ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ျခင္းကို ျဖစ္ေစေသာအရာမ်ား

ပုိ႔စ္တင္ခ်ိန္ - 6/09/2014 12:52:00 PM

ေခါင္းတစ္ျခမ္းထဲကေန ထိုးထိုးၿပီးကိုက္တဲ့ Migraine ကို ခံစားရတဲ့အခ်ိန္မွာ ပံုမွန္လုပ္ေနၾက အလုပ္ေတြကို ေတာင္ မလုပ္ႏိုင္ေလာက္တဲ့အထိ ျပင္းထန္တတ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕လူေတြမွာေတာ့ ခဏတျဖဳတ္သာခံစားရေပမယ့္ တခ်ိဳ႕က ေတာ့ ၃ ရက္ေလာက္ ၾကာတတ္ပါတယ္။ ေခါင္းမကိုက္ခင္ မွာ သမ္းေဝျခင္း၊ အစားအေသာက္တို႔ကို ေရွာင္လာျခင္း၊ စိတ္တို၊ စိတ္ဆတ္လာျခင္း၊ အိပ္ငိုက္ျခင္းတို႔ကို ႀကိဳတင္ၿပီးခံစားရတတ္ပါတယ္။ ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္တတ္တဲ့သူေတြဟာ တစ္လကို တစ္ႀကိမ္ေလာက္ေတာ့ ခံစားရတတ္ၿပီး ပ်ိဳ႕အန္ျခင္း၊ ႏံုးျခင္း၊ အျမင္အာရံုေဝဝါးျခင္းတို႔ပါ တြဲၿပီးပါတတ္ပါတယ္။

ေခါင္းတစ္ျခမ္းတည္းကိုက္ရတာဟာ ဦးေႏွာက္ရွိေသြးေၾကာမ်ားႀကံဳသြားျခင္း (Intracranial Vasoconstriction)၊ ဦးေႏွာက္ျပင္ပရွိ ေသြးေၾကာမ်ားက်ယ္သြားျခင္း (Extracranial Vasodilation) ေၾကာင့္လို႔ အရင္ကေတာ့ ဆိုခဲ့ၾကၿပီး အခုအခါမွာေတာ့ ေသြးေၾကာေတြရဲ့ အက်ဥ္းအက်ယ္ကို သက္ေရာက္ၾကတဲ့ Vasoactive Substances ေတြေၾကာင့္ ေခါင္းကိုက္ရတာလို႔ သတ္မွတ္လာၾကပါတယ္။ Seretonin, Catecholamine, Hisatmine, Prostaglandins, Neuropeptides, Histamin တို႔ေတြဟာ ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ျခင္းကို ခံစားရေစတဲ့ အဓိက တရားခံေတြပါပဲ။ သူတို႔ေတြ ခႏၶာကုိုယ္ထဲမွာ မ်ားျပားလာရတဲ့အေၾကာင္းအရင္းေတြကေတာ့ အမ်ားႀကီးပါပဲ။

(၁) Tyramine ပါဝင္ေသာ အစားအစာမ်ား

ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေစတဲ့အေၾကာင္းအရာေတြထဲမွာ Tyramine က ထိပ္ဆံုးကေန ပါဝင္ပါတယ္။ ပ႐ိုတင္းပါဝင္တဲ့အစားအေသာက္ေတြဟာ အခ်ိန္ၾကာလာရင္ ၿပိဳကဲြသြားၿပီး Tyramine ေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ အစားအေသာက္ေတြထဲမွာ သဘာဝအတိုင္းေတြ႕ရတတ္သလို ပူေႏြးတဲ့ေနရာမွာအခ်ိန္လြန္ေအာင္ထားထားတဲ့ အစားအစာ ေတြမွာလည္း ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ အစားအစာေတြကို သိုေလွာင္ထားတဲ့ အခ်ိန္ၾကာလာတာနဲ႔အမွ် Tyramine ပါဝင္မႈက မ်ားလာပါတယ္။

