အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံရဲမ်ား အဂတိလိုက္စားမႈႏွင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ – မဟာႏြယ္

ပုိ႔စ္တင္ခ်ိန္ - 3/02/2014 12:08:00 AM

ႏိုင္ငံေရး သမား၊ ရဲ၊ တရားသူႀကီးႏွင့္ ေရွ႕ေနတို႔သည္ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူ ကိစၥမ်ားတြင္ တစ္ခါတစ္ရံ ပူးေပါင္း ေလ့ရွိၿပီး တစ္ခါတစ္ရံ “စားခြက္” လုေလ့ရွိၾကသည္ဟုဆိုသည္ ခြင္တစ္ခုအတြက္ တစ္ေယာက္ကို တစ္ေယာက္ ေက်ာ္ၾကခြၾကသည္ ေျခထုိးၾကသည္ . . .
လာဘ္ေပးလာဘ္ယူကိစၥသည္ အတန္းအစားႀကီးႀကီးအျဖစ္ ခြဲျခားႏုိင္ ေၾကာင္း ပညာရွင္ေတြက သတ္မွတ္ၾက သည္ဆိုၾကပါစို႔။ ပထမအတန္းအစား သည္ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္သည္ အာဏာကို ရင္းၿပီး အာဏာကို ျမႇဳပ္ႏွံ ထားသည့္အခါ လုပ္ႏုိင္ခြင့္မ်ားကို တရားနည္းလမ္းတက် လုပ္ေလ့မရွိ ဟုဆိုသည္။ ဒုတိယ အတန္းအစားကား အမ်ားျပည္သူ ဆႏၵမဲျဖင့္ အာဏာရရွိထားသည့္ အဖြဲ႕အစည္းသည္ မဲဆႏၵရွင္မ်ားအား အေျခအေနတစ္ ရပ္ကို ဖန္တီးေပးေစသည္ဟုဆိုသည္။ ထုိနည္းအတိုင္း လာဘ္စားသူ အာဏာရွင္သည္ အာဏာကိုဆုပ္ကုိင္ထားၿပီး အေျခ အေနတစ္ရပ္ လံုးကုိ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားသည္။အေျခအေနတစ္ရပ္လံုးမွာ အဂတိလိုက္ စားမႈ အထင္အရွား ရွိေနသည္ကို သိေနေသာ္ျငား အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးျပလ်က္ အဂတိလိုက္စားမႈ ပေပ်ာက္ေရး ကိုထိ ေရာက္စြာ မစြမ္းေဆာင္ေခ်။ …

အဂတိလိုက္စားမႈမ်ား အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈမ်ားသည္ အာဏာရွင္ႏုိင္ငံမ်ားမွာ ခ်ည္းရွိေနသည္မဟုတ္။ ဒီမိုကေရစီ ထြန္းကားေသာ ႏုိင္ငံမ်ားတြင္လည္း ရွိေန သည္။ ဒီမိုကေရစီ ထြန္းကားေသာ ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ အဂတိလိုက္စားမႈမ်ားကို လူသိရွင္ၾကားေထာက္ျပႏုိင္သည္။ လူသိရွင္ ၾကားေဖာ္ျပႏုိင္သည္။ ဒီမိုကေရစီ မက်င့္သံုး ေသာႏုိင္ငံအခ်ဳိ႕၏ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈ ကား  Secret mission ပံုစံမ်ဳိးျဖစ္သည္။ သူေစခိုင္း ထားသည့္ ေအဂ်င့္က အက်ဳိး အျမတ္ကိုဖန္တီးေပးသည္။ လာဘ္ေပး လာဘ္ယူမႈကို လူသိရွင္ၾကား ေဖာ္ျပ ေျပာဆုိခြင့္မရွိ။ တစ္စံုတစ္ေယာက္သည္ အဂတိလိုက္စားေနေၾကာင္း သက္ဆုိင္ရာ ကို တုိင္ၾကားသည့္အခါ သက္ဆိုင္ရာကလည္း အမႈတြဲဆက္စပ္လ်က္ရွိေသာ ေၾကာင့္ လံုး၀အေရးယူေဆာင္ရြက္ျခင္း မရွိ။ သက္ဆိုင္ ရာမွ တစ္ဆင့္ အႀကီးအကဲဆီ ဆက္လက္တုိင္ၾကားသည့္အခါ အႀကီးအကဲ ကုိယ္တုိင္ကလည္း ဆက္စပ္ ပတ္သက္ ပါ၀င္ေနသူျဖစ္သည့္ အတြက္ တိုင္စာသည္ အမိႈက္ျခင္းထဲသို႔ ေရာက္ရွိ သြားေတာ့သည္။

