ႏုိင္ငံျခား သတင္းေထာက္ ႏွစ္ဦး ဗီဇာ ျငင္းပယ္ခံရ

ပုိ႔စ္တင္ခ်ိန္ - 3/12/2014 08:33:00 PM

၂၀၁၃ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလကုန္ ပိုင္းက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ ပထမဆုံး အႀကိမ္ ပုံႏွိပ္ ထုတ္ေ၀သည့္ ႏုိင္ငံတကာ နာမည္ႀကီး သတင္းစာ တေစာင္ ျဖစ္ေသာ International Herald Tribune သတင္းစာကို ေတြ႕ရစဥ္ (ဓာတ္ပုံ – စိုးေဇယ်ထြန္း / Reuters)

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ East- West Center မွ ဦးစီးၿပီး မတ္လ ၁၀ ေန႔မွ ၁၂ ရက္ေန႔ထိ က်င္းပေနေသာ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံတကာ သတင္းမီဒီယာ ညီလာခံသုိ႔ တက္ေရာက္ရန္ တုိင္းမ္ မဂၢဇင္း သတင္းေထာက္ မစၥ ဟန္နာဘိခ်္ ႏွင့္ အယ္လ္ဂ်ာဇီးရာ သတင္း ေထာက္ မစၥ ဗရြန္နီကာ ပက္ဒ႐ုိဆာ တုိ႔ကို ျမန္မာ အစုိးရက ျပည္၀င္ခြင့္ ဗီဇာ ျငင္းပယ္ခဲ့သည္။

သတင္း လြတ္လပ္ခြင့္ဆုိင္ရာ စိန္ေခၚမႈမ်ား ဆုိသည့္ ေခါင္းစဥ္ႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာ သတင္းေထာက္မ်ား တက္ေရာက္သည့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕က ညီလာခံသုိ႔ မစၥ ဟန္နာဘိခ်္ႏွင့္ မစၥ ဗရြန္နီကာ တုိ႔ကုိ ဖိတ္ၾကားခဲ့၍ ၄င္းတုိ႔က ျမန္မာအစုိးရထံ ျပည္၀င္ခြင့္ ဗီဇာ ေလွ်ာက္ထားခဲ့ၾကရာတြင္ ျပည္၀င္ခြင့္ ဗီဇာ ျငင္းပယ္ခံရျခင္း ျဖစ္သည္။

တိုင္းမ္ မဂၢဇင္း သတင္းေထာက္ ဟန္နာဘိခ်္က ၎အား ဗီဇာ ျငင္းပယ္မႈႏွင့္ပတ္သက္၍ ျမန္မာတာဝန္ရွိမ်ားက လံုၿခံဳေရးအတြက္ ျဖစ္သည္ဟု အေၾကာင္းျပခ်က္ေပးေၾကာင္း ဧရာ၀တီ ကို ေျပာသည္။

ဗီဇာ ျငင္းပယ္ခဲ့ရျခင္းမွာ ဟန္နာဘိခ်္ ႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာ မီဒီယာ ညီလာခံအတြက္ မလုိလားအပ္သည့္ အက်ိဳးဆက္မ်ား ျဖစ္လာႏုိင္၍ ျဖစ္ေၾကာင္း သမၼတ ေျပာခြင့္ရ ျပန္ၾကားေရး ဒု၀န္ႀကီး ဦးရဲထြဋ္က သူ၏ ေဖ့စ္ဘုတ္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

“ျပန္ၾကားေရး ၀န္ႀကီးဌာန အမႈေဆာင္အစည္းအေ၀းမွာ အခုုလိုု ႏုုိင္ငံတကာ ကြန္ဖရင့္ကိုု ဟန္နာဘိခ်္ လာေရာက္မယ္ ဆိုုရင္ သူ႔အတြက္ေရာ၊ ကြန္ဖရင့္အတြက္ပါ မလိုုလားအပ္တဲ့ အက်ိဳးဆက္ေတြ ျဖစ္ႏုုိင္တယ္လိုု႔ ေဆြးေႏြး ဆံုုးျဖတ္ခဲ့ ပါတယ္”ဟု သူ က ဆုိသည္။

