ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႏွင့္ ေမေဒး

ပုိ႔စ္တင္ခ်ိန္ - 4/24/2014 01:24:00 PM

၁၈၆၉ ခုႏွစ္က ဗာေဆးၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပခဲ့သည့္ကားလမတ္  Karl Marx  ေခါင္းေဆာင္ေသာ ပထမအင္တာေနရွင္နယ္ First International  ႏုိင္ငံတကာ အလုပ္ သမားအဖဲြ႕ခ်ဳပ္ႀကီး၏ အေထြေထြေကာင္စီအစည္းအေဝးမွ အေမရိကန္အလုပ္သမားမ်ား၏ အလုပ္ခ်ိန္ (၈)နာရီ တုိက္ပဲြမ်ားကုိ အၾကြင္းမဲ့ ေထာက္ ခံခဲ့သည့္ အျပင္ ႏုိင္ငံတကာ အလုပ္သမားသမဂၢမ်ား၏ ေခါင္းေဆာင္မႈျဖင့္ ႏုိင္ငံတုိင္းတြင္ အလုပ္ခ်ိန္တုိက္ပဲြမ်ား ညီညြတ္စြာဆင္ ႏဲႊ ရန္ႏွင့္ ႏုိင္ငံ အစုိးရတုိင္းအား အလုပ္ ခ်ိန္ (၈)နာ ရီ အျဖစ္ တရားဝင္ျပ႒ာန္း ေပးရန္ေတာင္း ဆုိခဲ့သည္။

ေမေဒး(သုိ႔မဟုတ္) အလုပ္သမားေန႔

၁၈၈၉ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လတြင္ ပဲရစ္ ၿမိဳ႕ ဒုတိယအင္တာေနရွင္နယ္ ဖဲြ႕စည္းေရး ျပင္ဆင္မႈအစည္းအေဝး၊ ၁၈၉၁ ခုႏွစ္ အဖဲြ႕ခ်ဳပ္၏ ဘရပ္ဆဲကြန္ဂရက္ ႏွင့္ ၁၈၉၃ ခုႏွစ္ ဇူးရစ္ ကြန္ဂရက္တုိ႔မွ ေမလ ၁ ရက္ေန႔ကို အလုပ္သမားတုိက္ ပဲြ အထိမ္းအမွတ္ ေမေဒးေန႔အျဖစ္ ႏုိင္ငံအားလုံးတြင္ တညီတညြတ္တည္း က်င္းပရန္ အႀကိမ္ႀကိမ္ျပ႒ာန္း ခဲ့ၾက သည္။ ထုိအခ်ိန္မွစ၍ ေမလ ၁ ရက္ ေန႔ ေရာက္တုိင္း ေမေဒးေန႔ကုိ အလုပ္ သမားတုိ႔၏ ႏုိင္ငံတကာေန႔အျဖစ္ ႏွစ္ စဥ္မပ်က္ က်င္းပခဲ့ၾကသည္။

အေရးေတာ္ပုံကာလ

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္ အလုပ္သမားမ်ားက အရင္းရွင္လုပ္ငန္း ရွင္မ်ားအား အလုပ္သမားအခြင့္အေရးမ်ား ေတာင္းဆုိ တုိက္ပဲြဝင္ခဲ့သည့္ ကာလေနာက္ပုိင္း ၁၉၃၈ ခုႏွစ္တစ္ ဝုိက္က ျမန္မာႏုိင္ငံသည္လည္း နယ္ခ်ဲ႕ အဂၤလိပ္တုိ႔၏ စစ္ပဲြသုံးႀကိမ္ဆင္ႏဲႊမႈျဖင့္ ကိုလုိနီဘဝ က်ေရာက္ေနခ်ိန္ျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္  Burma Oil Corporation -BOC ေရနံကုမၸဏီသည္ ေရနံေျမအ လုပ္သမားမ်ားအေပၚ ဖိႏွိပ္ညႇဥ္းပန္းမႈ ျပဳေနေသာ ကာလလည္းျဖစ္သည္။ ၁၃ဝဝျပည့္အေရးေတာ္ပုံႀကီးဟု သမုိင္း တြင္မည့္ ေခ်ာက္ၿမိဳ႕ BOC  ေရနံေျမအလုပ္သမားတုိ႔၏သပိတ္ႀကီးကုိ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၃ဝဝ ျပည့္ႏွစ္ ျပာသုိလဆန္း (၈)ရက္ စေနေန႔၊ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီ ၈ ရက္ေန႔ တြင္ အလုပ္သမား အင္အား ၃ဝဝဝ ေက်ာ္ျဖင့္ ေတာင္းဆုိ ဆႏၵျပခဲ့ၾက သည္။