အခ်ဥ္ေဖာက္ထားတဲ့အစားအစာ၊ ဒိန္ခဲ၊ ဒိန္ခ်ဥ္၊ ပဲပိစပ္၊ အရက္ပါတဲ့ ေဖ်ာ္ရည္ေတြမွာဆိုရင္ Tyramine ပါဝင္မႈက ပိုၿပီးသိသာပါတယ္။ အစားအစာတစ္မ်ိဳးနဲ႔တစ္မ်ိဳးမွာလည္း Tyramine ပါဝင္မႈခ်င္း မတူညီပါဘူး။ ထုတ္လုပ္မႈ၊ အခ်ဥ္ေဖာက္ႏႈန္း၊ ထားရွိတဲ့သက္တမ္း၊ ပ်က္စီးမႈ၊ ဘက္တီးရီးယားမ်ား ေပါက္ဖြားမႈကို မူတည္ၿပီး ကြာျခားသြားပါတယ္။ ေခါင္းကိုက္တာကို ေပ်ာက္ေစဖို႔ ရည္ရြယ္ၿပီး MAOIs ေဆးေသာက္ ေနၾကရတဲ့ သူေတြကေတာ့ Tyramine ပါတဲ့ အစားအေသာက္ေတြအားလံုးကို ေရွာင္ဖို႔လိုပါတယ္။

(၂) တျခား အစားအစာမ်ား

တခ်ိဳ႕လူေတြမွာေအးထားတဲ့အစားအေသာက္ေတြေၾကာင့္ ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္တတ္ပါတယ္။ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ ျပင္းျပင္းထန္ထန္လုပ္ၿပီးခ်ိန္၊ ကိုယ္ပူျမင့္တက္ၿပီးခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ေအးေနတဲ့ အစားအေသာက္ေတြကို စားရင္ ေခါင္းကိုက္ႏိုင္ ပါတယ္။ ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္သူေတြထဲက ၉ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ေလာက္ဟာ ေရခဲမုန္႔အပါအဝင္ ေအးတဲ့အစားအစာေတြေၾကာင့္ ပိုဆိုးသြားတတ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေျမပဲ၊ ေျမပဲေထာပတ္၊ ပီဇာ၊ အာလူးေခ်ာင္းေၾကာ္၊ ၾကက္အသည္းအျမစ္အပါအဝင္ အူကလီစာမ်ား၊ ငါးက်ပ္တိုက္၊ ငါးေျခာက္၊ ဒိုးနတ္၊ ကိတ္မုန္႔တို႔ေၾကာင့္လည္း ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ႏိုင္ပါတယ္။

ေခ်ာကလက္မွာပါဝင္တဲ့ Phenylethylamine, Theobromine & Caffeine လို ပစၥည္း ၃ မ်ိဳးဟာ ေသြးေၾကာ အက်ယ္၊ အက်ံဳ႕ကို ေကာင္းစြာသက္ေရာက္ႏိုင္တာေၾကာင့္ ေခါင္းကိုက္ေစပါတယ္။ အခြံမာသီးေတြ၊ အရည္ရႊမ္းတဲ့ အသီးေတြ၊ အမွည့္လြန္ေနတဲ့ အသီးအႏွံမ်ား၊ ခရက္ကာႏွင့္ အခ်ိဳပြဲမ်ား၊ အဆီမ်ားတဲ့ အစားအစာေတြ၊ အခ်ဥ္၊ သနပ္ေတြကလည္း ေခါင္းတစ္ျခမ္းထဲကေန ထိုးထိုးၿပီးကိုက္ေအာင္ လႈံေဆာ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။

(၃) Food Additives

အစားအေသာက္ေတြကို ၾကာရွည္ခံေအာင္၊ အေရာင္လွေအာင္ထည့္ၾကတဲ့ဒီလို ပစၥည္းေတြဟာ ေခါင္းတစ္ျခမ္း ကိုက္တာကို ပိုဆိုးေစပါတယ္။ Aspartame အပါအဝင္ တျခား အခ်ိဳခဲေတြ၊ အခ်ိဳမႈန္ေတြဟာလည္း Food Additives ေတြပါပဲ။ ေဟာ့ေဒါ့၊ ဝက္ေပါင္ေျခာက္၊ ၾကက္အူေခ်ာင္း၊ ဝက္သားဆားနယ္ေျခာက္၊ စည္သြပ္အစားအစာ၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ထားတဲ့ အသားေတြမွာ Food Additives ေတြ ပါဝင္မႈမ်ားပါတယ္။ ေဟာ့ေဒါ့မွာ ပါေလ့ရွိတဲ့ Additives ပစၥည္းတစ္မ်ိဳးျဖစ္တဲ့ Nitrate ေၾကာင့္ ေသြးေၾကာေတြ က်ယ္လာၿပီး လူတစ္ခ်ိဳ႕မွာေတာ့ ေခါင္းကိုက္ေစပါတယ္။