လာဘ္ေပးလာဘ္ယူ ႏွစ္ဖက္စလံုး တူညီၿပီး အမ်ားလက္ခံသည့္ အယူအဆ သေဘာထား (Common denominator) ကား ေငြေၾကးအက်ဳိးအျမတ္ ရယူလိုျခင္း ျဖစ္သည္။ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူႏွစ္ဦးစလံုး ၏ က်ဴးလြန္သည့္ အျဖစ္သည္လည္း အတူတူျဖစ္သည္။ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး လာဘ္ေပး လာဘ္ယူမႈ ဆန္႔က်င္ေရး ႏုိင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းမ်ား ျဖစ္ၾကသည္  TI (Transparency International) ႏုိင္ငံတကာ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈအဖဲြ႕၊ စီးပြားေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအဖြဲ႕အစည္း၊ (The Organization for Economic Co-operation & Development – OECD) တို႔က Brilery  ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး Active & Passive brilery ဆိုၿပီး တရား၀င္ ဥပေဒ ႐ႈေထာင့္ကေန ႏွစ္မ်ဳိးႏွစ္စား ခြဲျခားထား သည္။ ဘာသာစကားျဖင့္ ပထမတန္း အစားတြင္ (၁) ကတိက၀တ္ေပးျခင္း (Promising)   (၂) ကမ္းလွမ္းျခင္း (သို႔) တစ္စံုတစ္ေယာက္မွ တစ္ဆင့္ တိုက္႐ိုက္ (သို႔) သြယ္၀ိုက္ၿပီးကမ္းလွမ္းျခင္း (အခ်ဳိ႕ က ကိုယ္တုိင္ မေဆာင္ရြက္ လံုၿခံဳေရးႏွင့္ သတင္းမေပါက္ၾကားေရးအတြက္ ယံုၾကည္ရသူ လက္ေထာက္မ်ားျဖင့္ ကတိက ၀တ္ေပးၿပီး ေဆာင္ရြက္သည္။ ယင္းကို (Acitve Brilery) ဟုေခၚသည္။ သိ သိသာသာ ေဆာင္ရြက္ျခင္း ေပၚလြင္သည့္ အတြက္ျဖစ္သည္။

