AIDS ႏွင့္ ျမန္မာ (၁)

ပုိ႔စ္တင္ခ်ိန္ - 2/14/2014 05:25:00 PM

AIDS ကို ျမန္မာ စသိရပံုကေတာ့ အျခားျခားေသာ အာရွႏုိင္ငံပံုစံနဲ႔ အလားတူပါပဲ။ သတင္းစာေတြထဲမွာ ေရာဂါဆန္း ေရာဂါထူး အေနာက္ႏိုင္ငံမွာ ေပၚလာၿပီဆိုတာ အခ်ိဳ႕ေသာ သတင္းစာဖတ္သူ လူတန္းစားေတြ စသိၾကတယ္။ “ေဂး” ဆိုတဲ့ Homo sexual ေတြမွာျဖစ္တဲ့ ေရာဂါတဲ့၊ ၿပီးေတာ့ ေရာ့(က)ဟပ္(ဒ)ဆင္ လို ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားတဲ့ ရုပ္ရွင္မင္းသား ဒီေရာဂါနဲ႔ ေသတယ္ဆိုေတာ့ စိတ္ဝင္စားမႈ ပိုၾကရျပန္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အေဝးကေရာဂါပဲ၊ တို႔နဲ႔ မဆိုင္ပါဘူး၊ တို႔ဆီ ေရာက္မလာႏိုင္ပါဘူး။ သူတို႔ယဥ္ေက်းမႈမွာသာ ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါလို႔ပဲ သာမန္ထင္ခံၾကတယ္။

အျခား အာရွတုိင္းျပည္ေတြလည္း ဒီလိုႏွင္ႏွင္ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ မၾကာခင္ အာရွကို AIDS ေရာက္လာေတာ့တာပဲ။ ၁၉၈၄ ခုႏွစ္မွာ ထုိင္းမွာ ပထမဆံုး AIDS ေရာဂါရွင္ကို ေတြ႕တယ္။ ၁၉၈၅ မွာ ဂ်ပန္၊ တရုတ္ျပည္ ေဟာင္ေကာင္နဲ႔ ဖိလစ္ပိုင္မွာ AIDS ရွိေနၿပီ၊ ၁၉၈၆ မွာ အိႏၵိယ၊ စကၤာပူ၊ သီရိလကၤာ။ ၁၉၈၇ မွာ အင္ဒိုနီးရွား၊ ေတာင္ကိုးရီးယား၊ ပါကစၥတန္မွာ ရွိၿပီလို႔ မွတ္တမ္းရွိတယ္။ ကမၻာ့က်န္းမာေရး အဖြဲ႕က ေၾကညာတဲ့ မွတ္တမ္းမွာ ၁၉၈၆ ခုႏွစ္ AIDS ရွိတဲ့ တိုင္းျပည္စာရင္းမွာ ျမန္မာ မပါခဲ့ဘူး။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္မွာေတာ့ တစ္ေယာက္၊ ႏွစ္ေယာက္ေလာက္မွာ AIDS ပိုး ရွိေနၿပီလို႔ ေျပာသံ ၾကားရတယ္။

၁၉၉၀ ခုႏွစ္ေလာက္မွာ ၃၅၆ ေယာက္ ရရွိၿပီလို႔ ဆိုတယ္။ ၁၉၈၅ ခုကေန ၁၉၈၉ ခု၊ ဒီဇင္ဘာလ အတြင္း လူေပါင္း ၂၅၇၀၁ (ေယာက္်ား ၂၀၅၅၃ နဲ႔ မိန္းမ ၅၁၅၆) ကို ေသြးစစ္ၾကည့္တာ ေယာက္်ား ၃၁၉ ေယာက္နဲ႔ မိန္းမ ၅ ေယာက္မွာ ေရာဂါပိုး ေတြ႕ခဲ့တယ္။ ၁၉၉၀ မွာ ေကာ့ေသာင္းမွာ စစ္ေတာ့ ၂၃ ေယာက္မွာ ပိုးေတြ႕ၿပီး ၿမိတ္အက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာ အမ်ိဳးသမီး ၁၁ ေယာက္ စစ္ၾကည့္တာ ၉ ေယာက္မွာ ေတြ႕ေနၿပီ။ ေကာ့ေသာင္းမွာဆိုရင္ မူးယစ္ေဆး ထိုးသူ (အေၾကာထဲသြင္းသူ) ၃၆ ေယာက္ စစ္ၾကည့္ေတာ့ ၁၃ ေယာက္မွာ ေတြ႕တယ္။ ၃၆ % ေက်ာ္ေက်ာ္မွာ ေတြ႕တယ္လု႔ိ ဆိုရမယ္။

