ျပစ္မႈ၏မူသေဘာတရား

ပုိ႔စ္တင္ခ်ိန္ - 2/28/2014 08:48:00 PM

ျပစ္မႈဆိုင္ရာဥပေဒ(Criminal Law)သည္အမ်ားႏွင္သက္ဆိုင္
ေသာဥပေဒ(Public Law)တရပ္
ျဖစ္သလိုျပစ္မႈ(Crime)သည္လည္း
ႏုိင္ငံေတာ္ကတားျမစ္ ဟန္ ့တား
ထား၍ျပစ္ဒဏ္ထိုက္သည့္ျပဳမူခ်က္
တစ္ရပ္မည္ေပသည္။ က်ဴးလြန္
သည္ဟုဆိုရာ၌ ျပဳလုပ္သင့္သည္
ကိုပ်က္ကြက္ျခင္း(Omission)
လည္းအက်ံဳးဝင္ေပသည္္။

ၿပစ္မႈက်ဴးလြန္သည္ဟုဆိုရာ၌ႏုိင္ငံေတာ္ကျပ႒ာန္းထားေသာဥပေဒတစ္ရပ္ရပ္ကိုေဖာက္ဖ်က္က်ဴးလြန္ျခင္း
ျဖစ္ေပရမည္။ သို ့မွသာသက္ဆိုင္
ရာအာဏာပိုင္မ်ားကအေရးယူျပီး
ျပစ္ဒဏ္စီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိေစရမည္ျဖစ္သည္။
လူက်င့္ဝတ္ ကိုယ္က်င့္တရား
လူအက်င့္သိကၡာခ်ိဳးေဖာက္ရုံမ်ွၿဖင့္
ျပစ္မႈတစ္ရပ္က်ဴးလြန္သည္ဟုမဆိုသာေခ်။ႏုိင္ငံေတာ္ကျပစ္မႈဟုသတ္
မွတ္ထားမွသာလ်ွင္ျပစ္မႈက်ဴးလြန္
ရာေရာက္ေပသည္။ဥပမာ-ေက်းဇူးရွင္ကိုေက်းစြတ္ျခင္း လိမ္ေျပာျခင္း အစားက်ဴးျခင္း မိဘ
ဆရာတို ့စကားမနာခံျခင္းမလိုက္နာျခင္းမ်ားတို ့သည္လူကိုယ္က်င့္တရားေဖာက္
ဖ်က္က်ဴးလြႏ္ရာေရာက္ေသာ္လည္းး
ျပစ္ဒဏ္ထိုက္မည္ကားမဟုတ္ေခ်။
ေရနစ္သူအားမိမိကေရကူးတတါပါလ်ွက္မကယ္တင္ဘဲေနျခင္း အစား
အစာငတ္ျပတ္ေနသူအားမိမိက
ေကြ်ေမြးႏုိင္ပါလ်ွက္မ်က္ႏွာလြဲျခင္း
မ်ားသည္လူက်င္ဝတ္သိကၡာရႈ
ေထာင့္မွႀကည့္လ်ွင္မ်ားစြာမေလ်ာ္
ကန္သည့္လုပ္ရပ္မ်ားျဖစ္ေစကာမူ
ျပစ္မႈဥပေဒအရျပစ္ဒဏ္ဟူ၍သတ္မွတ္ထားျခင္းမရွိေသးေပ။ျပစ္ဒဏ္ထိုက္မည္လည္းမဟုတ္ေခ်။ရုတ္တရက္ခိုက္ရန္ေဒါသျဖစ္ႀကျပီးထိူုးႀကိတ္မိသူမ်ားႏွင္ေပ်ာ္ရြင္ကခုန္ႀကရာမွ
သူတပါးျပတင္းေပါက္ကိုခ်ိဳးဖ်က္မိသူမ်ား၏အျပစ္မ်ားမွာအထက္ပါလူမႈေရးပ်က္ကြက္မႈမ်ားႏွင္စာေသာ္မေျပာပေလာက္ေသာ္ျငားလည္းျပစ္မႈဆိုင္ရာဥပေဒအရျပစ္ဒဏ္ထိုက္
