Urinary Tract Infection (1) ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိုးဝင္ျခင္း (၁)

ပုိ႔စ္တင္ခ်ိန္ - 4/03/2014 02:40:00 PM

ဆီးလမ္းေၾကာင္းဆိုတဲ့ ေက်ာက္ကပ္၊ ဆီးထြက္ျပြန္၊ ဆီးအိမ္ နဲ႔ ဆီးသြားျပြန္ တေနရာရာမွာ ေရာဂါပိုးဝင္တာ ခံၾကရတယ္။ ဆီးအိမ္မွာျဖစ္တာက သိပ္မဆိုးပါ။ ခ်က္ခ်င္းကုရင္ ေကာင္းသြားမယ္။ မဟုတ္ရင္ေတာ့ ေက်ာက္ကပ္အထိ ပိုးေရာက္သြားႏိုင္တယ္။ ဒါဆိုရင္ ဆိုးတယ္။

ဆီးအိမ္ပိုးဝင္ျခင္း လကၡဏာမ်ား
• ဆီးသြားတိုင္း ပူျပီး နာမယ္။
• ဆီးခဏခဏသြားခ်င္စိတ္ ျဖစ္ေနမယ္။
• ဆီးစပ္ ဗိုက္ေအာက္ပိုင္းေနရာက နာမယ္။
• ဆီးထဲ အနယ္ပါမယ္။ ဆီးနံ႔ဆိုးတယ္။
• ဆီးထဲ ေသြးလဲပါတတ္တယ္။
• တခ်ိဳ႕မွာ အဲလိုဟာေတြ မခံစားရဘူး။

ေက်ာက္ကပ္ေရာင္ျခင္း လကၡဏာမ်ား
• ေက်ာက္ကပ္တည္ရာ ေနာက္ေက်ာ ဘယ္-ညာ ျဖစ္တဲ့ဘက္မွာနာမယ္။
• ကိုယ္ပူမယ္။ ခ်မ္းမယ္။
• ပ်ိဳ႕ခ်င္-အန္ခ်င္မယ္။
• ဆီးစစ္မွ ပိုး (ျပည္-ဆဲလ္) ေတြ႔ျပီး ေရာဂါလကၡဏာေတြ မခံစားရတာလဲ ရွိတယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိေနရင္ေတာ့ ေဆးကုမွ ေကာင္းတယ္။ ကေလးေတြကိုလဲ ေဆးကုရမယ္။

ဆရာဝန္ျပဘို႔ မလြဲမေသြလိုသူေတြ
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္၊
• အသက္ၾကီးသူ၊
• ဆီးခ်ိဳရွိသူ၊
• ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါရွိထားသူ၊
• ခုခံအား မေကာင္းသူ။

တျခားေရာဂါေတြလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• (STD) လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြ ဥပမာ -
၁။ Chlamydia (ကလာမိုင္ဒီယား)၊
၂။ Gonorrhea (ဂႏိုရီးယား)၊
၃။ Trichomoniasis (ထရြိဳင္ကိုမိုးနပ္စ္)၊

တိတ္တိတ္ေလး ေနာက္ဆက္ျဖစ္ေစႏိုင္တာေတြ ရွိတယ္။
• ဆီးအိမ္ကေန ေက်ာက္ကပ္ဆီေရာက္ႏိုင္တယ္။ တဖက္ထဲျဖစ္ျဖစ္ ႏွစ္ဖက္လံုးျဖစ္ျဖစ္ ပိုးဝင္တာခံရမယ္။
• ေက်ာက္ကပ္ကို အလုပ္ဆက္မလုပ္ႏိုင္ေစတာအထိ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။
• အစကတည္းက ေက်ာက္ကပ္ သိပ္မေကာင္းသူဆိုရင္ ပိုဆိုးေစမယ္။
• ရွားရွားပါးပါး ပိုးက ေသြးထဲေရာက္ရင္ တျခားေနရာေတြအထိ ပိုးေရာက္ကုန္မယ္။