၁၉၈၅ ကေန႔ ၁၉၈၉ အထိ ေသြးလွဴရွင္ေတြ စစ္ၾကည့္ေတာ့ (၇၀) မွာ ေတြ႕ေနတယ္။ ဒီေတာ့ AIDS ပြားဖို႔ရာ အလားအလာ သိပ္ေပးတဲ့ အုပ္စု သံုးစု (မူးယစ္ေဆး ထိုးသူ၊ ျပည့္တန္ဆာနဲ႔ ေသြးလွဴရွင္) ေတြမွာ AIDS ေရာဂါပိုးဟာ တြယ္ကပ္ၿပီး ျဖစ္ေနၿပီ။ ပြားေရးအတြက္ အႏၱရာယ္ အရွိဆံုးလို႔ ေခၚရမယ့္ အုပ္စုျဖစ္တဲ့ မူးယစ္ေဆး ထိုးသူဟာ ၁၉၈၅-၈၉ အထိ စမ္းၿပီးသား ပိုးေတြ႕သူအားလံုးရဲ႕ ၆၄.၅% ရွိတယ္။ ဒီသူေတြထဲမွာ ၉၀% ဟာ အိမ္ေထာင္ရွိၾကသူေတြ ျဖစ္တယ္။ ေရာဂါ ပြားခ်င္စရာ ဘယ္ေလာက္ ေကာင္းေနသလဲ။

မူးယစ္ေဆး စြဲသူ အုပ္စုတစ္စုကို ပိုးစစ္ၾကည့္ေတာ့ ၇၀% ဟာ ပိုးရွိၿပီး ျဖစ္တယ္။ က်န္တဲ့လူ ၃၀% ထဲမွာလည္း ဆစ္ဖလစ္၊ ဂႏိုရီးယား စတဲ့ လိင္စပ္ယွက္မႈမွ ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါေတြ ေတြ႕ေနရျပန္တယ္။ ဒီ လိင္စပ္ယွက္ေရာဂါရွိတဲ့ လူေတြဟာလည္း AIDS ေရာဂါရဖို႔ သိပ္မ်ားေတာ့ ဒီ မူးယစ္ေဆးထိုးသမားေတြမွာ AIDS အႏၱရာယ္ ဘယ္ေလာက္မ်ားလိုက္မလဲ။ ေၾကာက္စရာ အေျခအေနမွာ ရွိေနပါတယ္။ ဒီေတာ့ ၁၉၈၅ ေနာက္မွာ ျမန္မာဟာ AIDS အေျခစိုက္ၿပီး ျဖစ္ေနၿပီလို႔ အတိအက် ေျပာလို႔ရပါၿပီ။ အေျခစိုက္ရံုတြင္ မကေသးဘူး။ ပိုးေတြ ပြားႏႈန္းအဟုန္ကလည္း အျခားအာရွ ႏိုင္ငံေတြနဲ႔စာရင္ ျမန္ေနတယ္။

ဥပမာ - ဂ်ပန္၊ စကၤပူ၊ မေလးရွား စသည့္တို႔ထက္ ပြားႏႈန္းျမန္တယ္။ အေရွ႕ေတာင္ အာရွေဒသ ၁၁ ႏိုင္ငံထဲမွာ ထုိင္းနဲ႔ အိႏိၵယအၿပီး တတိယေနရာမွာ ျမန္မာလိုက္ေနတယ္။ ျပင္ပက တစ္ဆင့္ သယ္လာတဲ့ ေရာဂါ မဟုတ္ေတာ့ဘူး၊ “ျပည္တြင္းျဖစ္ ေရာဂါ” အဆင့္ ေရာက္ေနပါၿပီ။ ျပည္တြင္းရွိ မူးယစ္ေဆးထိုးသူ၊ ျပည့္တန္ဆာနဲ႔ ေသြးလွဴရွင္ေတြကေန ပြားေပးေနပါၿပီ။ ဒါက ဘာကို ညႊန္ျပေနသလဲ ဆိုတာေတာ့ ေနာက္ႏွစ္ အနည္းငယ္ အတြင္းမွာ (Heterosexual transmission) လိင္မတူ ဆက္ဆံမႈေၾကာင့္ ပြားျခင္း (ဒါကေတာ့ သမရိုးက် အိမ္ေထာင္ရွင္မ်ား ဆက္ဆံမႈမ်ဳိး အပါအဝင္) မ်ဳိး ျဖစ္လာမယ္။

ေသြးလွဴရွင္ေတြ အုပ္စုကို ၾကည့္ရင္လည္း အခု (၁၉၈၉ အထိ) မွာ ၀.၄၅% မွာပဲ AIDS ပိုး ရွိတယ္။ ဒါဟာ တကယ္ရွိတာထက္ နည္းဖို႔ရာ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ စစ္ထားတဲ့ အုပ္စုရဲ႕ အေရအတြက္ဟာ သိပ္မမ်ားဘူး။ ဒါထက္ မ်ားမ်ားစစ္ၾကည့္ရင္ ပိုးေတြ႕ဖို႔ရာ ရွိတယ္။ ေသြးလွဴရွင္နဲ႔ AIDS ပြားဖို႔ ကိစၥကေတာ့ အျခားကူးပံုနဲ႔ စာရင္ တားဆီးဖို႔ သိပ္မခက္ဘူး၊ ေသြးလွဴရွင္ အားလံုးကို AIDS ပိုး စစ္ၾကည့္ၿပီး ေတြ႕ရင္ တားဆီးဖို႔ သိပ္မခက္ဘူး။ ေသြးလွဴရွင္အားလံုးကို AIDS ပိုး စစ္ၾကည့္ၿပီး ေတြ႕ရင္ ပယ္ရုံပဲေပါ့။ အခု အခ်ိန္အထိေတာ့ ဒီလုိ စစ္ဖို႔ရာဟာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာပဲ လုပ္ႏိုင္ေသးတယ္။ အျခား ၿမိဳ႕ေတြမွာ မလုပ္ႏိုင္ေသးဘူး။