မည္သာျဖစ္သည္။
ၿပစ္မႈႏွင့္တရားမႏွစ္နာမႈ(Tortႈ)တို ့ကိုခြဲျခားနားလည္ရန္လည္းလိုအပ္
ေပသည္။ျပစ္မႈသည္တရားမနစ္နာမႈထက္ႀကီးေလးေသာက်ဴးလြန္မႈ
မ်ိဳးျဖစ္၍ျပစ္ဒဏ္ထိုက္ျပီးတရားမနစ္နာမႈမ်ားတြင္ေလ်ွာ္ေႀကးသာ
ေတာင္းဆိုႏုိင္ခြင့္ရွိသည္။ၿပစ္မႈမ်ားမွာလူအစည္းရုံး(သို ့မဟုတ္)ျပည္
သူအမ်ားအားထိခိုက္နစ္နာေစမႈ
မ်ိဳးျဖစ္၍တရားမနစ္နာမႈမ်ားမွာမူ
တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေသာသူ(သို ့
မဟုတ္)ပုဂၢလိကနစ္နာမႈမ်ိဳးသာလ်ွငိ
ဖန္တီးေပၚေပါက္ေစေလသည္။
ၿပစ္မႈမ်ားမွာတစ္ကိုယ္ေကာင္းဆန္
ျပီး ဘယ္သူေသေသငေတမ ပါျပီး
ေရာ သေဘာႏွင့္တစ္ခ်ီတည္းအပြႀကံ
ေသာက်ဴးလြန္မႈမ်ိဳးျဖစ္တတ္ေပ
သည္။ဥပမာ-ဓါးျပတိုက္ျခင္း လိမ္ညာျခင္း သူတစ္ပါးဂုဏ္သိကၡာက်ဆင္းေစရန္အႀကံျဖင္တမင္ရည္ရြယ္ေျပာဆို
ျခင္းေစာ္ကားျခင္း ခါးပိုက္ႏႈိက္ျခင္း
ေမွာင္ခိုလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ျခင္းတို ့
ပင္ျဖစ္သည္။တရားမနစ္နာမႈမ်ား
သည္ျပစ္မႈမ်ားတြင္အက်ံဳးဝင္သည္ဆိုေသာ္လည္းျပစ္မႈတိုင္းမွာမူတရားမနစ္နာမႈမဟုတ္ေပ။ လက္ေရာက္က်ဴးလြန္ျခင္း မတရားအက်ဥ္းခ်ျခင္း မတရားစြပ္စြဲ
ျခင္း အသေရဖ်က္ျခင္းစသည္မ်ား
သည္ျပစ္မႈအေနႏွင့လည္းေလ်ာ္
ေႀကးရလိုမႈစြဲဆိုႏုိင္သည္။သို ့ေသာ္
လိမ္လည္အတုလုပ္ျခင္း လက္မွတ္လိမ္ထိုးျခင္း မဟုတ္မမွန္သက္ေသခံျခင္း အိမ္ေထာင္ရိွလ်က္ႏွင့္မရိွပါဟု လိမ္ညာလက္ထပ္ျခင္း(Bigamy)
လူသတ္မႈမ်ားသည္ျပစ္မႈမ်ားသာ
လ်ွင္ျဖစ္သည္။သာမန္ပူးေပါင္းႀကံ
စည္ျခင္း မိမိကိုယ္က်ိဳးအတြက္အသုံး
ျပဳျခင္း ပုဂၢလိကေႏွာက္ယွက္ျငိဳျငင္
ေစျခင္းမတရားပစၥည္းသိမ္းယူျခင္းစသည္မ်ားမွာ တးရားမနစ္နာမႈမ်ား
သာျဖစ္သည္။