ဘယ္ကေနစသလဲ
• အူေတြထဲမွာနဲ႔ မ်ိဳးပြါးလမ္းေၾကာင္းထဲမွာ (ဗက္တီးရီးယား) ေတြရွိေနၾကတယ္။
• တကယ္ေတာ့ ဆီးဆိုတာ မေကာင္းေပမဲ့ က်န္းမာေနရင္ ပိုးေတြရွိမေနပါ။
• E. coli ပိုးကေနျဖစ္တာမ်ားတယ္။ အမွတ္မထင္ ေရာက္လာတယ္လို႔ ေျပာရမယ္။
• ဆီးလမ္းအဝကေန အထက္တက္မယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြက ဆီးသြားလမ္းတိုၾကလို႔ ပိုအျဖစ္မ်ားၾကတယ္။

ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားသူေတြ
• လိင္ဆက္ဆံမႈ ျဖစ္ႏိုင္-ျဖစ္ေနသူ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၊
• ေရ-အရည္ေသာက္နည္းသူမ်ား၊
• ေရစိမ္ျပီး ခဏခဏခ်ိဳးသူမ်ား၊
• ဆီးသြားခ်င္ေပမဲ့ မသြားေသးဘဲ ေအာင့္ထားသူမ်ား၊
• ေက်ာက္ကပ္မွာ ေက်ာက္ရွိေနသူမ်ား။

ေရာဂါေသျခာေအာင္လုပ္ျခင္း
Urinalysis ဆီးစစ္ျခင္း၊ (ဗက္တီးရီးယား) ေတြ ပါေန-မေန စစ္မယ္။
ဆီးထဲမွာ ေသြးျဖဴဥနဲ႔ ေသြးနီဥေတြကိုလဲ ေရတြက္မယ္။
Dipstick test နည္းနဲ႔စစ္တာျမန္တယ္။
(ဗက္တီးရီးယား) အမ်ိဳးအစားလဲ ခြဲဘို႔လိုရင္လုပ္တယ္။

ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာနဲ႔ ဆီးခ်ိဳ
• ပိုအျဖစ္မ်ားတယ္။
• ခုခံအားလဲ နည္းေနတာရယ္ သၾကားဓါတ္ေၾကာင့္ ပိုးေတြပိုျပီး ပြါးလြယ္တာရယ္ေၾကာင့္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• ဆီးအိမ္သြား အာရံုေၾကာလဲ သိပ္မေကာင္းေနတာေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ေယာက္်ားေတြ ဆီးေအာင့္ျခင္း
အျဖစ္နည္းတယ္။ ျဖစ္ရင္ တျခားအခံ က်န္းမာေရးအေျခအေနတခုခု ရွိေနႏိုင္တယ္။ ဥပမာ ေက်ာက္ကပ္-ေက်ာက္၊ ဆီးအက်ိတ္ ၾကီးေနျခင္း၊ STDs လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါ။

Honeymoon Cystitis မဂၤလာဦး ဆီးေအာင့္ျခင္း
• အျဖစ္မ်ားတယ္။
• ဆက္ဆံမႈေၾကာင့္ (ဗက္တီးရီးယား) ေတြကို ေနရာေျပာင္းပို႔ေပးသလိုျဖစ္ေစတယ္။
• တကယ္ေတာ့ မဂၤလာဦးမွာသာ ျဖစ္တာ မဟုတ္ပါ။ အိမ္ေထာင္မျပဳေသးဘဲ ဆက္ဆံမႈ စျပဳသူေတြလဲ ျဖစ္သလို ကေလးအေမ ျဖစ္ျပီးမွလဲ ျဖစ္တယ္။
• ကိုယ္ဝန္တားဘို႔သံုးရတဲ့ Diaphragm သားအိမ္ဝအဖံုး သံုးသူေတြလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ဘယ္လိုကုမလဲ
• ပဋိဇီဝေဆးနဲ႔ ေပ်ာက္တယ္။
• ေရ-အရည္မ်ားမ်ားေသာက္ပါ။
• ဆီးသြားခ်င္ရင္ ေအာင့္မထားပါနဲ႔။
• ေက်ာက္ကပ္ ပိုးဝင္တာကို ဆိုးမွသာ ပဋိဇီဝထိုးေဆးလိုမယ္။
• ျပန္ျပန္ျဖစ္ေနရင္ -
၁။ ပဋိဇီဝေဆးနည္းနည္းကို ၾကာရွည္ေသာက္ပါ။
၂။ လိင္ဆက္ဆံျပီးတိုင္း ပဋိဇီဝေဆးတၾကိမ္ေသာက္ပါ။
၃။ ဆီးေအာင့္တယ္ထင္တာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္း ပဋိဇီဝေဆး ေသာက္လိုက္ပါ။

ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာနဲ႔ ကိုယ္ဝန္
• ေက်ာက္ကပ္အထိပိုးဝင္တာ ျဖစ္လြယ္တယ္။
• ေဟာ္မုန္းေတြေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• ၾကီးလာတဲ့သားအိမ္က ဆီးလမ္းကို ဖိေနလို႔ ဆီးကို ေအာင့္ထား၊ ေအာင္းထားသလိုျဖစ္ေနေစတယ္။

ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာနဲ႔ ေသြးဆံုးျခင္း
• ေသြးဆံုးခ်ိန္မွာ (အီစထိုဂ်င္) ေဟာ္မုန္း နည္းလာတယ္။ ဆီးအိမ္ နဲ႔ (ဗဂ်ိဳင္းနား) ကို ပိုးဝင္လြယ္ေစမယ္။
UTIs in the Elderly အသက္ၾကီးသူေတြ
• ပိုျဖစ္ၾကတယ္။ ခံစားရတာ ျဖစ္ေနၾကနဲ႔ မတူတတ္ဘူး။ ကေရာင္ေျခာက္ျခားျဖစ္တာ၊ စိတ္ကေရာက္ကယက္ ျဖစ္တာ ဆိုရင္ ဆီးကိုစစ္ဘို႔မေမ့ရပါ။

ေဆးရံုလူနာ
• ေရာဂါတခုခုနဲ႔ ေဆးရံုတက္ေနရရင္ ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာ ပိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဆီးပိုက္တပ္ထားရရင္ ေသျခာေပါက္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ကေလးငယ္ငယ္ေလးေတြ
• မေျပာတတ္လို႔ ဒါေတြျဖစ္ေနရင္ သတိျပဳပါ -
• ဘာလို႔မွန္မသိဘဲ ကိုယ္ပူမယ္၊
• ဆီးအနံ႔မေကာင္းျဖစ္မယ္၊
• အစားပ်က္မယ္၊ အန္မယ္၊
• အမူအယာ တမ်ိဳးျဖစ္မယ္။
• အသက္ ၁၁ ႏွစ္သမီးေတြ ၃% ၁၁ ႏွစ္သားေတြ ၁% မွာ ဆီးလမ္း ပိုးဝင္တယ္။
• အိမ္သာထဲမွာ ၾကာေနရင္ သတိထားၾကည့္ပါ။
• တခ်ိဳ႕ကေလးေတြမ်ာ ေမြးရာပါ ဆီးလမ္းအားနည္းခ်က္ ရွိေနႏိုင္တယ္။
• ေရအိမ္သြားနည္း သင္ထားေပးပါ။

ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ
• ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ၊
• လိင္ကိစၥ မတိုင္ခင္နဲ႔ အျပီးတိုင္းဆီးသြားပါ၊
• သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ရာမွာ လက္ကို ေရွ႕ကေန ေနာက္ဘက္ဆီသာ တလမ္းသြားလုပ္ပါ၊
• Feminine hygiene sprays မိန္းမကိုယ္သန္႔ရွင္းေရး ေဆးရည္ေတြ မသံုးပါနဲ႔။
• ေရခ်ိဳးရင္ ေၾကြကန္ထဲ စိမ္မခ်ိဳးဘဲ အထက္ကေန မိုးရြာသလို က်ေနတဲ့ ေရခ်ိဳးနည္း လုပ္ပါ။

Cranberry (ခရင္ဘယ္ရီ) သီး
ဆီးေအာင့္သူမ်ားအတြက္ အလြန္ေကာင္းတယ္လို႔ ေျပာၾကတယ္။ ကာကြယ္ရာမွာသာ ေကာင္းတယ္ ျဖစ္ေနတာကိုေတာ့ ေပ်ာက္ေအာင္ မစြမ္းေဆာင္ႏိုင္ပါ။ အရြယ္လတ္ အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ ပိုသင့္တယ္။ ေဆးလံုး-ေဆးေတာင့္လုပ္ ေရာင္းတာလဲ ရွိတယ္။

