့မႈကို ရရွိမွသာ က်ယ္ျပန္႔စံုလင္ေသာ ကိုယ္စားျပဳမႈကို ဖန္တီးႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။

(၆)    မည္သို႔ေသာ အရည္အခ်င္းႏွင့္ ျပည့္စံုသူမ်ားကို ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားအျဖစ္ စာရင္းျပဳစု တင္သြင္းမည္ဆိုသည္ကို ပါတီဖြဲ႕စည္းပံု စည္းမ်ဥ္းမ်ားတြင္ အတိအလင္း သတ္မွတ္ထားျခင္း မရွိပါက အမတ္ျဖစ္လိုသူမ်ားက ပါတီေခါင္းေဆာင္မ်ားသို႔ မိမိအမည္စာရင္း ပါရွိေစရန္ နည္းမ်ဳိးစံုျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္လာႏုိင္ပါသည္။

(၇)    PR စနစ္က ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ား ညႇိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ၾကရမည္ျဖစ္ရာ ဘံုတူညီခ်က္ (Common ground) ရွာရန္ ခက္လိမ့္မည္။

(၈)    PR စနစ္၏ လႊတ္ေတာ္တြင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အခ်ဳိးက်ပါ၀င္ခြင့္ ရၾကမည္ျဖစ္ရာ အေရးႀကီးေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ား (ဥပမာ-ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရး) ခ်မွတ္ႏိုင္ရန္၊ လံုေလာက္သည့္ ရာခိုင္ႏႈန္း မျပည့္ႏိုင္သည့္အတြက္ ဥပေဒျပင္ဆင္ေရး လြယ္ကူမည္ မဟုတ္ပါ။

(၉)    အစြန္းေရာက္ ပါတီငယ္မ်ား အပါအ၀င္ ပါတီအမ်ားအျပား လႊတ္ေတာ္ထဲ ေရာက္လာသည့္အတြက္ အျမင္တူညီမႈ နည္းပါးသြားကာ ထိပ္တန္းေရာက္လာႏိုင္သျဖင့္ အစြန္းေရာက္ပါတီမ်ားမွ အာဏာရလာႏိုင္သည့္ အလားအလာ ရွိလာႏိုင္သည္။

(၁၀)    ပါတီငယ္မ်ား ေပၚေပါက္လာမည္ျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးစနစ္ မတည္မၿငိမ္ ျဖစ္ေစပါသည္။



ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ PR စနစ္ က်င့္သံုးပါက ျဖစ္ေပၚႏိုင္သည္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အျမင္မ်ား

“PR စနစ္ သံုးလုိက္ရင္ေတာ့ ေဒသမွာရွိတဲ့ တုိင္းရင္းသား ပါတီငယ္ေလးေတြအတြက္ အခြင့္အလမ္း နည္းသြားတာေပါ့။ ေနာက္ PR ၀င္လာျခင္းအားျဖင့္ ျပည္သူလူထုရဲ႕ ဆႏၵကလည္း နည္းသြားတယ္။ PR က ေရြးခ်ယ္ခံစရာ မလိုဘဲနဲ႔ အဲဒီပါတီ အေနနဲ႔ အခ်ဳိးရမွာကိုး။ ပါတီက ႏွစ္ေယာက္ရမယ္ဆိုရင္ သူ႔ကိုေရြးခ်ယ္ဖို႔အတြက္ ပါတီရဲ႕ဆႏၵကိုပဲ ယူရေတာ့မွာေလ။ ျပည္သူလူထုရဲ႕ဆႏၵ မလိုေတာ့ဘူး။ လူထုမဲနဲ႔ သူတက္မွာမွ မဟုတ္တာ။ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ အေနနဲ႔ တစ္တုိင္းျပည္လံုးမွာ ၁၀ ေနရာေလာက္ ေပးလိုက္ရတာ ျပႆနာမရွိဘူး။ တိုင္းရင္းသားပါတီငယ္ေလးေတြ အေနနဲ႔က် ၂ ေနရာ ၃ ေနရာေလာက္ ေပးလုိက္ရတာ ျပႆနာရွိတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြထဲမွာ ေျပာေရးဆုိခြင့္ နည္းသြားမယ္ဆိုရင္ တုိင္းရင္းသားေတြ လုိလားတဲ့ဖက္ဒရယ္က ပိုၿပီးေတာ့ အင္အားနည္းသြားတာေပါ့။ ဥပမာအားျဖင့္ ဘာသာေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ပါတီတစ္ခု၀င္လာလို႔ ခြဲေပးလုိက္ရရင္ အင္အားနည္းသြားမွာေပါ။

အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္မွာ အခုကေတာ့ ကရင္ ၁၂ ေယာက္ဆုိရင္ မြန္လည္း ၁၂ ေယာက္ေပါ့။ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္နဲ႔ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ႏွစ္ရပ္ေပါင္းရင္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ေပါ့။ အခုကတည္းက အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္က လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္နည္းေတာ့ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္ေပါင္းလုိက္ရင္ အျမဲတမ္း အားနည္းေနတယ္။ အဲဒီမွာ PR နဲ႔ အခ်ဳိးက် ခြဲေပးလုိက္မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ကုန္ၿပီေပါ့။
- ေဒၚနန္းခင္ေထြးျမင့္ (NLD ၏ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ)

“PR စနစ္လို အခ်ဳိးက်စနစ္ကို က်င့္သံုးဖို႔ ႀကိဳးစားတာဟာ ျပည္သူလူထုရဲ႕ လြတ္လပ္စြာေရြးခ်ယ္ခြင့္ကို ပယ္ဖ်က္ခံရတဲ့ သေဘာမ်ဳိးနဲ႔ေတာင္ တူေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ လူမ်ားစု တုိင္းရင္းသားေတြေကာ၊ လူနည္းစု တုိင္းရင္းသားေတြေကာ သြားခ်င္ေနတာက ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုေပါ့။ ဒီ PR စနစ္က ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ႏုိင္ငံေတာ္နဲ႔ေတာ့ လံုး၀မေလ်ာ္ညီဘူးေပါ့။ ဒီစနစ္ဟာ ပိုမို႐ႈပ္ေထြးေစတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဖယ္ဒရယ္စနစ္နဲ႔ PR စနစ္ဆုိတဲ့ မတူညီတဲ့ ကိစၥႏွစ္ခုကို အတင္းေပါင္းစပ္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနတယ္ ဆိုရင္ေတာ့ တိုင္းျပည္မွာ မလိုလားအပ္တဲ့ အ႐ႈပ္အေထြးေတြ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ နဂိုကတည္းက မရရွိေသးတဲ့ အမ်ဳိးသား ေသြးစည္းညီညြတ္ေရးကို တည္ေဆာက္လို႔မရေအာင္ ႐ႈပ္ေထြးသြားေစႏိုင္ပါတယ္။ PR စနစ္လုပ္တယ္ဆိုတာဟာ တုိင္းရင္းသားေတြ မဲမ်ားမ်ားရမယ့္ဟာကို ဖ်က္လိုဖ်က္ဆီး လုပ္လုိက္ၿပီးေတာ့ သူတို႔စိတ္ႀကိဳက္ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ ပါတီကို ျပည္သူက မေရြးခ်ယ္ဘဲနဲ႔ အလုိအေလ်ာက္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ေနရာေတြကို ေပးတာ၊ ခံုေတြကို အတင္းလိုက္လုတာလို႔ပဲ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က ျမင္တယ္။ အဲဒီေတာ့ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ နဂိုဆံုး႐ံႈး နစ္နာမႈေတြကို ထပ္ဆင့္နစ္နာေစၿပီးေတာ့ လူထုက ေရြးခ်ယ္ထားတဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေနရာေတြပါ ေပ်ာက္ဆံုးသြားႏိုင္တဲ့ အေနအထားမွာ ရွိတယ္။ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္မွာ ပိုၿပီးေတာ့ နစ္နာတယ္။”
- ကိုေက်ာ္ကိုကို (ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ား ဗဟိုလုပ္ငန္းေကာ္မတီ ဥကၠ႒)

“ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က ျပည္နယ္ခုႏွစ္ျပည္နယ္ အေနနဲ႔ကေတာ့ PR စနစ္ပတ္သက္ၿပီး ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အထိ လက္ခံဖုိ႔ လုံး၀မရွိေသးဘူး။ ဘာလုိ႔လဲဆုိေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔မွာ အဆင္သင့္ မရွိေသးဘူး။ အသိပညာအရေကာ၊ ဗဟုသုတအရေကာ အေနအထား အမ်ဳိးမ်ဳိးအရေကာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က ျပည္နယ္မွာ လက္ခံက်င့္သုံးဖုိ႔က PR စနစ္ကုိ လက္ရွိျပည္နယ္ ခုနစ္ျပည္နယ္မွာ လက္ခံဖုိ႔ လုံး၀အစီအစဥ္ မရွိဘူး။ တကယ္လုိ႔ ျဖစ္လာရင္ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တို႔က ကန္႔ကြက္မယ္။ လုိအပ္လာရင္ PR စနစ္ကုိ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က ျပည္နယ္ခုနစ္ျပည္နယ္ကေန ဆႏၵျပၿပီးေတာ့ ကန္႔ကြက္မယ္။

ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ တုိင္းရင္းသားပါတီ အားလုံးရဲ႕ NBF ရဲ႕ သေဘာထားအရေကာ တုိင္းရင္းသား Arms Group ေတြေပါ့ေနာ္။ လက္နက္ကုိင္အားလုံးရဲ႕ သေဘာထားက ဖက္ဒရယ္ပဲ လုိတယ္ေလ။ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု သြားတဲ့အခါမွာ PR စနစ္က မလုိေတာ့ဘူးဗ်။ PR စနစ္ကုိ တုိင္းနဲ႔ျပည္နယ္အားလုံး က်င့္သုံးမယ္ဆုိရင္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ခုနစ္ျပည္နယ္မွာ PR စနစ္က်င့္သုံးဖုိ႔ ကန္႔ကြက္တဲ့အတြက္ PR စနစ္ က်င့္သုံးမယ္ဆုိရင္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ခုနစ္ျပည္နယ္ကေန ဘာလုပ္သင့္တယ္ဆုိတာ မၾကာခင္ ေဆြးေႏြးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ လုံး၀ဆန္႔က်င္သြားမယ္။ လုံး၀ကန္႔ကြက္သြားမယ္။ လုိအပ္လာရင္ တစ္ကယ္လုိ႔ ေနာက္ဆုံး အဆုံးစြန္ထိ ေရာက္လာရင္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က လာမယ့္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ ၀င္ဖုိ႔မ၀င္ဖုိ႔အတြက္ စဥ္းစားတဲ့ အေနအထားထိ ေရာက္လာလိမ့္မယ္ဗ်။ အဲဒီ အေနအထား ေရာက္မယ္ဆုိရင္ လက္ရွိၿငိမ္းခ်မ္းေရးက လုံး၀ပ်က္ျပားသြားမယ္။ လက္ရွိ တစ္ႏုိင္ငံလုံးဆုိင္ရာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လုံး၀ပ်က္ျပားသြားမယ္လုိ႔ လုံး၀ျမင္တယ္။
- ဦးစိုင္းေစာသန္းျမင့္ (ညီေနာင္တိုင္းရင္းသားမ်ား ဖက္ဒေရးရွင္း (NBF) ၏ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ)