ဇန္နဝါရီ ၁၇ ရက္တြင္ အင္အား ၅ဝဝဝရွိေသာ ေရနံေခ်ာင္းၿမိဳ႕ ေရနံေျမ အလုပ္သမားမ်ား ပူးေပါင္းပါဝင္ခဲ့သည္။ သပိတ္အင္အားမွာ တျဖည္းျဖည္း ႀကီး မားလာ ခဲ့ၿပီး ေဖေဖာ္ဝါရီ ၃ ရက္တြင္ ဗႏၶဳလပန္းၿခံ၌ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လုံးကြၽတ္လူ ထုအစည္းအေဝးက်င္းပ၍ လူမ်ဳိးစုံသ ပိတ္ ေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖဲြ႕ကုိ ဖဲြ႕စည္း ေၾကာင္းေၾက ညာခဲ့ သည္။

ျမန္မာႏွင့္ေမေဒး

ျမန္မာႏုိင္ငံ၌လည္း တုိ႔ဗမာအ စည္းအ႐ုံးမွ ပထမဆုံးေရွ႕ေဆာင္ေဆာ္ ၾသ၍ ေရနံေခ်ာင္း၊ ေခ်ာက္ေရနံေျမ အလုပ္သမားမ်ားႏွင့္ သန္လ်င္၊ ရန္ ကုန္အလုပ္သမားမ်ားက ပထမဆုံး ေမေဒးေန႔ကုိ က်င္းပခဲ့ၾကသည္။ ေရနံ ေခ်ာင္းၿမိဳ႕တြင္ ေရနံေျမအလုပ္သမား အစည္းအ႐ုံးႀကီးက စည္းေဝးပဲြကို ႏႈိး ေဆာ္စာျဖင့္ ဤသုိ႔ ဖိတ္ေခၚခဲ့သည္။

အေဆြအလုပ္သမား ဆင္းရဲသား အေပါင္းတုိ႔ေမလ ၁ရက္ေန႔သည္ကား အေဆြ တုိ႔ – ငါတုိ႔ လူစဥ္မမီဘဲ တာေတလန္ ေအာင္ ငတ္ျပတ္မဲြေတေသာဘဝ၌ သြတ္ သြင္းႏွိမ္နင္းထားသည့္ ယုတ္မာ ညစ္ဆုိး ဓနရွင္စနစ္မ်ဳိးမွန္သမွ်တုိ႔ကုိ တစ္ကမၻာလုံးရွိ အလုပ္သမား ဆင္းရဲ သားတုိ႔က တလုံးတစည္း တစ္ၿပဳိင္နက္ တည္း ညီ ညာျဖျဖ ထ၍ ကန္႔ကြက္ၾက ေသာ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ႀကီးေပတည္း။