==========================

Urinary Tract Infection (2) ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိုးဝင္ျခင္း (၂)

မဂၤလာပါဆရာ ဆရာ့ရ့ဲ ေက်းဇူးေတြေၾကာင့္ က်န္းမာေရးဗဟုသုတ ေတြရရွိလို႔ မ်ားစြာ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာ။ က်မ ေမေမက အသက္ ၆၆ ႏွစ္ပါ။ ခ်င္းျပည္နယ္ မင္းတပ္ၿမိဳ့မွာ အသက္ ၆ဝ အထိ ေနထိုင္ခဲ့ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ 2 ႏွစ္က ေက်ာက္ကပ္မွာ ေက်ာက္တည္လို႔ ညာဘက္ေက်ာက္ကပ္ တစ္ခုလံုးကိုထုတ္လိုက္ရပါတယ္ ဆရာ။ ခု ေမေမက
ရံဖန္ရံခါ ဆီးျပန္ျပန္ေအာင့္ေနတတ္ပါတယ္ဆရာ၊ ေမေမက ဟင္းႏုႏြယ္ အရမ္းၾကိဳက္ေတာ့ တစ္ပတ္ကို ၂ ၾကိမ္ ေလာက္ေတာ့ စားျဖစ္ခဲ့တာေပါ့။ ခု က်မက ဆရာ့ရဲ႕ ေက်ာက္ကပ္နဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေရးတဲ့စာေတြကိုဖတ္ျပီးမွ ေမေမကို ဟင္းႏုႏြယ္ဟာ ေက်ာက္ကပ္နဲ႔ မတည့္ေၾကာင္း မေန႔ကမွ ေျပာျပလိုက္ပါတယ္ဆရာ။ ေန႔စဥ္ ေသာက္သံုးတဲ့ ေရေတြလည္း ေရသန္႔ဘဲ သံုးပါတယ္။ က်မသိခ်င္ဒါက
၁။ ဘာေၾကာင့္ဆီးျပန္ျပန္ေအာင့္ပါသလဲ၊
၂။ ဘာေဆးေတြေသာက္သင့္ပါသလဲ၊
၃။ ေက်ာက္ကပ္ တစ္ခုႏွင့္ မည္မွ်အသက္ၾကာရွည္ေန ႏိုင္ပါသလဲ ဆရာ။

ရွိရွိသမွ် အမ်ိဳးသမီး-မိန္းကေလးထဲက တဝက္ေလာက္ဟာ တသက္တာမွာ အနည္းဆံုး တခါေတာ့ ဆီးေအာင့္ဘူးၾကတယ္။ ဆီးအိမ္မွာျဖစ္တာက သိပ္မဆိုးပါ။ ခ်က္ခ်င္း ကုသရင္ ေကာင္းသြားမယ္။ မဟုတ္ရင္ေတာ့ အထက္တက္ျပီး ေက်ာက္ကပ္အထိ ပိုးေရာက္သြားေစႏိုင္တယ္။ ဒါဆိုရင္ ဆိုးတယ္။

Urinary tract ဆီးလမ္းေၾကာင္းဆိုတာ ေက်ာက္ကပ္ႏွစ္ခု၊ ေက်ာက္ကပ္ကေန ဆီးအိမ္ထဲဝင္တဲ့ ဆီးျပြန္ႏွစ္ခု၊ ဆီးအိမ္တခုနဲ႔ ဆီးထြက္ျပြန္တခုေတြကို စုေပါင္းေခၚတာ ျဖစ္တယ္။ ဆီးထြက္ျပြန္ေရာင္တာကို Urethritis ေခၚတယ္၊ ဆီးအိမ္ေရာင္တာကို Cystitis ေခၚျပီး၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာင္တာကို Pyelonephritis လို႔ ေခၚတယ္။ ေယာက္်ားဆီးက်ိတ္၊ Epididymis ေယာက္်ားအစိ၊ ေမြးလမ္းေရာင္တာမ်ိဳးနဲ႔ ဆက္စပ္ေနေသးတယ္။