ဒုတိယ အမ်ဳိးအစားမွာ (၁) အစိုးရ တာ၀န္ရွိပုဂိ္ၢဳလ္တစ္ဦးတစ္ေယာက္တည္းမွ သာမန္မဟုတ္သည့္ အခြင့္ထူး တစ္ရပ္ကို ျဖစ္ေစ၊ တိုက္႐ိုက္ေသာ္လည္းေကာင္း သြယ္၀ိုက္၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ request or receipt ေတာင္းဆိုျခင္း (သို႔မဟုတ္) လက္ခံရရွိျခင္းျဖစ္သည္။ ယင္းကို Passive brilery ဟုေခၚသည္။ တိုက္႐ိုက္ မဟုတ္သည့္ နည္းျဖစ္သည္။
အက်ဳိးတစ္ရပ္ တစ္စံုတစ္ရာအတြက္ တရားမ၀င္ကမ္းလွမ္းျခင္း (offering) ကတိက၀တ္ ျပဳျခင္း (promising)၊ ေတာင္းဆိုျခင္း (requesting) စသည္တို႔သည္ Acitve ေရာ Passive Brilery ႏွစ္ ခုစလံုးတြင္ပါ အက်ဳံး၀င္ သျဖင့္ တရားဥပေဒ စံႏႈန္းမ်ားႏွင့္ ခ်ိန္ထုိးလက္ခံႏိုင္ဖြယ္ မရွိ၊ မည္သို႔ျဖစ္ေစ ယင္းသည္ ရာဇ၀တ္ မႈျဖစ္သည္ဟု TI ႏွင့္ OECD  ကဲ့သုို႔ေသာ အဖဲြ႕အစည္းမ်ားက သတ္မွတ္သည္။
မည္သုိ႔ဆိုေစ ေဘာဂေဗဒပညာရွင္မ်ား၏ အေတြ႕အႀကံဳ သတ္မွတ္ခ်က္အရဆိုလွ်င္ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံတြင္ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈသည္ ဘ၀၏ ေနနည္းထုိင္နည္း ျဖစ္လာၿပီဆိုလွ်င္ ယင္းႏုိင္ငံသည္ ေထရ၀ါဒ (Kleptocracy) ထြန္းကားမည္ဟု ဆိုသည္။

ရဲမ်ားအက်င့္ပ်က္ျခစားမႈ
ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား တြင္ ရဲအက်င့္ပ်က္ျခစားမႈမ်ားကို ေတြ႕ရွိ ရသည္။ ရဲေတြ အက်င့္ပ်က္ ျခစားျခင္းသည္ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္က ေငြေရးေၾကးေရးဆိုင္ရာ အက်ဳိးအျမတ္ရရွိရန္ႏွင့္ ပုဂိ္ၢဳလ္ေရးဆိုင္ရာ လိုရာ ေရာက္ရွိဖို႔ပဲျဖစ္သည္။ ယင္းကို Police misconduct ရဲမ်ား၏ အမ်ားျပည္သူလက္မခံႏုိင္ေသာ အျပဳအမႈ အျဖစ္သတ္မွတ္သည္။ အမႈဖြင့္ဖို႔ မဖြင့္ဖို႔ အမႈလုိက္ရန္ အမႈမလုိက္ရန္ – ဖမ္းဆီး ရန္ (သို႔) မဖမ္းဆီးရန္၊ မစံုစမ္းဘဲလႊတ္ ေပးရန္ အစရွိသည္တို႔တြင္ ရဲလုပ္ငန္းတာ၀န္ႏွင့္ လဲလွယ္ျခင္းဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။
အျခားေသာ ပံုစံတစ္မ်ဳိးမွာ မူးယစ္ ေဆး၀ါးတရားမ၀င္အဖဲြ႕အစည္း (သို႔) ျပည့္တန္ဆာဂိုဏ္း (သိ႔ု) တရားမ၀င္ လႈပ္ရွား ေဆာင္ရြက္မႈ တစ္ခုအတြက္ သက္ဆိုင္ရာသို႔ သတင္းမပို႔ရန္ (သို႔) အေရးမယူရန္ ေငြေတာင္းျခင္း (သို႔) ေငြလက္ခံ ျခင္းသည္လည္း အမ်ားျပည္သူလက္မခံ ႏုိင္သည့္ ရဲလုပ္ရပ္ျဖစ္သည္။ ရဲမ်ား အက်င့္ပ်က္ ျခစားျခင္းျဖစ္သည္။ ေနာက္ ထပ္ဥပမာတစ္ခုကေတာ့ ရဲမ်ားသည္ တရားခံမ်ားအား ျပစ္မႈထင္ရွားစီရင္ႏုိင္ဖို႔ အတြက္ ရဲလုပ္ငန္းဆုိင္ရာ စည္းမ်ဥ္း စည္္းကမ္း Code of Conduct ကို မထီမဲ့ ျမင္ျပဳသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ မွားယြင္းေသာ သက္ေသခံမ်ား အသံုးျပဳျခင္းမွတစ္ဆင့္ အခ်ဳိ႕ျဖစ္စဥ္မ်ားတြင္ ရဲမ်ားကိုယ္တိုင္ Organized Crime မ်ားတြင္ ပါ၀င္ေလ့ရိွ သည္။ (Organized Crime ဆိုသည္မွာ အာဏာပိုင္တခ်ဳိ႕ႏွင့္ အဆက္အသြယ္ ရွိသည့္လူမ်ား ပါ၀င္ဖြဲ႕စည္းထားၿပီး အထူး သျဖင့္ မူးယစ္ေဆး၀ါးထုတ္လုပ္ေရာင္းခ် သည့္ တရားမ၀င္ အဖြဲ႕အစည္း ျဖစ္သည္။)
ရဲမ်ား အဂတိလိုက္စားမႈသည္ အျခားဌာန၊ ပုဂိ္ၢဳလ္မ်ား အက်င့္ပ်က္ျခစား အဂတိလုိက္စားမႈထက္ တိုင္းျပည္၏ ပံုရိပ္ (Image) ကို ပ်က္ျပားေစႏုိင္သျဖင့္ ကမၻာ့အလယ္တြင္ အရွက္တကြဲ အက်ဳိး နည္းမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚေစသည္။

