AIDS ႏွင့္ ကမၻာ (၆)

ပုိ႔စ္တင္ခ်ိန္ - 2/02/2014 05:39:00 PM

AIDS ဟာ ဒီလိုပဲ အဲဒီအခ်ိန္က လူေတြသိတဲ့ နည္းနဲ႔ေရာ၊ မသိတဲ့ နည္းနဲ႔ပါ ကူးစက္ျပန္႔ပြားလာလိုက္တာ ကမၻာကို သိပ္မၾကာခင္ အတြင္းမွာပဲ ပတ္မိသြားေတာ့တာပဲ။ ပထမ မွာေတာ့ ဘယ္အတုိင္းအတာအထိ ျပန္႔သြားျပီ ဆိုတာကုိ ေျပာဖို႔ရာ အင္မတန္မွ ခက္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေဆးပညာရွင္ေတြနဲ႔ က်န္းမာေရး ဝန္ထမ္းမ်ားက ေရာဂါအေၾကာင္းကို ျပည့္စံုေအာင္ မသိၾကေသးဘူး။ အခ်ိဳ႕ ႏုိင္ငံေတြကလည္း သူတို႔ဆီမွာ AIDS ျဖစ္ေနၿပီ ဆိုတာကို တရားဝင္ ေၾကညာဖို႔ရာကို ရြံ႕ေနၾကတယ္။ တရားဝင္ ေၾကညာခဲ့တဲ့ AIDS ေရာဂါသည္ စုစုေပါငး္ ဂဏန္းနံပါတ္ကေတာ့ အစစ္တကယ္ ရွိေနတာထက္ နည္းေနတယ္လို႔ ယူဆရတယ္။

ကမၻ့က်န္းမာေရး အဖြဲ႕ရဲ႕ အဆိုအရ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္မွာ ကမၻာရွိ AIDS ေရာဂါသည္မ်ားရဲ႕ စာရင္းဟာ အစစ္အမွန္ရဲ႕ ၅၀ % ေလာက္သာ မွတ္တမ္းတင္ၿပိး ရွိတယ္။ အခ်ိဳ႕ တိုင္းျပည္ေတြက သူေတြဆီမွာ AIDS လံုးဝ မရွိလို႔ ေျပာခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္မွာေတာ့ အရင္က “မရွိ” လို႔ ျေပာခဲ့တဲ့ တိုင္းျပည္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ရွိေနၿပီလို႔ ဝန္ခံလာၾကတယ္။ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲ ႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ က်န္းမာေရး သတင္းပို႔မႈ စနစ္နဲ႔ ယႏၱရားဟာ သိပ္ျပီး မျပည့္စံုေသးတဲ့ အေျခမွာ ဆိုေတာ့ AIDS ေရာဂါသည္ အမ်ားစုဟာ မွတ္တမ္းတင္ျခင္း မခံရပဲ ရွိေနမွာလို႔ ယူဆၾကတယ္။

က်န္းမာေရး သတင္း ေပးပို႔မႈ ေကာင္းတဲ့ အေမရိကန္မွာေတာင္ ကမၻာက်န္းမာေရး အဖြဲ႕က ခ်မွတ္ထားတဲ့ AIDS ေရာဂါ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားနဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့ ေရာဂါသည္ေတြထဲက ၉၀ % ရာႏႈန္းျပည့္ မဟုတ္) သာ တိုင္းၾကား မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ၾကတာကို ေတြ႕ရတယ္။ ဥေရာပမွာ ေတာ့ ၅၀ % ဟာ သတင္းပို႔ တိုင္းၾကားျခင္း မလုပ္ပဲ ေနတာ ရွိတယ္လို႔ ဆိုၾကတယ္။ အခ်ိဳ႕ တုိင္းျပည္ေတြမွာေတာ့ ေသစာရင္း ေရးေပးသူ ဆရာဝန္က AIDS ေရာဂါအစား “ အဆုတ္ေရာင္” “ကင္ဆာ” လို႔သာ မွတ္တမ္းမွာ ေရးေပးလုိက္တယ္။

အရင္းခံေရာဂါျဖစ္တဲ့ AIDS ကိုေတာ့ မေဖာ္ထုတ္ေတာ့ဘူး။ အေၾကာင္းကောတ့ လူနာနဲ႔ လူနာ မိသားစုကို မေကာင္းသတင္း ေက်ာ္ၾကားမႈကုိ မေပးေစလိုတဲ့ သေဘာပါပဲ။ ယခုအထိ AIDS ေၾကာင့္ လူေတြ ဘယ္ေရြ႕ဘယ္မွ် ေသခဲ့ျပီ ဆိုတာကို အတိအက် မေျပာႏုိင္ပါဘူး။ ကမၻာ့က်န္းမာေရး အဖြဲ႕ရဲ႕ ခန္႔မွန္းခ်က္အရ ၁၉၈၇ ဆံုးေလာက္မွာ AIDS ေၾကာင့္ ေသခဲ့တဲ့ သူေတြဟာ ၁၅၀၀၀၀ ေလာက္ ရွိၿပီလုိ႔ ဆိုခဲ့တယ္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္အတြင္းမွာ ေနာက္ထပ္ လူေပါငး္ ၁၅၀၀၀၀ ဟာ AIDS ေရာဂါ ျဖစ္ၾကမွာတဲ့။

