ေလထုညစ္ညမ္းမႈ ပမာဏ ျမင့္လာတဲ့ အိႏၵိယ
ပုိ႔စ္တင္ခ်ိန္
- 3/10/2014 07:27:00 PM
အိႏၵိယႏိုင္ငံ ေဒလီၿမိဳ႕ေတာ္ရဲ႕ ဆင္ေျခဖံုးရပ္ကြက္တခုမွာ အသက္ ၅၅ ႏွစ္အရြယ္ ဆာဖွာရဇ္ အာမဒ္ဟာ သူ႔ရဲ႕ ကုန္စံုဆိုင္ငယ္ေလးထဲမွာ လက္ဖက္ရည္ၾကမ္း တခြက္ေသာက္ရင္း သူ႔ကိုယ္သူ သတိေပးေနပါတယ္။ သူ႔လို ရင္ၾကပ္ပန္းနာ ေရာဂါသည္တေယာက္အတြက္ဆိုရင္ ေဆာင္းရာသီဟာ ပင္ပန္းခက္ခဲရတဲ့အခ်ိန္ပါ။
ဒီလိုရာသီ ဒီလိုအခ်ိန္ဆိုရင္ ေဒလီမွာ မီးခိုးျမဴေတြ၊ ဖုန္မႈန္႔ေတြနဲ႔ အံု႔ဆိုင္းေနက်ျဖစ္ၿပီး၊ ေလေၾကာင္းခရီး၊ မီးရထားလမ္းခရီးေတြ အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ကုန္တတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အထိခို္က္ဆံုးကေတာ့ ျပည္သူေတြရဲ႕ က်န္းမာေရးပါပဲလုိ႔ ဆဖွာရဇ္က ေျပာပါတယ္။
“ဒီမွာက သိပ္ညစ္ပတ္ေတာ့ အသက္ေတာင္ ရွဴႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ေလထဲမွာလည္း တကယ့္ကို မခံစားႏိုင္ေလာက္တဲ့ အနံ႔တခုက အၿမဲရွိေနေတာ့ အသက္ရွဴ မ၀၊ အသက္ ရွဴမရနဲ႔။ က်ေနာ္ဆို ေတာ္ေတာ္ကို ေမာၿပီး အားနည္းလာတယ္။ ဒီလိုအခ်ိန္ဆို ဘာေဆးမွလည္း မတိုးေတာ့ဘူး။ က်ေနာ္တို႔ ေဒလီမွာ ေနဖို႔ကလြဲၿပီး ဘာေရြးခ်ယ္ခြင့္မွလည္း မရွိဘူးေလ။ အဲလိုမွမဟုတ္လည္း ေနဖို႔ထိုင္ဖို႔ သင့္ေတာ္တဲ့ေနရာမွ မရွိတာ။”
ဆာဖွာရဇ္ရဲ႕ ေတြးထင္ယူဆခ်က္အတိုင္းပဲ ေဒလီၿမိဳ႕ေတာ္နဲ႔ အနီးပတ္၀န္းက်င္မွာ ေနထိုင္သူေတြကလည္း ထပ္တူထပ္မွ် ခံစားၾကရပါတယ္။
ၿမိဳ႕ေတာ္ထဲ ေလထုညစ္ညမ္းမႈ ပမာဏ ျမင့္လာျခင္းဟာ အမ်ားျပည္သူ က်န္းမာေရးစရိတ္စက ပိုမ်ားလာေနပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ ေရာဂါေတြက လတ္တေလာႏွစ္ေတြမွာ ျဖစ္ရိုးျဖစ္စဥ္ထက္ ထူးထူးကဲကဲ မ်ားျပားလာတာ ေတြ႔ရတယ္လို႔ ေဒလီအေျခစိုက္ အေထြေထြေရာဂါကု ဆရာ၀န္ ဒါရ္က ေျပာပါတယ္။
“ညစ္ညမ္းမႈက အသက္အရြယ္မေရြးကို အက်ိဳးသက္ေရာက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သက္ႀကီးရြယ္အိုေတြနဲ႔ ကေလးေတြမွာက ခံႏိုင္ရည္နည္းတဲ့အတြက္ သူတို႔က ပိုၿပီးသနားစရာ ေကာင္းပါတယ္။ ဒါကလည္း သိပ္ကိုျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထ ရွိလာတဲ့သေဘာ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒီလိုရာသီမ်ိဳးမွာေတာင္မွ လူေတြအေတာ္မ်ားမ်ား အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ ကူးစက္မႈေတြ၊ လည္ေခ်ာင္းနဲ႔ ရင္ေခါင္း ကူးစက္မႈေတြ စတဲ့ ေရာဂါေတြ ျဖစ္လာၾကတာဆိုေတာ့ ဒါက ေလထုညစ္ညမ္းမႈ ပမာဏ ျမင့္လာလို႔ပါပဲ။”
ေဒလီရဲ႕ ေလထုညစ္ညမ္းမႈစံခ်ိန္ကေတာ့ အၿမဲတမ္း စိတ္ပ်က္ အားမရစရာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဒီႏွစ္ရဲ႕ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ေဆာင္ရြက္မႈ အညႊန္းကိန္းအရဆိုရင္ နယူးေဒလီဟာ ကမၻာ့ေလထု ညစ္ညမ္းမႈ အမ်ားဆံုးၿမိဳ႕ေတာ္ ေပက်င္းကိုေတာင္ ေက်ာ္လြန္သြားေနပါၿပီတဲ့။