သူတို႔ေၾကာင့္ ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္တဲ့အခါ ရင္ဘက္ထဲတြင္ ကင္းက်ပ္ေနျခင္း၊ မ်က္ႏွာတင္းလာျခင္း၊ ရင္ဘက္၊ လည္ပင္းႏွင့္ ပုခံုးတြင္ ပူေနျခင္း၊ မ်က္ႏွာတြင္ နီးျမန္းေနျခင္း၊ ေခါင္းတရိပ္ရိပ္မူးျခင္း၊ ဦးေခါင္းရဲ့ အေရွ႕၊ ေဘးဘက္မွ ကိုက္ခဲျခင္းတို႔ကိုပါ တြဲၿပီးခံစားရတတ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕သူေတြမွာေတာ့ စားစားခ်င္းမွာပ်ိဳ႕ျခင္း၊ အန္ျခင္း တို႔ကို ႀကံဳေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။

(၄) ေသာက္ဖြယ္အမ်ိဳးမ်ိဳး

ေခ်ာကလက္ေဖ်ာ္ရည္၊ ကဖင္းပါဝင္တဲ့ ေကာ္ဖီ၊ ကိုလာ၊ လဘက္ရည္၊ ဆိုဒါ၊ အရက္ပါဝင္တဲ့ ေဖ်ာ္ရည္ အမ်ိဳးမ်ိဳးဟာ ေသြးေၾကာေတြနဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ Vasoactive Substances ေတြကို လႊမ္းမိုးႏိုင္ပါတယ္။ အရက္ေသာက္ထားတဲ့ အခ်ိန္မွာ ဦးေႏွာက္ကို ေသြးစီးဆင္းတာက ပိုမ်ားသြားသလို ခႏၶာကုိုယ္ကေခ်ဖ်က္လိုက္ရင္ ထြက္လာတဲ့ပစၥည္းေတြေၾကာင့္ လည္း ေခါင္းကိုက္ႏိုင္တယ္လို႔ တခ်ိဳ႕သိပၸံပညာရွင္ေတြက ဆိုထားပါေသးတယ္။ သူတို႔ကို အလြန္အကြၽံ ေသာက္တဲ့အခါ မ်ိဳးေတြ၊ ေသာက္တာကို ခ်က္ျခင္းရပ္လိုက္တဲ့အခ်ိန္မ်ိဳးေတြမွာဆိုရင္ ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္တာက ပိုဆိုးလာတတ္ပါတယ္။

ဝိုင္နီ၊ ဘီယာ၊ ရွန္ပိန္၊ ဝီစကီတို႔ကေတာ့ အဓိကပါပဲ။ အထူးသျဖင့္ ဝုိင္နီဟာ ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္တာကို ပိုဆိုး ေစပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ရတာက သူ႔အထဲမွာ ပါဝင္တဲ့ Tyramine histamine ေၾကာင့္ပါ။ ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္တဲ့သူ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အရက္ေသာက္တာကို ေရွာင္သင့္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ မျဖစ္မေနကိစၥေတြေၾကာင့္ ေသာက္ဖို႔လိုမယ္ ဆိုရင္ ဝိုင္နီအစား တျခားအမ်ိဳးအစားတို႔ကို ေရြးခ်ယ္ေသာက္ဖို႔လိုပါတယ္။