အိႏိ္ၵယႏုိင္ငံရဲမ်ား အဂတိလိုက္စားမႈ
ရဲအဂတိလုိက္စားမႈ (Police Corruption) ဆိုသည္မွာ တရား၀င္ ထမ္းေဆာင္ေနသည့္ ရဲ၀န္ထမ္းတစ္ဦးက လူ ပုဂိ္ၢဳလ္တစ္ဦး (သို႔) အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုအ တြက္ ႏုိင္ငံေတာ္မွ ခ်မွတ္ထားသည့္ ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒစသည္တို႔ကို ဆန္႔က်င္လ်က္ အက်ဳိးအျမတ္ရရွိေရးအတြက္ ရဲတာ၀န္ႏွင့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာကို အလြဲသံုးစားျပဳလုပ္ရျခင္းကို ရဲအဂတိလုိက္စားမႈဟု ပညာရွင္ေတြက အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆို ၾကသည္။

ရဲအဂတိလိုက္စားမႈသည္ ကမၻာႏွင့္အ၀န္း ေနရာအႏွံ႔အျပားရွိေနသည္။ ရဲ corruption ကို ေယဘုယ် အားျဖင့္ ႏွစ္ပိုင္း ခြဲျခားႏိုင္သည္။ အတြင္း (internal) ႏွင့္ အျပင္ (external) ဟူ၍ျဖစ္သည္။ ရဲဌာနမ်ား မွ ရရွိသည့္ အကိုးအကား အေထာက္အထားမ်ား အရ  Internal Corruption သည္ ရဲဌာနအတြင္းမွာပင္ ရဲ၀န္ထမ္းမ်ားက ေသာ္လည္းေကာင္း (သုိ႔) တစ္စံုတစ္ ေယာက္ေသာ ရဲ၀န္ထမ္းေသာ္လည္း ေကာင္း၊ က်ဴးလြန္သည့္ တရား မ၀င္ လုပ္ရပ္မ်ား (သို႔) အေပးအယူမ်ားျဖစ္သည္။ External corruption ဆိုသည္မွာ ျပည္သူ တခ်ဳိ႕ႏွင့္ တရား မ၀င္သည္လုပ္ရပ္မ်ား (သုိ႔) အေပးအယူမ်ားျဖစ္သည္။ ရဲဌာနအတြင္း အဂတိလိုက္စားျခင္းႏွင့္ ရဲႏွင့္ျပင္ပ လူတခ်ဳိ႕ ပူးေပါင္းၿပီး အဂတိလိုက္စားျခင္းဟု ေယဘုယ်နားလည္သေဘာေပါက္ႏုိင္သည္။