မိမိအား မ႐ုိမေသမထီမဲ့ျမင္ျပဳ ဖူးေသာ ကုလားညီေနာင္တုိ႔အား ဘယ္ ေသာအခါမွ ရန္ၿငဳိးမေက်ေသာ က်န္ စစ္သားကဲ့သုိ႔လည္းေကာင္း၊ မိမိနဖူး ရွိအမာရြတ္အား စမ္း သပ္ၾကည့္႐ႈမိတုိင္း မင္းမေဟာ္ကုိ ေဒါသမီးလုံးဟုန္းဟုန္းထ ၍ သတိရအပ္ေသာ ေကဝဋ္အမတ္ကဲ့ သုိ႔ လည္းေကာင္း၊ ေမလ ၁ ရက္ေန႔ တြင္ အေဆြတုိ႔ ငါတုိ႔ကုိ ပုဒ္ထီး ပုဒ္မ အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္လည္းေကာင္း၊ စက္ေသ နတ္ျဖင့္ ၿခိမ္းေျခာက္ျခင္းျဖင့္လည္း ေကာင္း၊ ပိတ္ပင္ခ်ဳပ္တည္း ႏွိပ္စက္ဖိ စီးမႈ အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္လည္းေကာင္း၊ အေဆြတုိ႔ ငါတုိ႔ နာ လန္မထူ၊ ေခါင္းမ ျပဴႏုိင္ေအာင္ အႏွစ္ႏွစ္အလလက ႏွိပ္စက္လာခဲ့ေသာ ဓနရွင္ႏုိင္ငံခ်ဲ႕စနစ္ ဆုိးႀကီး၏ မတရားခ်ဳပ္တည္းမႈတို႔ကုိ အေဆြတုိ႔ ငါတုိ႔ ဤေန႔ဤရက္ တြင္ ေဖာ္ျပကုန္အံ့၊ ကန္႔ကြက္ ၾကကုန္အံ့၊ တုိက္ဖ်က္ၾကကုန္အံ့။

အေဆြအလုပ္သမား ဆင္းရဲသား အေပါင္းတုိ႔၊ အေဆြတုိ႔ ငါတုိ႔အား မည္ မွ်ပင္ ဖိႏွိပ္ႏွိမ္နင္းထားေသာ္လည္း ဤ ထူးျမတ္ေသာ ေမလ ၁ ရက္ေန႔တြင္ အေဆြတုိ႔ ငါတုိ႔ကုန္းေကာ့ကန္ေၾကာက္ ၍ အတင္းထၾကကုန္အံ့၊ ဓနရွင္ႏုိင္ငံခ်ဲ႕႔ စနစ္ဆုိး၊ စနစ္ညစ္ႀကီးႏွင့္ အားခ်င္း ယွဥ္၊ အရပ္ခ်င္းတိုင္း၊ အေရးခ်င္းၿပဳိင္ ၾကကုန္အံ့၊ ဤစနစ္ ဆုိးႀကီးကုိ လုပ္ၾကံ ရန္ ႀကဳိးစားၾကကုန္အံ့၊ ေမလ ၁ ရက္ ေန႔၊ ၁၃ဝဝ ျပည့္ႏွစ္ ကဆုန္လဆန္း ၃ ရက္ တနဂၤေႏြေန႔ ၁၂ နာရီအခ်ိန္ ေရ နံေခ်ာင္းၿမိဳ႕ လည္ေပၚ တန္ေ ဆာင္းႀကီး အတြင္း ၿမိဳ႕သူၿမိဳ႕သားမ်ားႏွင့္ အလုပ္ သမားတုိင္း မပ်က္မကြက္ ဆက္ဆက္ ၾ<ြကေရာက္ကာ ေမေဒးအထိမ္းအမွတ္ တရားပဲြမ်ား က်င္းပၾက ကုန္အံ့။