ျမန္မာ ျပည့္တန္ဆာေတြထဲမွာ AIDS ဘယ္ေလာက္ရွိေနၿပီ ဆိုတာကိုေတာ့ ေျပာဖို႔ရာ မလြယ္ပါဘူး။ ျမန္မာျပည္မွာ ျပည့္တန္ဆာဟာ တရားမဝင္ဆိုေတာ့ ျပည့္တန္ဆာလို႔ ဘယ္သူကမွ ေဖာ္ထုတ္ေျပာမွာ မဟုတ္ဘူး။ ဒီလို ဝန္ခံလိုက္ရင္လည္း ခ်က္ခ်င္း အျပစ္ေပးခံရမွာကုိး။ (ျမန္မာလိုပဲ ျပည့္တန္ဆာ အလုပ္ဟာ တရားစြဲလုိ႔ရတဲ့ တရားမဝင္ အလုပ္လို႔ ပညတ္ထားတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြ ရွိပါတယ္။) ဒီေတာ့ ေရာဂါျဖစ္ႏႈန္း ရွာေဖြစုေဆာင္းဖုိ႔ အတြက္ ကြင္းဆင္းေလ့လာရာမွာ အခက္ႀကံဳေနတယ္။ ဒီလို အုပ္စုကို ဘယ္လိုခ်ဥ္းကပ္ၿပီး စစ္ေဆးမႈ လုပ္ရပါ့မလဲ။

ဒီကိစၥဟာ အင္မတန္ သိမ္ေမြ႕စြာ ကိုင္တြယ္ရမယ့္ ကိစၥျဖစ္ေနတယ္။ ထင္ထင္ေပၚေပၚ လုပ္လို႔ မရလုိ႔ တိတ္တခိုးပဲ လုပ္ရမလို ျဖစ္ေနတယ္။ တတ္တခိုး ဆိုေတာ့လည္း မွန္ကန္တဲ့ ကိန္ဂဏန္းရဖို႔ရာ သိပ္မေသခ်ာဘူး။ တကယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီလိုေနရာမွ မွတ္ကန္တဲ့ အေျခကို တစ္နည္းနည္းနဲ႔ သိေအာင္ လုပ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီမွာ ျပတ္ျပတ္သားသား မလုပ္ရင္ AIDS ေရာဂါ တုိက္ဖ်က္ေရးမွာ ထိေရာက္တဲ့ တိုးတက္မႈရဖို႔ မလြယ္ေတာ့ဘူး။ ေနာက္ပြားႏိုင္တဲ့ အေၾကာင္းတစ္ခုကေတာ့ ေသြးသြင္းျခင္း၊ ေဆးထိုးအပ္နဲ႔ အျခားခြဲစိတ္ပစၥည္း ကိရိယာေတြဟာ လံုေလာက္စြာ မရွိၾကဘူး။ ဒီေတာ့ သံုးၿပီး အပ္နဲ႔ ကိရိယာေတြကို ျပန္ၿပီး သံုးေနရတဲ့ အေျခအေနမွာ ရွိတယ္။ ဒီ အပ္/ကိရိယာေတြကုိလည္း သိပၸံနည္း က်က် ပိုးစင္တဲ့ အထိ ျပန္ၿပီး မလုပ္ၾကဘူး။

အခ်ိန္ကုန္၊ လူပင္ပန္း၊ ေငြကုန္ေၾကးက်မ်ားလို႔ ေဆးခန္း ေဆးရုံေတြမွာေရာ၊ ျပင္ပမွာေရာ အလုပ္ၾကဘူး။ ဒီၾကားထဲမွာ ျမန္မာျပည္သူ ျပည္သားေတြကလည္း လူတန္းစားမေရြး သိပ္ၿပီးေဆးထိုး ခ်င္ၾကတယ္။ ျမန္မာျပည္က ဆရာဝန္ေတြကလည္း ေဆးထိုးေပးဖို႔ကုိ သိပ္ႀကိဳက္တယ္၊ အားေပးတယ္။ အခုအခ်ိန္လို AIDS ေရာဂါ ပိုးရွိေနသူေတြ တစ္ေန႔တျခား မ်ားလာၿပီဆိုေတာ့ ဒီလိုအျပဳအမႈ အေလ့အက်င့္ေတြ ရွိေနရင္ AIDS မျပန္႔ပြားဘဲ ေနေရာ့မလားလို႔သာ ဆိုဖို႔ေကာင္းေနပါၿပီ။

HIV Information for Myanmar