သိပၸံနဲ႔သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ဗဟိုဌာနက ဗီဗက္ ဗဟာတူ ပါဒီယက “က်ေနာ္တို႔ ေရရွည္လမ္းေၾကာင္းေတြကို ၾကည့္တဲ့အခါမွာ တရုတ္ႏိုင္ငံက တကယ္ကို ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ေပက်င္းအတြက္ ရႏိုင္သေလာက္ ေလထုညစ္ညမ္းမႈ အခ်က္အလက္ေတြက ေလထုထဲမွာ ပါ၀င္တဲ့ အမႈန္ပမာဏ PM-10 ထဲမွာ ၄၀ ရာခို္င္ႏႈန္းေလာက္ ေလ်ာ့က်သြားတယ္လို႔ ေဖာ္ျပေနတာျဖစ္ၿပီးေတာ့— ေဒလီမွာကေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၁၀ ႏွစ္အတြင္း အဲဒီေလာက္ တူညီတဲ့ပမာဏေလာက္ကို တိုးလာတာပါ။ က်ေနာ္တို႔ ဦးတည္လုပ္ရမယ့္ဟာက ေလထုညစ္ညမ္းမႈ ပမာဏကို ေလွ်ာ့ခ်ပစ္ႏိုင္ဖို႔ကို အားထုတ္ရမွာ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ႏိႈင္းယွဥ္ခ်က္ေတြပဲ လုပ္ေနတာမ်ိဳး မျဖစ္သင့္ဘူးေပါ့ေလ။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ ျငင္းခံုေနတာမ်ိဳးလည္း မျဖစ္သင့္ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ေလထုညစ္ညမ္းမႈပမာဏေတြက အေတာ့္ကို မ်ားျပားလြန္းေနၿပီး က်ေနာ္တို႔ ဒါကို လက္ခံကို ခံရမွာပါပဲ” လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
ေဒလီက ေလထုညစ္ညမ္းမႈ အမ်ားဆံုးျဖစ္ရတဲ့ အႀကီးမားဆံုး အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ခရီးလမ္းပန္း သြားလာေရးပါပဲ။ ေဒလီရဲ႕လမ္းမေတြေပၚမွာ ေန႔စဥ္သြားလာေနတာက စာရင္း၀င္ၿပီးသား ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ ၈ သန္းေက်ာ္နဲ႔ ေနာက္ထပ္ ယာဥ္သစ္ ၁ ေထာင္ေက်ာ္ ျဖစ္ပါတယ္။
ဗီဗက္ ဗဟာတူ ပါဒီယက “ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ရတဲ့ ညစ္ညမ္းမႈပမာဏဟာ တျခားအေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ရတဲ့ ညစ္ညမ္းမႈပမာဏနဲ႔ယွဥ္ရင္ ပိုၿပီး ျမင့္မားပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ဒီထုတ္လႊတ္မႈေတြက လူေတြ အသက္ရွဴသြင္း ရွဴထုတ္ လုပ္ၾကတဲ့ေနရာအတြင္းမွာကို ရွိေနတာဆိုေတာ့ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈက ေတာ္ေတာ္ကို ႀကီးပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ လတ္တေလာ ေဒလီမွာပဲ ေလ့လာမႈတခု လုပ္ေနပါတယ္။ လမ္းမေတြကေန မီတာ ၃၀၀ ကေန ၅၀၀ အတြင္းမွာ ေနထိုင္ၾကတဲ့ လူဦးေရ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေက်ာ္ေက်ာ္ကို ေလ့လာထားတာပါ။ ဒီ ေလထုညစ္ညမ္း ထုတ္လႊတ္မႈေတြက သူတို႔ကို တိုက္ရိုက္ ထိခိုက္မႈရွိတဲ့ အေၾကာင္းပါ” လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၂၀ ေလာက္ကေတာ့ နယူးေဒလီၿမိဳ႕ေတာ္ဟာ ေလာင္စာသန္႔စင္မႈ အေျပာင္းအလဲ လုပ္ခဲ့ၿပီး၊ ဘတ္စ္ကားေတြ၊ စက္တပ္ သံုးဘီးယာဥ္ေတြနဲ႔ တကၠစီေတြကို စီအန္ဂ်ီ ေခၚ ဓာတ္ေငြ႔သံုးၿပီး ေမာင္းတဲ့ ယာဥ္ေတြအျဖစ္ အားလံုးေျပာင္းလဲေစခဲ့ပါတယ္။
စက္တပ္သံုးဘီးကား ေမာင္းသူ ယာဒက္ဗ္က “မီးခိုးေငြ႔ အလႊာထူႀကီးရယ္၊ ဖုန္လံုးေတြရယ္က ျဖစ္ေနက်ပါပဲ။ အဲဒါေတြေၾကာင့္ သြားရလာရ သိပ္ခက္တာပဲ။ က်ေနာ္တို႔မ်က္လံုးထဲမွာဆို အၿမဲတမ္း ပူစပ္ပူေလာင္ႀကီး ခံစားေနရတာ။ ဒါေပမယ့္ စီအန္ဂ်ီနဲ႔က်ေတာ့ အားလံုး ေျပာင္းသြားတယ္။ ေတာ္ေတာ္ သက္သာသြား တာေပါ့” လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