ဆက္လက္၍ ဦးရဲထြဋ္က “ဒါ့ေၾကာင့္ သူ႔ကိုု အခု မလာဖိုု႕၊ေနာက္ သင့္ေတာ္တဲ့အခ်ိန္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံကို လာေရာက္ သတင္း ယူဖိုု႔၊ အဲဒီအခါက်ရင္ က်ေနာ့္ကိုု ေတြ႕ဆံုုေမးျမန္းခ်င္တယ္ ဆိုုရင္လည္း လက္ခံေျဖၾကားေပးပါ့မယ္လို႔ အေၾကာင္းၾကားခဲ့ပါတယ္”ဟု ေျပာဆုိသည္။

ယခု ဗီဇာ ကိစၥသည္ ရခုိင္ျပည္နယ္ ဒုခ်ီးရားတန္း အၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္ မသက္ဆိုင္ေၾကာင္း၊ ယေန႔ ဒစ္ဂ်စ္တယ္လ္ ေခတ္တြင္ မီဒီယာမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္၍ မရႏုိင္သည္ကို သိရွိေၾကာင္းလည္း ဦးရဲထြဋ္က Reuters သတင္းဌာနသို႔ ေျပာဆိုထားသည္။

မစၥ ဟန္နာဘိခ်္သည္ ယမန္ႏွစ္က ျမန္မာႏုိင္ငံ အလယ္ပုိင္းႏွင့္ေဒသတခ်ိဳ႕တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး အေျခခံသည့္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားျဖစ္ပြားခ်ိန္က မႏၱေလး မစုိးရိမ္တုိက္မွ ဆရာေတာ္ ဦးဝီရသူႏွင့္ အင္တာဗ်ဴးၿပီး The Face of Buddhist Terror ဆုိသည့္ တုိင္းမ္မဂၢဇင္း မ်က္ႏွာဖံုး သတင္းေဆာင္းပါး ေရးသားခဲ့သူ ျဖစ္သည္။

အလားတူ အယ္လ္ဂ်ာဇီးရာ သတင္းေထာက္ မစၥ ဗရြန္နီကာ ကိုလည္း ျပည္၀င္ခြင့္ ဗီဇာ ျငင္းပယ္ခဲ့ၿပီး မည္သည့္ အေၾကာင္းျပ ခ်က္ျဖင့္ ျငင္းပယ္သည္ကိုမူ မသိရွိရေသးေပ။

မစၥ ဗရြန္နီကာသည္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ နာဂစ္ဆုိင္ကလံုး မုန္တုိင္းဒဏ္ခံခဲ့ရသည့္ ေဒသမ်ားသို႔ သြားေရာက္၍ သတင္းမ်ားေပးပို႔ခဲ့သူျဖစ္ၿပီး ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရး သတင္းမ်ားကိုလည္း ေပးပို႔ခဲ့သည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ ျမန္မာစစ္အစုိးရက ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ကတည္းက ၄င္းအား ျပည္၀င္ခြင့္ ဗီဇာ ျငင္းပယ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

ယခုကဲ့သုိ႔ နာမည္ႀကီး တုိင္းမ္မဂၢဇင္းႏွင့္ အယ္လ္ဂ်ာဇီးရား သတင္းဌာနတုိ႔၏ သတင္းေထာက္ ၂ ဦးအျပင္ ယခင္ ျပည္ပအေျခ စိုက္ရာက ျပည္တြင္း၌ ႐ံုးခန္းဖြင့္ကာ တရား၀င္ မွတ္ပံုတင္ထားသည့္ ဧရာ၀တီအပါအ၀င္ ႏုိင္ငံျခား သတင္း႒ာနမ်ား၏သတင္း   ေထာက္မ်ားအေပၚ ဗီဇာ ထိန္းခ်ဳပ္ ကန္႔သတ္မႈမ်ား ရွိလာေနသကဲ့သုိ႔ ျပည္တြင္း သတင္းမီဒီယာအေပၚလည္း နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ကန္႔သတ္ ထိန္းခ်ဳပ္မႈမ်ားလည္း ရွိလာေနသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံက ျပည္၀င္ခြင့္ ဗီဇာ ထိန္းခ်ဳပ္ကန္႔သတ္၊ ျငင္းပယ္ျခင္းႏွင့္ သတင္းမီဒီယာအေပၚ ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ ႀကိဳးစားလာမႈမ်ားသည္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ားႏွင့္ ဒီမုိကေရစီ ႏုိင္ငံသုိ႔ အသြင္ကူးေျပာင္းေနေသာ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားအတြက္ အဓိကအေရးပါသည့္ သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္အေပၚ ကန္႔သတ္မႈတခုျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ေလ့လာ သံုးသပ္သူမ်ားက ေ၀ဖန္ေထာက္ျပေနၾကသည္။

နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ အေျခစိုက္ လူ႔အခြင့္အေရးေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႕ (HRW) မွ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အႀကီးတန္း သုေတသီ David Mathieson က “ ျမန္မာနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ သတင္းေထာက္ေတြရဲ႕ စာနယ္ဇင္း ဗီဇာကို ထိန္းခ်ဳပ္ ကန္႔သတ္ လိုက္ျခင္းေၾကာင့္ အားလံုးက အေကာင္း ျမင္ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့ မီဒီယာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမွာ ေကာင္းလာ မလို လိုကေန ပိုဆိုးၿပီး မူလအေနအထား ျပန္ေရာက္သြားသလို ထိခိုက္ေစပါတယ္” ဟု ဧရာ၀တီသို႔ေျပာသည္။

စာနယ္ဇင္းသမားမ်ား ကာကြယ္ေရးေကာ္မတီ(CPJ) ၏ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ကိုယ္စားလွယ္ Shawn Crispin က လည္း ဗီဇာ ကန္႔သတ္ခ်က္ အသစ္မ်ားထုတ္ျပန္ျခင္းသည္  ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ႏိုင္ငံျခားသတင္းဌာနမ်ား ၀င္ေရာက္လာ ျခင္းကို မႏွစ္ၿခိဳက္ေၾကာင္းႏွင့္ သတင္းမ်ား၏ ေ၀ဖန္ေထာက္ျပမႈကို တဖက္သတ္ဆံုးျဖတ္ခ်က္ျဖင့္ အေရးယူမည္ျဖစ္ ေၾကာင္း ျပသလိုက္ျခင္း ျဖစ္ သည္ဟု ေျပာသည္။

“အာဏာပိုင္ေတြက ေခတ္ေနာက္ျပန္ဆြဲၿပီး အရင္ စစ္အစိုးရ လုပ္ခဲ့သလို အစိုးရကို အေကာင္းေရးတဲ့ သတင္းဌာနေတြကို အခြင့္အေရးေပးၿပီး သူတို႔ကို ေ၀ဖန္တဲ့သူေတြကို အေရးယူတဲ့ ေသြးခြဲအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ နည္းဗ်ဴဟာေတြကို အသံုးျပဳေနပံုရ ပါတယ္” ဟု Shawn Crispin က ေျပာသည္။

ဆက္လက္ၿပီး သူက “အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ မၾကာေသးခင္ကမွ ႐ံုးဖြင့္ၿပီး ႏိုင္ငံျခားက လုပ္ငန္းေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ခဲ့ ၾကတဲ့ အရင္က ႏိုင္ငံ ျပင္ပေရာက္ သတင္းဌာနေတြဟာ ပစ္မွတ္ျဖစ္လာတဲ့အတြက္ က်ေနာ္တို႔ တကယ္ကို စိတ္ပူမိ ပါတယ္”ဟု လည္း ေျပာဆုိသည္။

အေမရိကန္ ႏုိင္ငံ ဟာ၀ိုင္ယီ ျပည္နယ္ ဟိုႏုိလူလူၿမိဳ႕ အေျခစိုက္ East West Center သည္ အေမရိကန္ႏွင့္ အာရွပစိဖိတ္ ေဒသအၾကား စုေပါင္းသင္ယူျခင္း၊ ေလ့လာ သုေတသန ျပဳျခင္း၊ အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးဖလွယ္ျခင္း စသည့္ အစီအစဥ္မ်ား လုပ္ေဆာင္ေနေသာ အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံတကာ အသိအမွတ္ျပဳ Jefferson Fellowships သတင္းစာပညာ ဖလွယ္ေရး အစီအစဥ္ကိုလည္း ေဆာင္ရြက္ေပးေနသည့္ အဖြဲ႕ျဖစ္ၿပီး East West Center ၏ မီဒီယာ အစီအစဥ္တြင္ ဂ်ာနယ္လစ္ ၂၂၀၀ ေက်ာ္ ပူးေပါင္း ပါ၀င္ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ ယင္း အဖြဲ႕ကို အေမရိကန္ ကြန္ဂရက္ က ၁၉၆၀ ခုႏွစ္တြင္ တည္ေထာင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဇြန္လကုန္ပိုင္းက ျမန္မာႏုိင္ငံကို ပထမဆုံး အႀကိမ္ လာေရာက္ဖူးသည္။

ဧရာ၀တီ