ဆီးေအာင့္ေရာဂါ ၁၈% တိုးလာေနတယ္။ ၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္ေရာက္ရင္ သန္းေပါင္း ၂၃ဝဝ ဒီေရာဂါ ခံစားၾကရႏိုင္တယ္လို႔ ေျမာက္-ကရိုလိုင္းနား၊ ေဆးတကၠသိုလ္ သုေတသနတခုက ဆိုလိုက္ပါတယ္။ ေတာင္အေမရိကားမွာ ၃ဝ%၊ အာဖရိကမွာ ၂ဝ႕၅%၊ အာရွမွာ ၂ဝ%၊ ေျမာက္အေမရိက ၁၆% နဲ႔ ဥေရာပမွာ ၂႕၅% ဒီေရာဂါ ျဖစ္တာ တိုးလာေနတယ္။

ဆီးလမ္းေၾကာင္းေရာင္တာကို ၈ဝ% ျဖစ္ေစတဲ့ ဗက္တီးရီးယားကေတာ့ Escherichia coli (အီး-ကိုလိုင္) ျဖစ္တယ္။ Colon (ကိုလံု) ေခၚတဲ့ အူမၾကီးထဲမွာ ေနတဲ့အေကာင္ျဖစ္ပါတယ္။ Klebsiella, Pseudomonas, Enterobacter, Proteus, Staphylococcus, Mycoplasma, Chlamydia, Serratia နဲ႔ Neisseria ဆိုတာေတြကလဲ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ Fungi မိႈေတြရဲ႕နာမည္ေတြက Candida နဲ႔ Cryptococcus ေတြျဖစ္ျပီး Parasites ပါရာဆိုက္ကေတာ့ Trichomonas, Schistosoma ေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။

ဆီးလမ္းေၾကာင္းေရာင္တာဟာ လိင္ဆက္ဆံလို႔ မကူးစက္ႏုိင္ဘူးလို႔ ယူဆသူမ်ားေပမဲ့ ေလ့လာခ်က္တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ဆက္ဆံတာ ေရွာင္ေနဘို႔ အၾကံေပးထားတယ္။ (STD) လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြျဖစ္ေစတဲ့ ပိုးေတြေၾကာင့္ ဆီးလမ္းေၾကာင္းေရာဂါ ရတယ္ဆိုတာ မဟုတ္ဘူးလို႔ အျငင္းပြါးသူ မရွိပါ။ Gonorrhea (ဂႏိုးရီးယား) နဲ႔ Chlamydia (ကလာမိုင္ဒီယား) ပိုးေတြက လိင္ဆက္ဆံရာကေန ကူးစက္တယ္။

ဘယ္လိုလူေတြမွာ ပိုျဖစ္သလဲ။
ဆီးအသြားနည္းရင္၊ ဆီးလမ္းမွာ တျခားေရာဂါတခုခုရွိေနရင္၊ ဥပမာ ေက်ာက္ကပ္ေက်ာက္၊ ဆီးထြက္လမ္းက်ဥ္းတာ၊ ဆီးအက်ိတ္ၾကီးတာနဲ႔ ဆီးလမ္း ပံုမွန္မျဖစ္တာေတြျဖစ္တယ္။ ဆီးပိုက္ထည့္ရသူ၊ ထည့္ထားရသူ၊ ကိုယ္ဝန္ မရေစေအာင္ သံုးတဲ့ Diaphragm သားအိမ္ဝအဖံုးထည့့္သူ၊ အေဖၚေယာက္်ားကသံုးတဲ့ (ကြန္ဒြမ္) မွာ သုက္ပိုးေသေဆး သုက္ပိုးသတ္ေဆးပါရင္၊ ဗက္တီးရီးယားေသြးထဲ ပိုးေရာက္ေနသူေတြမွာ ေက်ာက္ကပ္ကို ပိုးေရာက္လာႏိုင္တယ္။ ဆီးက်ိတ္ေရာင္၊ က်ားအစိေရာင္နဲ႔ ဂရင္ဂ်ီနာေတြကပိုးလဲ ေရာက္လာႏိုင္တယ္။

ဆီးသြားလမ္းေၾကာင္းတိုလို႔ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ဆီးလမ္းေၾကာင္းေရာင္တာ ပိုျဖစ္တယ္။ အိမ္ေထာင္က်ကာစ (အတူေနဘူးကာစ) ဆီးေအာင့္တာကို Honeymoon cystitis ေခၚတယ္။ ဆီးထြက္ေပါက္ အဝဟာ စအိုနဲ႔ ေမြးလမ္းအဝေတြနဲ႔သိပ္နီးကပ္တယ္။ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ရင္ လက္ကို ေရွ႕ေန ေနာက္ဘက္ဆီသာ တလမ္းသြားလုပ္ပါ။