(၅) ဘဝေနထိုင္မႈပံုစံ

ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ျခင္းကိုျဖစ္ေစတဲ့ တရားခံေတြထဲမွာ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားတဲ့ အခ်က္လည္း ပါပါတယ္။ စိတ္ဖိစီးမႈနဲ႔ ႀကံဳေတြ႕ေနရခ်ိန္၊ ဒါမွမဟုတ္ စိတ္ဖိစီးမႈႀကံဳၿပီးခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ေခါင္းကိုက္တတ္ပါတယ္။ အိပ္စက္ခ်ိန္နည္းလြန္းတာ၊ မ်ားလြန္းတာေတြကလည္း ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေစတာေၾကာင့္ ပံုမွန္အိပ္စက္ေပးဖို႔လုိပါတယ္။ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ၿပီးခ်ိန္မွာ ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္တတ္သူေတြကေတာ့ သူတို႔ ခႏၶာကုိုယ္မွာ ေသြးသၾကားဓါတ္ က်ဆင္းသြားတာေၾကာင့္ပါ။ အစာစား ခ်ိန္ေနာက္က်ျခင္း၊ လံုးဝမစားျခင္း၊ အစာေလ်ာ့စားေနျခင္းတို႔ေၾကာင့္လည္း ေသြးထဲမွာသၾကားဓါတ္ က်ဆင္းေစပါတယ္။

အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ေန႔ခင္းဘက္မွာ အစာမရွိဘဲ ၅ နာရီေလာက္ေနမိရင္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ညဘက္ဆိုရင္လည္း ၁၃ နာရီေလာက္ေနမိရင္ ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္တာ ျပန္ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ တခါတေလေတာ့ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈလံုးဝ မရွိတာ ဥပမာ – ကြန္ပ်ဴတာ မ်က္ႏွာျပင္ကို အၾကာႀကီး ၾကည့္ေနတာမ်ိဳးကလည္း ဒီျပႆနာေတြကို ျပန္ေပၚေစပါတယ္။ ေအ႐ိုးဗစ္ကစားနည္းဟာ အရမ္းမျပင္းထန္သလို စိတ္ဖိစီးမႈကို အေတာ္အသင့္ ေလ်ာ့က်ႏိုင္တာေၾကာင့္ ေခါင္းတစ္ျခမ္း ကိုက္တတ္သူေတြမွာအေနနဲ႔ တတ္ကြၽမ္းသူေတြနဲ႔ တိုင္ပင္ၿပီး ကစားသင့္ပါတယ္။

(၆) ေဟာ္မုန္းအေျပာင္းအလဲ

ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္တဲ့ေဝဒနာကို ခံစားေနရတဲ့အထဲမွာ အမ်ိဳးသမီး ၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္လည္းပါဝင္ပါတယ္။ အဲဒီအထဲက ၅ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းကေတာ့ သူတို႔ဆီမွာ ေဟာ္မုန္းအေျပာင္းအလဲျဖစ္တဲ့အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ႀကံဳတတ္ၾကပါတယ္။ ရာသီ မလာခင္ ၂ ရက္အလို၊ ရာသီလာၿပီး ၃ ရက္ေလာက္ ၾကာၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ ေခါင္းတစ္ျခမ္းထဲကေန ထိုးၿပီးကိုက္တတ္ ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေဟာ္မုန္းျဖစ္တဲ့ Progesterone ေလ်ာ့နည္းေနရင္ ေသြးဆင္းတာနည္းလာႏုိင္ေပမယ့္ ေခါင္းေတာ့ မကိုက္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ Oestrogen ေဟာ္မုန္းေလ်ာ့နည္းရင္ေတာ့ ဦးေႏွာက္က Chemicals ေတြ အလုပ္လုပ္ တဲ့ေနရာမွာ ေျပာင္းလဲမႈရွိလာပါတယ္။