Police Corruption ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး အေရးအႀကီးဆံုးအေျခခံ သေဘာတရားမ်ားမွာ ရဲအာဏာပိုင္ေတြက အာဏာႏွင့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ကို အလြဲသံုးစားျပဳလုပ္ျခင္းႏွင့္ ပုဂိ္ၢဳလ္ေရးအက်ဳိးအျမတ္ တစ္စံုတစ္ရာ ရရွိဖို႔အတြက္ အာဏာႏွင့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ကို အလြဲသံုးစားျပဳလုပ္ျခင္းျဖစ္သည္။ အစိုးရ ၏ စီမံခန္႔ခြဲမႈဆိုင္ရာအဆင့္ဆင့္တြင္ အဂ တိလိုက္စားမႈ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနျခင္းသည္ ရဲလုပ္ငန္းဆိုင္ရာ အရည္အေသြး ျပည့္၀မႈထိေရာက္ မႈႏွင့္ တုိးတက္မႈ စသည္ တို႔ကို အခက္အခဲ အဟန္႔အတားႀကီးစြာ ျဖစ္ေစသည္။ အဂတိ လိုက္စားမႈေၾကာင့္ ရဲလုပ္ငန္း ရည္မွန္း ခ်က္မ်ား ေျပာင္းျပန္ျဖစ္သြားႏုိင္၊ တစ္ဆက္ တည္းမွာပဲ အမႈအခင္းမ်ားကို တားျမစ္ ဟန္႔တားႏုိင္ ရမည့္အစား ျပစ္မႈထူေျပာေရး ဖန္တီးအားေပးရာ ေရာက္ေနသည္။

ရဲအမႈထမ္းမ်ားသည္ တစ္ခါတစ္ရံ ႏုိင္ငံေရးသမားမ်ားႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးသေဘာ သက္၀င္သြားေလ့ရွိၾကသည္။ ထုိအခါ ႏုိင္ငံေရး သားေကာင္ ျဖစ္သြားၾကၿပီး ႏုိင္ငံ ေရးသမားမ်ား၏ ႀကိဳးကိုင္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈကို ခံရၾကေတာ့သည္။ ႏုိင္ငံေရးသမား၊ ရဲ၊ တရားသူႀကီးႏွင့္ ေရွ႕ေနတို႔သည္ လာဘ္ ေပးလာဘ္ယူကိစ္ၥမ်ားတြင္ တစ္ခါတစ္ရံ ပူးေပါင္း ေလ့ရွိၿပီး တစ္ခါတစ္ရံ ““စား ခြက္””လုေလ့ရွိၾကသည္ဟု ဆိုသည္။ ခြင္ တစ္ခုအတြက္ တစ္ေယာက္ကိုတစ္ ေယာက္ ေက်ာ္ၾကခြၾကသည္။ ေျခထုိးၾက သည္။ သို႔ရာတြင္ ႏုိင္ငံေရးသမားႏွင့္ ရဲသည္ ေခတ္အ ဆက္ဆက္ ပလဲနံပသင့္ သည္လည္းရွိသည္။
ျခေသၤ့ႏွင့္ သမင္၊ က်ားႏွင့္ ဆင္ အေျခအေနမ်ဳိးလည္းရွိသည္။ ႏုိင္ငံေရး သမားမ်ားသည္ မိမိအႀကီးအကဲ ႏုိင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ားအလိုက် မိမိတို႔ရွင္သန္ ရပ္တည္ႏုိင္ေရး လူမွန္ေနရာမွန္မဟုတ္ သူမ်ား စည္း႐ံုးေသြး ေဆာင္ရလြယ္ကူသူ မ်ားကို ရဲထိပ္တန္းေနရာမ်ားတြင္ ခန႔္ထား အသံုးခ်ၾကသည္။ အထူးခန္႔ထားေရး၊ ရာထူး အေျပာင္းအေရႊ႕၊ ရာထူးခ်၊ ဆုေငြ ေပးႏွင့္ ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္သည့္ ေနရာမ်ား တြင္ျဖစ္သည္။
ရဲႏွင့္ ရဲဌာနအဖြဲ႕အစည္းမ်ားတြင္ လုပ္ခလစာ တိုးျမႇင့္ေပးျခင္း၊ ေလ့က်င့္ မႈမ်ားကုိ အဆင့္ျမႇင့္ေပးျခင္း၊ ပညာေရး အတြက္ မက္လံုးေပးဆြဲေဆာင္စည္း႐ံုးျခင္း ႏွင့္ အဂတိလိုက္စားမႈျဖစ္ေပၚေစမည့္ တိုက္႐ိုက္ အေၾကာင္းမ်ားအား ဂ႐ုစိုက္ႏုိင္ မည့္ ေခတ္မီမူ၀ါဒမ်ားကို ျဖည့္ဆည္းေပး ေသာ္ျငားလည္း Police Corruption ကား ေနၿမဲခိုင္မာလ်က္ရွိသည္။