ဒါေပမယ့္လဲ အဲဒါ သိပ္ေတာ့ မၾကာခဲ့ပါဘူး။ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ေတြ မ်ားလာၿပီး အထူးသျဖင့္ ဒီဇယ္နဲ႔ ေမာင္းတဲ့ ယာဥ္ေတြ ပိုမ်ားလာတာေၾကာင့္ စီအန္ဂ်ီကေန အက်ိဳးအျမတ္ သိပ္ေတာင္ မရပါဘူးလို႔ သိပၸံနဲ႔ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ဗဟိုဌာနက ဗီဗက္က ေျပာပါတယ္။
“ဒါေတြက ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္တယ္ေလ။ သူကလည္း ေဆးရြက္ႀကီးလိုပဲ အႏၱရာယ္ မ်ားတယ္ဗ်။ တကယ္လို႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ ကိန္းဂဏန္းေတြကို ၾကည့္လိုက္မယ္ဆိုရင္ ေဒလီမွာ ယာဥ္ေၾကာ ပိတ္ဆို႔ေစတဲ့ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္အသစ္ေတြရဲ႕ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ဟာ ေလာင္စာအျဖစ္ ဒီဇယ္သံုးၿပီး ေမာင္းၾကတာဗ်။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ ႏွစ္ေလာက္တုန္းကနဲ႔ ႏႈိင္းၾကည့္ရင္ေတာ့ ဒီဇယ္သံုး ေမာင္းတဲ့ကားက ၂ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ပဲ ရွိတာကိုး။”
ဒါကို သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ ေဘးအႏၱရာယ္တရပ္လို႔ သူက ယူဆထားၿပီး နယူးေဒလီအစိုးရအေနနဲ႔ ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္း တိတိက်က် အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈေတြ လုပ္ေဆာင္ရမယ္လို႔လဲ ဗီဗက္က ဆိုပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔က အမ်ားျပည္သူ သြားလာေရးကို တိုးတက္ေအာင္ လုပ္ေပးရမွာ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ျပည္သူလူထုနဲ႔လည္း ဘာကြာဟခ်က္မွ မရွိေအာင္ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ေပးရမွာပါ။ က်ေနာ္တို႔ဟာ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ အေရအတြက္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔လည္း လိုအပ္ၿပီးေတာ့ ေပက်င္းနဲ႔ စင္ကာပူ တို႔မွာ လုပ္သလို ကားရပ္နားခတို႔၊ ယာဥ္ေနရာ ျပည့္က်ပ္ေစတဲ့ အခြန္တို႔ စတဲ့ကိစၥမ်ိဳးေတြကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ရမွာပါ။ အဲဒီေတာ့ တဖက္မွာလည္း က်ေနာ္တို႔က အမ်ားျပည္သူ သြားေရးလာေရးကိစၥကို ပံ့ပိုးေပးၿပီးေတာ့ ေနာက္တဖက္က်ေတာ့ လူေတြကို ေျပာင္းလဲ၊ ေရႊ႕ေျပာင္းေပးတာမ်ိဳး လုပ္ေပးရမွာပါ။ ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ ေျပာရရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔က သန္႔ရွင္းေလာင္စာ အသံုးျပဳမႈကို ထပ္ၿပီး ေဆာ္ၾသေပးဖို႔ လိုသလို၊ ညစ္ညမ္းေလာင္စာေတြကို ဖယ္ရွားပစ္လိုက္ဖို႔လဲ လုပ္ရမွာပါ။”
အာရွေဒသ သတင္းေဆာင္းပါးအတြက္ သတင္းေထာက္ ဘစၥမီလာ ဂီလာနီက နယူးေဒလီကေန သတင္းေပးပို႔ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
DVB Burmese
