အႏိုင္အထက္ ျပဳေနသူမ်ားသို႔
ပုိ႔စ္တင္ခ်ိန္
- 3/06/2014 03:49:00 PM
(ကေလးအလုပ္သမားတစ္ဦးအား ေတြ႕ရစဥ္)
(ritten by: သစ္ထြဋ္)
ျဖစ္ရပ္(၁)
စေနေန႔ညတစ္ည ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရဲ႕ ဆင္ေျခဖုံးရပ္ကြက္တစ္ခုက လက္ဖက္ရည္ဆုိင္တစ္ဆုိင္မွာ လူေတြျပည့္သိပ္ေနတယ္။ ဆုိင္ထဲရွိလူေတြရဲ႕ အာ႐ုံအားလုံးဟာ တုိက္႐ုိက္လႊင့္ေနတဲ့ တီဗီြဖန္သားျပင္ေပၚက ပရီးမီးယားေဘာလုံးပြဲအေပၚ ေရာက္ေနၾကတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ “ေျဖာင္း” ခနဲဆုိတဲ့ အသားခ်င္း ခပ္ျပင္းျပင္းထိတဲ့ အသံတစ္ခု ဆုိင္ရဲ႕အတြင္းနားက်က် ေနရာကေန ထြက္ေပၚလာတယ္။ အသံက ေတာ္ေတာ္က်ယ္ေတာ့ ဆုိင္ထဲက ပရီးမီးယားလိဂ္ပြဲကုိ သဲသဲမဲမဲ အားေပးတဲ့သူေတြ အကုန္လုံးလုိလုိ အသံထြက္ေပၚလာရာဆီ လွည့္ၾကည့္မိလုိက္ၾကတယ္။ သူတုိ႔ေတြ႕လုိက္ရတာကေတာ့ အသက္ခုနစ္ႏွစ္၊ ရွစ္ႏွစ္အရြယ္သာသာ ရွိေသးတဲ့ ဆုိင္စားပြဲထုိးေလးဟာ သူ႔ဇက္ပုိးကုိသူကုိင္ရင္း ငုိမဲ့မဲ့ျဖစ္ေနတဲ့ ျမင္ကြင္းပါ။ ဆုိင္ရွိလူကုန္လွည့္ ၾကည့္မိေစခဲ့တဲ့ “ေျဖာင္း” ဆုိတဲ့ အသံရဲ႕ လက္သည္ကေတာ့ အသက္ ၆၀ ေက်ာ္ေလာက္ရွိတဲ့ ဆုိင္ရွင္အမ်ဳိးသားႀကီးၿဖစ္ၿပီး ဘယ္လုိအေၾကာင္းေၾကာင့္မွန္း မသိဘဲ သူ႔ေျမးအရြယ္ စားပြဲထုိးေလးကုိ အရွိန္ျပင္းစြာ နားရင္းအုပ္လုိက္ရာက အသံထြက္ေပၚ လာခဲ့တာပါ။ ဆုိင္ထဲကလူေတြ ၀ုိင္းၾကည့္ေနစဥ္မွာပဲ အမ်ဳိးသားႀကီးပါးစပ္က ႐ုန္႔ရင္းၾကမ္းတမ္းစြာ ေရရြတ္သံေတြနဲ႔အတူ စားပြဲထုိးေလး ေက်ာျပင္ကုိ သူ႕လက္၀ါးျဖင့္ ႐ုိက္လုိက္ရာ ျဗဳန္းဆုိတဲ့အသံႀကီး ထြက္လာၿပီးေနာက္ စားပြဲထုိးေလးဟာ ငုိမဲ့မဲ့ျဖစ္ရာကေန တအီအီနဲ႔ မ်က္ရည္ေတြ က်လာေပမယ့္ အသံထြက္ၿပီးေတာ့ မငုိရဲရွာပါဘူး။ ဆုိင္ထဲက ေဘာလုံးပရိသတ္ အားလုံးလည္း ႐ုတ္တရက္ေၾကာင္ၿပီး ၾကည့္ေနၾကစဥ္မွာ ဆုိင္ရွင္အမ်ဳိးသားႀကီးက မေက်နပ္ႏုိင္ေသးဘဲ စားပြဲထုိးေလးရဲ႕ ခါးေဘးနားကုိ ေျခေထာက္နဲ႔ ေဆာင့္ကန္လုိက္ရာ စားပြဲထုိးကေလးငယ္ဟာ ဆုိင္ၾကမ္းျပင္သုိ႔ လဲက်သြားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလုိ လဲက်သြားစဥ္ မွာအမ်ဳိးသားႀကီးက ေနာက္တစ္ခါဆုိင္ကုိလာတဲ့ ဧည့္သည္ကုိ အူေၾကာင္ေၾကာင္လုပ္ရင္ ဒီ့ထက္နာမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ မယံုရင္ စမ္းၾကည့္ႏုိင္ေၾကာင္း၊ ဒီထက္မွတ္ေလာက္သားေလာက္ရွိေအာင္ လုပ္ျပဦးမွာျဖစ္ေၾကာင္း စားပြဲထုိးေလးကုိ လက္ညိႇဳးေငါက္ေငါက္ထုိးကာ ႀကိမ္း၀ါးလုိက္ပါတယ္။ ဆုိင္ထဲမွာရွိေနတဲ့ ေဘာလုံးပြဲပရိသတ္ အမ်ားစုရဲ႕ မ်က္ႏွာေတြမွာေတာ့ ျဖစ္ၾကျပန္ၿပီ ေျပာလည္းထူးမွာ မဟုတ္ဘူးဆုိတဲ့ အၾကည့္မ်ိဳးေလာက္သာ ေပၚလာၾကၿပီး မၾကာမီမွာေတာ့ ေဘာလုံးပြဲဆီကုိသာ အၾကည့္ေတြ ျပန္ေရာက္သြားၾကပါတယ္။ စားပြဲထုိးကေလးငယ္မွာေတာ့ ငုိမဲ့မဲ့နဲ႔ ခုံတစ္ခုံေပၚက လက္ဖက္ရည္ခြက္ေတြ သိမ္းယူၿပီး ဆုိင္ေနာက္ဘက္သုိ႔ ငုိက္စုိက္စုိက္ ထြက္သြားေလရဲ႕။
ျဖစ္ရပ္(၂)
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရဲ႕ ၿမိဳ႕ေပၚရပ္ကြက္တစ္ခုက အေၾကာ္အေလွာ္ေတြ ေရာင္းေနတဲ့ စားေသာက္ဆုိင္ငယ္ေလး တစ္ဆုိင္အတြင္း ၀ယ္လူေတြက်လုိ႔ ေနပါတယ္။ ဟုိက ေခါက္ဆြဲေၾကာ္ႏွစ္ပြဲ ၀က္သားနဲ႔ေပးပါ။ ဒီက ကုန္းေဘာင္ႀကီးေၾကာ္တစ္ပြဲ ေပးပါ။ ဒီကုိဟင္းခ်ဳိလုိက္ပြဲ ေပးပါဦး စတဲ့အသံမ်ဳိးစုံနဲ႔ ႐ႈပ္ယွက္ခတ္လုိ႔ ေနပါတယ္။ ဆုိင္ကဆုိင္ငယ္ေလးမုိ႔ က်ဥ္းက်ဳတ္ေပမယ့္ ဆုိင္ရွင္က သေဘာလည္းေကာင္း လက္ရာမဆုိးေတာ့ ညဥ့္ဦးပုိင္းဆုိ ၀ယ္သူေတြနဲ႔ လက္မလည္ေအာင္ ေရာင္းရတယ္။ အမွာက်ေတာ့ အေၾကာ္ဆရာလည္း လက္မလည္ေအာင္ ေၾကာ္ေလွာ္ေနရတာေပါ့။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ-
“ေျဖာင္း ...ေျဖာင္း” ဆုိၿပီးအသံ ဆုိင္ရဲ႕ေနာက္နားက ထြက္လာပါတယ္။ ျဖစ္စဥ္ကေတာ့ ဆုိင္မွာလာ၀ယ္သူကုိ ဆက္ဆံတာ မေျပျပစ္လုိ႔ဆုိၿပီး ဆုိင္ရွင္က အသက္ ၁၀ ႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္ရွိေနတဲ့ စားပြဲထုိး အလုပ္သမားကေလးကုိ နားရင္းႏွစ္ခ်က္အုပ္လုိက္တာပါ။ ေစ်း၀ယ္သူေတြက ၀ုိင္းၾကည့္ၾကေတာ့မွ ဆုိင္ရွင္က မင္းေတာ့ေနႏွင့္ဦးဆုိတဲ့ အမူအရာနဲ႔ ဆက္႐ုိက္ဖုိ႔ ျပင္ေနရာက ေလ်ာ့ခ်သြားပါတယ္။ အ႐ုိက္ခံရသူ ေကာင္ေလးဟာ ေစ်း၀ယ္သူေတြ အမ်ားႀကီးၾကားထဲ အ႐ုိက္ခံလုိက္ရေတာ့ ရွက္ရြံ႕တဲ့အမူအရာ ရွိေနေပမယ့္ ဒီလုိအျဖစ္မ်ဳိးေတြက သူ႔အတြက္ မဆန္းေတာ့တဲ့ အျဖစ္ေတြလုိ႔ ယူဆေနလား မသိပါဘူး။ ခုံသုတ္အ၀တ္ေလး ေကာက္ကုိင္ကာ ေခါင္းကေလးငုံ႔ၿပီး ဆုိင္ရွင္လည္းျဖစ္ အေၾကာ္ဆရာလည္းျဖစ္သူ အနားမွာ ယို႔ယို႔ေလး သြားရပ္ေနပါေတာ့တယ္။ အဲဒီျမင္ကြင္းကုိ ျမင္လုိက္ရတဲ့ ေခါက္ဆြဲေၾကာ္ လာ၀ယ္သူ တစ္ဦးကေတာ့ ၀ယ္သူေတြအေပၚ သေဘာေကာင္းလွပါတယ္ဆုိတဲ့ ဆုိင္ရွင္အေၾကာ္ဆရာရဲ႕ ကုိယ္ထိလက္ေရာက္ အျပဳအမူကုိ နားမလည္ႏုိင္ဘဲ ဆက္ပဲ၀ယ္ရေကာင္းႏိုး၊ လွည့္ပဲျပန္ရေတာ့မလုိလုိနဲ႔ ေနာက္ဆုံးေတာ့လည္း စားပြဲထုိးေလး ႐ုိ႐ုိေသေသလာေပးတဲ့ ေခါက္ဆဲြထုတ္ေလးယူကာ ျပန္သြားပါေတာ့တယ္။
ျဖစ္ရပ္(၃)
ညီႇစို႔ေသာ အနံ႔တုိ႔က အခန္းထဲမွာ လႈိင္ထေနပါတယ္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္က ေျမညီထပ္တုိက္ခန္းထဲက အခန္းတစ္ခန္းလုိ႔ ဆုိေပမယ့္ အုတ္နဲ႔အခုိင္အခံ့ ေဆာက္ထားတာ မဟုတ္ပါ။ ေျမညီထပ္ရဲ႕ ေနာက္ေဖးမွာ အဖီေလးထုိးထားၿပီး ၁၀ ေပပတ္လည္ေလာက္ အက်ယ္ရွိၿပီး လူအခ်ဳိ႕ အိပ္ေလာက္႐ုံ သစ္သားၾကမ္းခင္းအခ်ဳိ႕ကုိ ခင္းထားၿပီး အမုိးကလည္း ၾကယ္ျမင္လျမင္ေပါ့။ အနီးမွာ အိမ္သာရွိတာမုိ႔ ေလေ၀ွ႔တုိင္း အိမ္သာထဲက အနံ႔ေတြက အခန္းထဲကုိ ၀င္လာေလ့ရွိပါတယ္။ အခန္းထဲမွာေတာ့ အ၀တ္အစားတခ်ဳိ႕က တုိးလုိးတြဲလဲ၊ တခ်ဳိ႕ကလည္း ေျမြအေရခြံ အိတ္ေတြထဲမွာ ထြက္တစ္၀က္ေပၚတစ္၀က္၊ အထူးသျဖင့္ အခန္းအတြင္း ညီႇစုိ႔တဲ့အနံ႔ေတြ ထြက္ေပၚေနတာက အနီးကပ္ၾကည့္ပါမွ ျခဳံေစာင္ေတြပါလားလုိ႔ သိႏုိင္မယ့္ မည္းသည္းစုတ္ျပတ္တဲ့ အ၀တ္ပုံႀကီးတစ္ပုံ။ အခန္းအနီးမွာ စားၾကြင္းစားက်န္ေတြလည္း ပစ္ထားျပန္ေတာ့ ယင္ေတြက တေလာင္းေလာင္းနဲ႔။ ထုိကဲ့သုိ႔ ညစ္ပတ္စုတ္ျပတ္လွတဲ့ အခန္းကေတာ့ ၿမိဳ႕လယ္မွာ ေရာင္းခ်ေနတဲ့ လက္ဖက္ရည္ဆုိင္တစ္ဆုိင္က စားပြဲထုိးကေလးငယ္မ်ား အိပ္စက္နားေနရာ အခန္းတစ္ခန္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လက္ဖက္ရည္ဆုိင္မွာ တစ္ေန႔တာလုံး မုိးလင္းကေနမုိးခ်ဳပ္ ဇယ္စက္သလုိ အလုပ္လုပ္ၾကရတဲ့ အသက္ခုနစ္ႏွစ္ကေန ၁၀ ႏွစ္ေက်ာ္ရွိၾကတဲ့ စားပြဲထုိးကေလးငယ္ေတြဟာ ညအိပ္ခ်ိန္ေရာက္လာၿပီဆုိရင္ ဘယ္ေလာက္ပဲ အနံ႔ဆုိးေတြ ထြက္ေနပါေစ။ အဲဒီအခန္းထဲမွာ စုျပံဳတုိးေ၀ွ႔ၿပီး အိပ္လုိက္ၾကတာ မနက္ခင္းဆုိ မနည္းႏႈိးယူရတဲ့ အထိပါ။ စားပြဲထုိးေလးေတြက အသက္ငယ္ေတာ့ ထမင္းစားႏႈန္းက လူႀကီးေတြထက္စာရင္ နည္းေတာ့ ဆုိင္ရွင္က သူ႔အတြက္ တြက္ေျခကုိက္လုိ႔ အေဖ်ာ္ဆရာ၊ မုန္႔ဆရာကလြဲလုိ႔ ကေလးေလးေတြခ်ည္းပဲ ေခၚခုိင္းထားတာ။ ကေလးဆုိေတာ့ အတြန္႔တက္တာလည္းနည္းေတာ့ ဘယ္မွာအိပ္ခုိင္းခုိင္း၊ ဘယ္လုိေကြၽးေကြၽး ျပန္ေျပာေလ့ မရွိတာေၾကာင့္ ဆိုင္ရွင္ကေတာ့ လက္ဖက္ရည္ဆုိင္ လာသူေတြကုိ ကေလးေတြက လူႀကီးထက္ စိတ္ခ်ရတယ္ဆုိတဲ့ စကားကုိ ပါးစပ္ဖ်ားက မခ်ပါဘူး။ ဆုိင္ထဲမွာ လက္ဖက္ရည္ေသာက္သူေတြ တ႐ုန္း႐ုန္းၾကားမွာပဲ ကေလးအရြယ္ စားပြဲထုိးေလးေတြရဲ႕ ၀န္ေဆာင္မႈကုိ ၿမိန္႔ၿမိန္႔ႀကီး ေသာက္ေနၾကသူေတြနဲ႔ လက္ဖက္ရည္ဆုိင္ကေလးကေတာ့ စည္ကားေနျမဲေပါ့။
ယခုေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြဟာ ကေလးငယ္ေတြကုိ အႏုိင္အထက္ အလုပ္ေစခုိင္းမႈမ်ားစြာထဲက အခ်ိဳ႕သာ ျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ကေလးအလုပ္သမား ျပႆနာကုိ အလုပ္သမား ၀န္ႀကီးဌာနႏွင့္ ILO တုိ႔ ပူးေပါင္းကာေျဖရွင္းဖုိ႔ ႀကိဳးစားေနေပမယ့္ နယ္ပယ္အသီးသီးမွာ ကေလးလုပ္သားေတြ အသုံးျပဳမႈမ်ားကုိ ေတြ႔ေနရဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ယခုႏွစ္အတြင္း ေကာက္ယူမယ့္ ျမန္မာတစ္ႏုိင္ငံလုံးရွိ လုပ္သားစာရင္း ေကာက္ယူမႈတြင္လည္း ကေလးလုပ္သားစာရင္းကုိ ေကာက္ယူသြားဖုိ႔ အလုပ္သမား၊ အလုပ္အကုိင္ႏွင့္ လူမႈဖူလုံေရး ၀န္ႀကီးဌာနနဲ႔ ILO (အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ အလုပ္သမားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္) တို႔အၾကား နားလည္မႈစာခြၽန္လႊာ (MoU) ေရးထုိးခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္သမား၊ အလုပ္အကုိင္ႏွင့္ လူမႈဖူလုံေရး ၀န္ႀကီးဌာန အေနျဖင့္လည္း ကေလးသူငယ္မ်ားအား အဆုိးရြားဆံုးပုံစံျဖင့္ ခုိင္းေစျခင္းဆုိင္ရာ ILO ျပ႒ာန္းခ်က္အမွတ္ ၁၈၂ ကုိ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလအတြင္း လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့ရာ ယခုလုိ အႏုိင္အထက္ အလုပ္ေစခုိင္းျခင္းအျပင္ က်န္းမာေရးအရ မသင့္ေတာ္ေသာ ေနထုိင္မႈမ်ားတြင္ ေနထုိင္ေစျခင္းမ်ားဟာလည္း အလုပ္ရွင္မ်ားအေနျဖင့္ ေရွာင္ၾကဥ္သင့္တဲ့ အခ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ILO ရဲ႕ ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ားအရ ကမၻာတစ္၀န္းမွာ ကေလးအလုပ္သမား ၈၅ သန္းဟာ အႏၲရာယ္ရွိၿပီး က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္မႈမရွိတဲ့့ အလုပ္အကုိင္ေတြမွာ လုပ္ကုိင္ေနရၿပီး အဲဒီအထဲက ၃၃ ဒသမ ၉ သန္းဟာ အာရွနဲ႔ ပစိဖိတ္ေဒသက ျဖစ္ပါတယ္။
လက္ရွိျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ကေလးလုပ္သား မည္မွ်ရွိေနသလဲဆုိတာ မသိႏုိင္ေသးသလုိ ကေလးသူငယ္မ်ားကုိ အလုပ္ေစခုိင္းျခင္းအျပင္ အႏုိင္အထက္ ျပဳက်င့္မႈမ်ား၊ ယင္းတုိ႔ရဲ႕ အခြင့္အေရးအတြက္ တုံ႔ျပန္ေျပာဆုိႏုိင္စြမ္း မရွိေသာ ကေလးငယ္မ်ားအေပၚ အခြင့္အေရး ယူထားသူမ်ား ရွိေနရာ ယင္းတုိ႔ကုိ ျပင္းထန္စြာ ကန္႔ကြက္႐ႈတ္ခ်သင့္ၿပီး အႏုိင္အထက္ ျပဳက်င့္ေနသူမ်ားထံမွ ကာကြယ္ႏုိင္ေစဖုိ႔ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ေနထုိင္သူမ်ားအေနျဖင့္ တာ၀န္ရွိသလုိ အစုိးရတာ၀န္ရွိသူေတြ အေနနဲ႔လည္း ယင္းျပႆနာကုိ အေျဖရွာဖုိ႔ ႏုိင္ငံတစ္၀န္း အႏုိင္က်င့္ ႏွိပ္စက္ခံ ကေလးလုပ္သားေလးမ်ားကုိယ္စား တင္ျပလုိက္ရပါတယ္။
Eleven Media Group