အေဆြတုိ႔ ငါတုိ႔ကုိပင္ မကေသး၊ လူ႔တေလာကလုံးရွိ ဆင္းရဲသားအ ေပါင္း တုိ႔ကုိလည္း သိန္းသန္းကုေဋခ်ီ ၍ ေသေက်ပ်က္စီးေစျခင္း၊ ငတ္မြတ္ ေခါင္း ပါးမဲြျပာ က်ေစျခင္း၊ ေရာဂါအ မ်ဳိးမ်ဳိးတုိ႔ကုိ ျဖစ္ပြားေစျခင္းစသည့္ ဝဋ္ဒုကၡကပ္အေပါင္းတုိ႔ကုိ ဆုိက္ေရာက္ ေစေသာ ဓနရွင္ႏုိင္ငံခ်ဲ႕ စနစ္ဆုိးႀကီးကုိ ကန္႔ကြက္ တုိက္ဖ်က္ သည့္ အ မွတ္ျဖင့္ ေမလ ၁ ရက္ေန႔တြင္ အေဆြတုိ႔ ငါတုိ႔ အိမ္လုံးကြၽတ္၊ နယ္လုံးကြၽတ္၊ ျပည္လုံး ကြၽတ္၊ ကမၻာလုံးကြၽတ္ တက္ေရာက္စု ေဝးၿပီးလွ်င္ ညေန ၃ နာရီအခ်ိန္မွစ၍ လမ္း တကာလမ္း၊ အရပ္တကာအရပ္ တုိ႔ကုိ လွည့္လည္ကာ ေသာေသာ႐ုတ္ ႐ုတ္ အုတ္အုတ္သဲသဲ ဟစ္ေၾကြး ေၾကြး ေၾကာ္ ၾကကုန္အံ့သတည္း။

ျမန္မာေမေဒးအစ ေရနံေခ်ာင္းက

ဤသုိ႔ ႏႈိးေဆာ္ထားသည့္အတုိင္း ပင္ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၁ ရက္ေန႔ မြန္းလဲြ ၁ နာရီတြင္ ေရနံေခ်ာင္းၿမိဳ႕ လည္ေပၚတန္ေဆာင္းအတြင္း၌ ျမန္ မာႏုိင္ငံ၏ ပထမ ဆုံး ေမေဒးေန႔အခမ္း အနားကုိ ပရိသတ္ ၅ဝဝဝ ေက်ာ္မွ်ျဖင့္ က်င္းပႏုိင္ခဲ့ၾကသည္။ မူလက ေခ်ာက္ ၿမိဳ႕တြင္ပါ က်င္းပရန္ စီစဥ္ထားေသာ္ လည္း ထုိစဥ္ က ေခ်ာက္ၿမိဳ႕ရွိ ေခ်ာက္ ဒုတိယ ေရနံဝန္၏ တားဆီးမႈေၾကာင့္ သခင္သင္၏ ေနအိမ္တြင္သာ က်င္းပ ႏုိင္ခဲ့ေလသည္။ အလားတူပင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ အလုံ ပန္းၿခံ (ယခု သခင္ျမပန္းၿခံ)၌လည္း ေကာင္း၊ သန္လ်င္ၿမိဳ႕ ေဘာလုံးကြင္း၌ လည္းေကာင္း က်င္းပခဲ့ေသာ ေမေဒး ေန႔အခမ္းအနားမ်ားမွာ တုိ႔ဗမာအ စည္းအ ႐ုံးမွ ေရွ႕ေဆာင္ေ ဆာ္ၾသ ၍ က်င္းပခဲ့ေသာ ပထမဆုံး ျမန္မာေမေဒး အခမ္းအနားလည္း ျဖစ္ခဲ့ေပသည္။

စစ္အၿပီးက်င္းပသည့္ ေမေဒး

၁၉၄၆ခုႏွစ္သည္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ ဆန္းေခါင္းေဆာင္သည့္ (ဖဆပလ) အဖဲြ႕ခ်ဳပ္ႀကီးႏွင့္ ျမန္မာျပည္ဘုရင္ခံတုိ႔ အားၿပဳိင္ေနေသာ ကာလလည္း ျဖစ္ပါ သည္။ ထုိႏွစ္ ေမလ ၁ ရက္ေန႔မွစ၍ စစ္ၿပီးစ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ပထမဆုံး ေသာ ေမေဒးေန႔ကုိ ေရႊတိဂုံဘုရားေျခေတာ္ရင္းတြင္ရွိသည့္ ကန္ေတာ္မင္ ပန္းျခံအတြင္းတြင္ က်င္းပခဲ့ပါသည္။ အခမ္း အနားတြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း က သဘာပတိအျဖစ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။

အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဗုိလ္ ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက  ‘ယေန႔ကဲ့သုိ႔ အလုပ္သမားေန႔မ်ဳိး က်င္းပသည္မွာ ဗမာျပည္တြင္ စစ္ႀကီးျဖစ္ၿပီးမွ ယခု အႀကိမ္သည္ ပထမဆုံး အႀကိမ္ျဖစ္ ေၾကာင္း၊ ဤေန႔မွာ အလုပ္သမားမ်ား ေသြးေျမက်ေအာင္ ႏွိပ္စက္ခံရေသာေန႔ ဟူ၍ အေမရိကန္မွစၿပီး လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၆ဝ ေလာက္က စ တ င္ေပၚ ေပါက္ခဲ့ေၾကာင္း။

အလုပ္သမားတုိ႔သည္ သူတုိ႔၏ အခြင့္အေရးမ်ားကုိ ေတာင္းဆုိေသာ အခါ အရင္းရွင္ႀကီးမ်ားက က်ည္ဆံကုိ အသုံးျပဳၿပီး အလုပ္သမားမ်ားကုိ ႏွိပ္ စက္ညႇဥ္း ပန္းၾကေ ၾကာင္း၊ အလုပ္သမား မ်ားက တစ္ေန႔လွ်င္ အလုပ္လုပ္ခ်ိန္ ၈ နာရီကန္႔သတ္ေပးဖုိ႔ ၊ အလုပ္သမားမ်ား လူတန္းေစ့ေနႏုိင္ဖုိ႔ ေတာင္းဆုိၾကေသာ အခါ အလုပ္ ရွင္ႀကီးမ်ားက သူတုိ႔ရဲ႕ ေသြးစုပ္ဝါဒကုိထိခုိက္တယ္ဆုိၿပီး အစုိးရ ႏွင့္ပူးေပါင္းကာ အလုပ္သမားမ်ားကုိ ႏွိမ္နင္းခဲ့ၾကေၾကာင္း၊ အရင္းရွင္ႀကီးမ်ား ၏ ေသြးစုပ္ဝါဒမွာ သူတုိ႔ ျပည္ တြင္းမွာ ေသြးစုပ္ၾကတာပဲ။ ကမၻာေပၚကုိလည္း ျဖန္႔ၿပီး ႏုိင္ငံတကာမွာလည္း ေသြးစုပ္ ေနၾကတာပဲ။ ကမၻာေပၚမွာ လူအမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိေနၾကေသာ္လည္း ထုိလူမ်ဳိးကုိ အ တန္း အစားခဲြလုိက္ရင္ ႏွစ္မ်ဳိးႏွစ္စား သာရွိတယ္။ တစ္မ်ဳိးက ႏွိပ္စက္ ညႇဥ္း ပန္းခံေနရတဲ့ အလုပ္သမား အတန္းအ စားနဲ႔ တစ္မ်ဳိးက ေသြးစုပ္ေနတဲ့အရင္း ရွင္ လူ တန္း စားမ်ားသာ ျဖစ္ၾကတယ္။