ရိုးရိုးဆီးအိမ္ေရာင္တာအတြက္
• Norfloxacin 400mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၃ ရက္၊ ဒါမွမဟုတ္
• Co-trimoxazole (Septrin) တခါေသာက္ ၂ ျပား၊ တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၃ ရက္၊ (ဆီးအိမ္ေရာင္တာ ျပန္ျပန္ျဖစ္သူ ၾကာၾကာ ဆက္ေသာက္ရမယ္။) (ဆာလ္ဖါနဲ႔ မတည့္သူ မေသာက္ရပါ။) ဒါမွမဟုတ္
• Amoxacilin 500 mg တခါေသာက္ ၁ ျပား၊ တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ေပါင္း ၄-၅ ရက္၊ (ပင္နယ္စလင္ မတည့္ရင္ မေသာက္ရပါ။) ဒါမွမဟုတ္
• Augmentin 500-875mg တေန႔ ၃ ၾကိမ္၊ ၃ ရက္၊ ေပါင္း ၄-၅ ရက္၊ ဒါမွမဟုတ္
• Azithromycin 1 gm တခါတည္းေသာက္ပါ၊ ဒါမွမဟုတ္
• Ciprofloxacin 500 mg တခါေသာက္ ၁ ျပား၊ တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ေပါင္း ၄-၅ ရက္၊ ဒါမွမဟုတ္
• Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္ ၇ ရက္ ေသာက္ပါ။
• Levofloxacin 250mg တေန႔ ၁ ၾကိမ္၊ ၃ ရက္၊ ဒါမွမဟုတ္
• Nitrofurantoin 100 mg တေန႔ ၂-၄ ၾကိမ္ ၇ ရက္၊ ဒါမွမဟုတ္
• Ofloxacin 200mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၃ ရက္၊ ဒါမွမဟုတ္

ဆိုးဝါးသူေတြကို
• Ampicillin 1 gram IV ၆ နာရီျခား + Gentamicin IV ထိုးပါ၊ (ပင္နယ္စလင္ မတည့္ရင္ မထိုးရပါ။) ဒါမွမဟုတ္
• Ciprofloxacin 200-400mg IV ၁၂ နာရီ ၁ ခါထိုးပါ၊ ဒါမွမဟုတ္
• Imipenem 500mg IV ၆ နာရီျခား ထိုးေဆးေတြေပးမယ္။
• Levofloxacin 250 to 500mg IV ၆ နာရီျခား ဒါမွမဟုတ္
• Piperacillin-tazobactam 3.375 grams IV ၆ နာရီျခားထိုး၊ ဒါမွမဟုတ္

(ဂႏိုရီးယား) ပိုးေၾကာင့္ ေယာက္်ားဆီးျပြန္အဝေရာင္ျခင္း၊ မိန္းမသားအိမ္အဝေရာင္ျခင္း၊ က်ား-မ အာေခါင္ေရာင္ျခင္း၊
• Ceftriaxone 125 mg IM ထိုးေဆး ၁ လံုး၊ ဒါမွမဟုတ္
• Cefixime 400 mg ၁ ျပား၊ + Azithromycin 1 g ၁ ျပား ဒါမွမဟုတ္
• Ciprofloxacin 500 mg ၁ ျပား၊ ဒါမွမဟုတ္
• Levofloxacin 250 mg ဒါမွမဟုတ္
• Ofloxacin 400 mg ၁ ျပား။
• Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၇ ရက္ (Chlamydia infection မဟုတ္တာ မေသျခာရင္) ေသာက္ပါ။
• ဆီးထြက္ျပြန္ ခဏခဏေရာင္သူေတြကို Metronidazole 2 grams တခါတည္း + Erythromycin 800 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၇ ရက္။

ရွဳတ္ေထြးတဲ့ ဂႏိုေရာဂါ၊
• Penicillin G 10 million units IV daily x 5 days;
• Ceftriaxone 1 Gm IV daily x 5 days;
• Ciprofloxacin 500 mg BD x 5 days;
• Levofloxacin 500 mg OD x 5 days;
• Endocarditis ႏွလံုးသားေရာင္ရင္ Ceftriaxone 1 Gm BD IV x 3 weeks