အိႏိ္ၵယႏုိင္ငံအစိုးရ ျပည္ထဲေရး၀န္ ႀကီးဌာနက ရဲဌာနႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ေငြလံုး ေငြရင္းအသံုးစရိတ္ကို ၆၇ ရာခိုင္ ႏႈန္းထက္ ပိုမိုက်ခံသံုးစြဲခဲေသာ္လည္း ရဲအမႈထမ္းမ်ား ၏ သေဘာထားမ်ားႏွင့္ အမူအက်င့္မ်ား အမ်ား ျပည္သူ ႏွင့္ ဆက္ဆံသည့္အခါ ျပည္သူ႔ဘက္က ရပ္တည္ၿပီး သိသာထင္ ရွားသည့္ တိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈမ်ဳိးတစ္စံု  တစ္ရာ မေတြ႕ရွိရေခ်။ လြန္ခဲ့သည့္ ၃ႏွစ္ အတြင္း ျပည္နယ္ရဲဌာနအသီးသီးျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး အိႏိ္ၵယ႐ူပီးေငြ ကုေဋ ၈၀၀ က်ခံသံုးစြဲခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ရဲခ်ဳပ္ မွစၿပီး သာမန္ရဲတပ္သား အမႈထမ္းမ်ား၏ အေနအထိုင္ အက်င့္စ႐ိုက္သေဘာထား အျမင္မ်ားကား ယေန႔တုိင္ တိုးတက္မႈမရွိ ေသးေခ်။ ျပည္သူ႔ဆႏၵႏွင့္အညီ ျပည္သူ ႏွင့္ တစ္သားတည္း မက်ေသးေခ်။ ျပည္သူ ေတြ၏ အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ားကို ပိတ္ ပင္မႈေတြရွိသည့္အတြက္ ရဲအဂတိလိုက္ စားမႈသည္ လူ႔အခြင့္အေရးေဖာက္ဖ်က္မႈ တစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ ရဲအဂတိလိုက္စားမႈ အပါအ၀င္ ေနရာစံု က႑စံုကေန အဂတိ လိုက္စားမႈ ေနရာအႏွံ႔ေတာထေနသည့္ အတြက္ အိႏိ္ၵယႏုိင္ငံ ဥပေဒျပ႒ာန္းေရး (အာဏာသက္ေရာက္ေစေရး) ေအဂ်င္စီ မွ အကာအကြယ္ေပးထားသည့္ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ လူ႔အခြင့္ အေရးအတြက္ အဓိကျပ႒ာန္းထားသည့္ ယင္းအဖဲြ႕အစည္း၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ား ထေျမာက္ေအာင္ ျမင္ျခင္း မရွိေသးေပ။
ျမန္မာသံေတာ္ဆင့္