ေနာက္ေတာ့ အလုပ္သမားေတြရဲ႕ အေရးကိစၥဟာ ဥေရာပတုိက္မွာလည္း ဆူဆူပူပူျဖစ္လာၿပီးတဲ့ေနာက္ ကမၻာ့ အလုပ္သမားမ်ားအားလုံး ေသြးစည္း ၾကရန္ဆုိၿပီး ဒီေမလ ၁ရက္ေန႔ကုိ ‘ေမ ေဒး’ လုိ႔ သတ္မွတ္ၿပီး ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တုိင္း က်င္းပလာခဲ့ၾကပါတယ္။ ႏုိးၾကားတဲ့ ႏုိင္ငံမ်ားရွိ စက္႐ုံအလုပ္သမားေတြက အရင္းရွင္စနစ္ကုိ ၿဖဳိဖ်က္တုိက္ခုိက္ရန္ ငါတုိ႔ အလုပ္သမားေတြ ေသြးစည္းညီ ညြတ္ၾကရင္ အရင္းရွင္ေတြက ငါတုိ႔ အေပၚမွာ ဘယ္လုိႀကဳိးေတြႏွင့္ ခ်ဳပ္ ေႏွာင္ထားေပတဲ့ ၊ သင္းတုိ႔ ႀကဳိးေတြ သာ ျပတ္သြားဖုိ႔ ရွိတယ္ဆုိၿပီး ႏႈိးေဆာ္ ၾကတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဒီကေန႔ဟာ ကမၻာတစ္ ခုလုံး အလုပ္သမားေတြ ေသြးစည္းဖုိ႔ ေၾကြးေၾကာ္ၾကတာပဲ။ အလုပ္သမား ေတြဟာ မ်ားစြာအဖုိးတန္တဲ့ လူတန္း စားေတြပဲ။ ကမၻာေပၚ မွာ ေသြးစုပ္ဝါဒ ေတြေၾကာင့္ အရင္းရွင္ႀကီးေတြဟာ ေပါင္းလုိ႔ရတဲ့ေနရာမွာေပါင္း၊ ေပါင္း လုိ႔မရတဲ့ေနရာက်ေတာ့ စစ္ျဖစ္ေအာင္ လႈံ႕ေဆာ္တတ္ၾကတယ္။ စစ္ျဖစ္ေတာ့ ကာ သူတုိ႔ရဲ႕ လက္နက္ေတြ ေရာင္း ၾကရတယ္။ ဒီလုိအထဲကပဲ အင္မတန္ ဆုိးဝါးတဲ့ ဖက္ဆစ္ဝါဒေတြ တစ္ခါ ေပၚလာတယ္။ ကမၻာ့အလုပ္သမားမ်ား ကသာ ေသြး စည္း ညီညြတ္ၿပီး အရင္း ရွင္ႀကီးေတြက စစ္တုိက္ဖုိ႔လုပ္ရင္ စစ္မျဖစ္ရေအာင္ အလုပ္သမားေတြရဲ႕ အင္အားညီညီညြတ္ညြတ္နဲ႔ ေတာင့္ ထားလုိက္ႏုိင္တယ္။ အလုပ္သမားအား လုံး ကမၻာႀကီးတစ္ခုလုံးရဲ႕ တကယ့္ၿငိမ္း ခ်မ္းေရးအစစ္ကုိ ရႏုိင္မယ္”ဟု ေျပာ ၾကားခဲ့သည္။

ျပည္တင္းလွ်င္ မင္းမခံႏုိင္ဆုိသ လုိပင္ အလုပ္သမားမ်ား တင္းလွ်င္ အလုပ္ရွင္မ်ား မခံႏုိင္ျဖစ္မည္မွာလည္း ေသခ်ာလွပါသည္။ အလုပ္သမားမ်ား ညီညီညြတ္ညြတ္ျဖင့္ မိမိတုိ႔ဘဝရပ္ တည္မႈအတြက္ မွန္ကန္ေသာ ေတာင္း ဆုိမႈမ်ားျဖင့္ တုိက္ပဲြဝင္ႏုိင္ၾကပါေစဟု ဆႏၵျပဳလုိက္ရပါသည္။

သိန္းေအး
ရည္ညႊန္း -
(၁)ဝီကီပီးဒီးယား
(၂)ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းမိန္႔ခြန္းမ်ား

popularmyanmar