ျပစ္မႈႏွင့္တရားမနစ္နာမႈတုိ ့၏အဓိျခားနားခ်က္မ်ားမွာ
၁။ ျပစ္မႈမ်ားမွာျပစ္မႈေႀကာင္းအရတရားစြဲဆိုႏုိင္ျပီးတရားမနစ္နာမႈမွာ
တရားမေႀကာင္းအရသာလ်ွင္အ
ေရးယူႏုိင္သည္။
၂။ျပစ္မႈမ်ားတြင္ေထာင္ဒဏ္ ေငြဒဏ္လိုအပ္သလိုခ်မွတ္ႏုိင္ျပီး
တရားမနစ္နာမႈတြင္ေလ်ာ္ေႀကးကိုသာလ်ွင္ခ်မွတ္စီရင္ႏုိင္သည္။
၃။ျပစ္မႈမ်ားတြင္တရားရုံးခြင္ျပဳခ်က္
ျဖင့္သာလ်ွင္အမႈရုပ္သိမ္းႏုိင္သည္။
တရားမနစ္နာမႈတြင္မိမိသေဘာအရအခ်ိန္မေရြးအမႈကိုရုပ္သိမ္းႏုိင္
သည္။
၄။ျပစ္မႈမ်ားတြင္ျပစ္မႈဆိုင္ရာက်င့္
ထုံးဥပေဒကိုလိုက္နာရျပီးတရားမမႈမ်ားတြင္တရားမက်င့္ထုံးဥပေဒကိုလိုက္နာရသည္။
၅။ျပစ္မႈမ်ားတြင္ကာလစည္းကမ္းသတ္ခ်က္မရွိ တရားမနစ္နာမႈမ်ား
တြင္ကာလစည္းကမ္းသတ္ဥပေဒအရကာလစည္းကမ္းသတ္မွတ္ခ်က္ရွိသည္။ျပစ္မႈမ်ားတြင္ကာလစည္းကမ္းသတ္မရွိျခင္းဆိုရုိးစကားတစ္ရပ္မွာ-
Nullum tempus occurit regi
=No time can prejudice the king or state
ဆိုရုိးစကားမွာ ဘုရင္ သို ့မဟုတ္ႏုိင္ငံေတာ္ကအေရးယူျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍အခ်ိန္ကာလသတ္
မွတ္ခ်က္မရွိေစရ ဟုဆိုလိုေပသည္။

ျပစ္မႈဆိုင္ရာဥပေဒမ်ားႏွင့္သက္
ဆိုင္ေသာဥပေဒျဖစ္ရကားဥပေဒႏွင့္ဆန္ ့က်င္ေသာျပဳမူခ်က္တစ္ရပ္ကို
အေျခခံ၍တရားမေႀကာင္းျဖင့္အ
ေရးယူပိုင္ခြင့္မရိွေခ်။ထိုအခ်က္ႏွင္ပတ္သက္ေသာဆိုရုိးစကားတစ္ရပ္
မွာ-Ex turpi causa non oritur
action=No right of action
arises from abase cause.

မတရားမမွန္ကန္ေသာအခ်က္ကို
အေျခခံ၍တရားစြဲဆိုပိုင္ခြင့္မရွိဟုဆိုလိုေပသည္။
ဥပမာဆိုေသာ္ အရႈံးအႏုိင္ေလာင္းကစားရာမွရႈံေသာသူက ေငြစကၠဴအတုေပးခဲ႕ေသာ္
ထိုေငြစကၠဴအတုရေသာေႀကာင့္နစ္နာပါသည္ဟုတရားစြဲဆိုပိုင္ခြင့္မရွိေခ်အေႀကာင္းမွာဥပေဒႏွင့္ဆန့္က်င္
ေသာေလာင္းကစားမႈမွေပၚေပါက္
လာေသာေႀကာင့္ျဖစ္သည္္

ဥပေဒ သုတ