Penicillin ပင္နယ္စလင္ မတည့္ရင္
• Cefpodoxime 400 mg ၁ ျပား၊ ဒါမွမဟုတ္
• Levofloxacin 250 mg တေန႔ ၁ ျပား၊
• Spetinomycin 1 Gm IM ထိုးေဆး ၁လံုး။

Chlamydia trachomatis ပိုးေၾကာင့္ ဆီးလမ္းေရာင္သူေတြကို
• Azithromycin 1 g x ၁ ရက္၊
• Doxycycline 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ x ၇ ရက္

သိပ္ဆိုးသူေတြကို ေဆးရံုတင္ကုရတတ္တယ္။ ဥပမာ Pyelonephritis ေက်ာက္ကပ္ေရာင္တာ။ ေသြးေၾကာထဲကေန ေဆးေပးရတတ္တယ္။ လိင္လမ္းကကူးစက္တာမ်ိဳးဆိုရင္ ပဋိဇီဝ ပိုးေသေဆး တမ်ိဳးမက လိုမယ္။ ေဆးကို လကၡဏာ သက္သာေသမဲ့ ေဆးပါတ္လည္ေအာင္ ေသာက္ရမယ္။ လက္မွတ္မလိုဘဲ ဝယ္လို႔ရတဲ့ ေဆးေတြက ပိုးကိုေတာ့ ေသေစမွာ မဟုတ္ဘူး။ ဥပမာ Uristat, Phenazopyridine, Pyridium, Urogesic နာတာကို သက္သာေစတယ္။ ေရ-အရည္ မ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ ဆီးသြားခ်င္တာကို ထိန္းမထားပါနဲ႔။ Cranberries or Blueberries juice သစ္သီးရည္အစစ္ ေသာက္ပါ။ သၾကား မမ်ားေစနဲ႔။ Pineapple နာနတ္သီး စားပါ။ Vitamin C ဗီတာမင္ စီ ေသာက္ပါ။

ျဖစ္တဲ့ မိန္းကေလး အသက္ငယ္ရင္ ဒါမွမဟုတ္ ကိုယ္ဝန္ရွိရင္ ထိုးေဆးေပးတာ ေကာင္းတယ္။ ၇ ရက္ လိင္မဆက္ဆံရ။ အိမ္ေထာင္သည္ေတြဆိုရင္ ႏွစ္ေယာက္လံုး တျပိဳင္တည္းေဆးကုပါ။ ကာကြယ္ဘို႔က Latex condoms ကြန္ဒြမ္ သံုးပါ။ လိင္ဆက္ဆံျပီးရင္ ပဋိဇီဝေဆးတၾကိမ္ေသာက္ပါ။ ဆီးေအာင့္တယ္လို႔ ခံစားရရင္ ၂-၃ ရက္ဆက္ ေသာက္ရမယ္။ Septrin 800 mg ဒါမွမဟုတ္ Amoxacilin 500 mg ဒါမွမဟုတ္ Ciprofloxacin 500 mg တခါေသာက္ ၁ ျပား၊ တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ေပါင္း ၄-၅ ရက္ ေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္ Nitrofurantoin 100 mg တေန႔ ၂-၄ ၾကိမ္ ၇ ရက္ေသာက္ပါ။

ပိုးေသေဆးေတြအျပင္ ဆီးပူတာ သက္ေသာေအာင္ ေလနာေဆး Antacid (Magnesium hydroxide) တခါေသာက္ ၁ ျပား၊ တေန႔ ၂-၃ ၾကိမ္ ေသာက္ပါ။ နာတာသက္သာေအာင္ Hyoscine (Spasmogin or Buscopan) တခါေသာက္ ၁ ျပား၊ တေန႔ ၂-၃ ၾကိမ္ ေသာက္ပါ။ ခံစားေနရတာေတြ သက္သာေပမဲ့ ေဆးပါတ္ေစ့ပါေစ။

ေက်ာက္ကပ္တခုတည္းရွိေပမဲ့ အလုပ္ႏိုင္သေရြ႕ အသက္မတုိေစပါ။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၃-၄-၂ဝ၁၄