“ကန္႔ကြက္မွာပဲေလ။ ျပည္နယ္မွာသုံးဖုိ႔ဆုိရင္ ကန္႔ကြက္မွာပဲ။ ပါတီကုိ မဲေပးတာကုိ ဒီဟာက လူနည္းစုေတြက အမ်ားႀကီး ထိခုိက္ႏုိင္တာေပါ့။ အဲဒီဟာကုိ ျပင္ဖုိ႔ဆုိရင္ အေျခခံဥပေဒပါ ျပင္ရမွာကုိ။ တုိင္းရင္းသားေရးရာ ၀န္ႀကီးေတြက ဘယ္လိုလုပ္မလဲ။ ဖက္ဒရယ္ကေတာ့ ကုိယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္၊ တန္းတူရည္တူ အခြင့္အေရးဆုိေတာ့ ဒါေတာ့ သိပ္ေတာ့ မဆုိင္လွဘူး။ ဒါေပမဲ့ အထုိက္အေလ်ာက္ေတာ့ ဆုိင္မွာေပါ့။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ ဖက္ဒရယ္က ျပည္နယ္အစုိးရ ကိစၥပဲကုိ။ ဒါက အမ်ဳိးသားနဲ႔ဆုိင္တယ္။ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္နဲ႔ သူတုိ႔က ဒီ PR ကုိ လုပ္မွာ။ ၁၂ ဦးကေတာ့ ၁၂ ဦးပဲေပါ့။ ဌာေနတိုင္းရင္းသားပါ၀င္ခြင့္ အခြင့္အေရး နည္းသြားတာေပါ့။ ဒီ PR ကုိ တုိင္းေဒသႀကီးမွာ က်င့္သုံးရင္ေတာ့ ပုိအဆင္ေျပတယ္။ ျပည္နယ္ေတြမွာ မက်င့္သုံးဖုိ႔ လုိတယ္”
- ဦးစိုင္းအိုက္ေပါင္း (ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ား ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ ဥကၠ႒)

“ကြၽန္ေတာ္ပါတီကေတာ့ ဒါကုိလက္မခံဘူး။ ဘာေတြျဖစ္လာႏုိင္လဲဆုိေတာ့ တုိ႔တုိင္းရင္းသားအေပါင္း အားနည္းတဲ့ ပါတီေတြကေတာ့ လႊတ္ေတာ္မွာ ေနရာရဖုိ႔ မရွိဘူး။ ေနာက္တစ္ခ်က္က ဒီ PR စနစ္ မဲေပးပုံေပးနည္း ေရတြက္ပုံေရတြက္နည္း ေတာ္ေတာ္႐ႈပ္ေထြးတယ္။ ႐ႈပ္ေထြးသည့္အတြက္ Educated မရွိေသးတဲ့ ဒို႔တုိင္းရင္းသား နယ္ေျမေဒသေတြမွာ ဒါအတြက္က ေတာ္ေတာ္ေလးရင္ေလးစရာ ျဖစ္ေနတယ္။ ေနာက္ပါတီႀကီးေတြကသာလွ်င္ ရႏုိင္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိး ျဖစ္တယ္။ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ အခုဟာက သူတုိ႔ေျပာပုံအရ ရွင္းေတာ့မရွင္းေသးဘူး။ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ တစ္ခုတည္းမွာပဲ လုပ္မယ္ဆုိတဲ့ဟာက ဘယ္လုိသေဘာနဲ႔လည္းေပါ့။ အဲဒီလုိ အေနအထားမ်ဳိးေၾကာင့္ လက္မခံႏုိင္ဘူး။ သိထားတာက ပါတီတစ္ခုလုံး အေနနဲ႔ တစ္ျပည္လုံး အတုိင္းအတာမွာ မဲေပါင္း ဘယ္ေလာက္ရသလဲ။ အဲဒီရတဲ့ မဲေပၚမွာ မူတည္ၿပီးေတာ့ ၁ ကေန ၁၀ ထိေပါ့ေလ။ ကုိယ္စားလွယ္ေတြ ထည့္မယ္။ တုိင္းရင္းသားပါတီေတြ၊ ပါတီငယ္ေလးေတြကေတာ့ တစ္ျပည္လုံး အတုိင္းတာနဲ႔ မ၀င္ႏုိင္ဘဲ တစ္ျပည္လုံးအတုိင္းနဲ႔ စုေပါင္းစဥ္စားၾကမယ္ဆုိရင္ ပါတီငယ္ေတြ တုိင္းရင္းသားပါတီေတြကေတာ့ ဘယ္လုိမွ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။

- ဦးမန္းေအာင္ျပည္စုိး (ဖလုံ-စေ၀ၚဒီမုိကရက္တစ္ပါတီ ဒုတိယဥကၠ႒)

Eleven Media Group