အဲဒီလို Chemicals ေတြရဲ့ လုပ္ေဆာင္မႈ ေျပာင္းလဲလာတာနဲ႔တစ္ၿပိဳင္နက္ ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ေအာင္ လႈံေဆာ္ ေပးပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ သားဥေၾကြခ်ိန္ (ရာသီ စက္ဝိုင္းရဲ့ အလယ္တည့္တည့္) မွာလည္း ေခါင္းကိုက္တတ္ပါတယ္။ အပ်ိဳေဖာ္ဝင္ခ်ိန္၊ မီးဖြားခ်ိန္၊ ေသြးဆံုးၿပီးခ်ိန္တို႔မွာလည္း ေခါင္းကိုက္တတ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ရာသီေသြးေပၚတာနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး ျဖစ္ေပၚတတ္တဲ့ ေခါင္းကိုက္တာဟာ အခ်ိန္ၾကာတတ္သလို ပိုၿပီး ျပင္းထန္တတ္ပါတယ္။

(၇) ပတ္ဝန္းက်င္အေနအထား

ေဆးလိပ္ေငြ႕၊ မီးခိုးေငြ႕၊ ေရေမႊး၊ သေဘၤာေဆး၊ အိတ္ေဇာကထြက္လာတဲ့အေငြ႕လို စူးရွတဲ့ အနံ႕အသက္ေတြကို ရႈရႈိက္မိတဲ့သူေတြဟာလည္း ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္တတ္ပါတယ္။ အလင္းေရာင္နဲ႔ထိေတြ႔မႈေၾကာင့္ ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္ တတ္သူေတြ အေနနဲ႔ စူးရွတဲ့ေနအလင္းေရာင္၊ ေတာက္ပတဲ့ ေနေရာင္ကို ကာကြယ္ဖို႔ မ်က္မွန္တစ္လက္ေဆာင္ထား သင့္ပါတယ္။ ဖုန္မႈန္႔ထူထပ္တဲ့ေနရာ၊ ရာသီဥတုအေျပာင္းအလဲ၊ ေလပူတိုက္ျခင္း၊ ျမင့္မားတဲ့ေတာင္၊ ေလဖိအားမ်ားလြန္းတဲ့ ေနရာ ဒါမွမဟုတ္ ေလထုဖိအား႐ုတ္တရက္ေျပာင္းလဲသြားရင္လည္း ေခါင္းကိုက္တတ္ပါတယ္။

တခ်ိဳ႕အစားအေသာက္ေတြကို အမ်ားႀကီးစားတာေတာင္မွ ေခါင္းမကိုက္ႏိုင္ေပမယ့္ တခ်ိဳ႕မွာေတာ့ နည္းနည္းေလး စားရံုနဲ႔ ေခါင္းကိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္တာကို သက္သာဖို႔၊ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ဖို႔ အတြက္ဆိုရင္ အစားအေသာက္ေတြကို ေရွာင္႐ံုနဲ႔တင္ မၿပီးေသးပါဘူး။ လူေနမႈပံုစံကိုပါ အေလးထားၿပီး ေစာင့္ၾကည့္ေနဖို႔လိုပါတယ္။ ေခါင္းကိုက္တာနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ အခ်က္ေတြကို မွတ္တမ္းေလး ထားေပးတာကေတာ့ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။ ဒိုင္ယာရီေလးထဲမွာ ဘယ္ေန႔မွာ ဘာေတြ စားေသာက္လိုက္တယ္၊ ဘယ္ေန႔မွာ ေခါင္းကိုက္တာလဲ၊ ဘယ္အခ်ိန္ေတြမွာ ေခါင္းကိုက္တတ္သလဲ၊ အနံ႔၊ အသံတို႔ေၾကာင့္ေရာ ေခါင္းကိုက္သလား ဆိုတာကို ေရးမွတ္ထားရပါမယ္။ အႀကိမ္အေရ အတြက္၊ ခံစားရတဲ့အခ်ိန္၊ ၾကာျမင့္ခ်ိန္တို႔ကို မွတ္ထားရင္ ပုိၿပီး အက်ိဳးရွိပါတယ္။ ျဖစ္ေစတဲ့အေၾကာင္းအရာေတြကို ႀကိဳသိထားၿပီး ေနာက္တစ္ႀကိမ္ မႀကံဳေတြ႔ရေအာင္ ေရွာင္ျခင္းျဖင့္ ေခါင္းတစ္ျခမ္းကိုက္တာကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ပါတယ္။



ႏွင္းႏုလြင္ (ေဆးဝါး)
Arogym Magazin