အေမရိကန္မွာ ၁၉၈၈ အထိ လူေပါင္း ၆၅၀၀၀ AIDS ေၾကာင့္ ေသဆံုးခဲ့ၿပီး ျဖစ္တယ္လို႔ စာရင္းအင္းအရ သိရတယ္။ တကယ့္ ကိန္းဂဏန္းထက္ ၁၀ % ေလာက္ ေလ်ာ့တန္ရာ ရွိတယ္လို႔ သက္ဆိုရာ ေတြက မွတ္ခ်က္ခ်ထားၾကတယ္။ AIDS ကပ္ေရာဂါဟာ ကမၻာမွာ အခုမွ အစပ်ိဳးရုံ ရွိပါေသးတယ္။ တကယ္ ေသၾကရမယ့္ လူေတြရဲ႕ စစ္မွန္တဲ့ အေရအတြက္ကေတာ့ ေနာက္ ႏွစ္ေတာ္ေတာ္ၾကာမွ သိရမွာ ျဖစ္တယ္။ ဆတက္ထမ္းပိုး ဆိုးမွာကေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။ အခုအခ်ိန္ AIDS ေရာဂါပိုး ကိုယ္တြင္းေရာက္ျပီးသား ျဖစ္ေပမယ့္ ေရာဂါလကၡဏာေတြ မေပၚေပါက္ေသးတဲ့ လူနာေတြက အဲဒီ အခါက်မွ တကယ္ နာမက်န္း ျဖစ္လာၿပီး ေသၾကမွာ ျဖစ္တယ္။

ဒီေတာ့ AIDS ေရာဂါ ပြားႏႈန္းအရွိန္ကို ျခံဳငံုျပီး အခ်ိန္စဥ္လုိက္ စီၿပီး ၾကည့္ရႈ္ ေတြ႕ရတာကေတာ့ -

၁၉၈၁ - ခုႏွစ္ဆံုးမွာ အေမရိကန္ရွိ Centre for Disease Control (CDC) မွ ေၾကညာခ်က္အရ အေမရိကန္မွာ AIDS ေရာဂါ လူနာ ၁၈၀ ရွိတယ္။ ၆ လ အၾကာမွာ ၄၉၃ ျဖစ္ၿပီး ျပည္နယ္ ၅၀ အနက္ ၂၄ ျပည္နယ္မွာ ေရာဂါ ရွိေနၿပီး။ အဲဒီအခ်ိန္မွာပဲ ဥေရာပမွာ ၂၀၀ ရွိၿပီး အဲဒီအထဲက ၄၂ ဦးကေတာ့ အာဖရိကမွ ေနသူေတြျဖစ္ၿပီး ဥေရာပမွာ ေဆးလာကုၾကသူေတြ ျဖစ္တယ္။

၁၉၈၂ - ကမၻာ က်နး္မာေရး အဖြဲ႕ရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ၁၆၆၈ ဦး ရွိျပိး ၁၆ ႏုိင္ငံက သတင္းပို႔တာ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီ အထဲက ၃ ႏုိင္ငံသာ ဥေရာပနဲ႔ အေမရိကတိုက္ အျပင္ဘက္က ျဖစ္တယ္။ ( ေတာ္အာဖရိက၊ အစၥေရးနဲ႔ ၾသစေၾတးလ်)

၁၉၈၃ - မွာေတာ့ ကမၻာေပၚမွ AIDS ေရာဂါသည္ စုစုေပါင္းဟာ အရင္ႏွစ္ကထက္ ၃ ဆတက္သြားျပီး (၅၀၉၆) ဦး အဲဒီ အထဲမွာ အာဖရိကႏိုင္ငံ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ AIDS ရွိေနျပီ ျဖစ္ေပမယ့္ Rwanda ႏိုင္ငံတစ္ခုတည္းကသာ မွတ္တမ္းထားၿပီး ကမၻာ့က်န္းမာေရး အဖြဲ႕ကုိ သတင္းပို႔ခဲ့တယ္။

၁၉၈၄ - မွာေတာ့ အာဖရိကက တတိယ ေျမာက္ႏုိင္ငံနဲ႔ အာရွက ဒုတိယေျမာက္ႏုိ္င္ငံ (ထိုင္း) က AIDS ရွိေၾကာင္း မွတ္တမ္းတင္ သတင္းပို႔ခဲ့တယ္။

၁၉၈၅ - ေနာက္ထပ္တစ္ခါ ေရာဂါ ၂ ဆ တိုးျပန္တယ္။ (၂၄၅၉၁ ဦး) ဒီနွစ္မွာေတာ့ အေမရကတုိက္ရွိ ႏုိင္ငံေပါင္း ၃၃၊ ဥေရာပ ၂၀၊ အာဖရိက ၆ ႏိုင္ငံနဲ႔ အာရွ/အိုရွံနီးယား (ပစိဖိတ္ သမုဒၵရာရွိ ကြ်န္းစုနဲ႔ ကြ်န္းငယ္ကေလးမ်ား) ၆ ႏိုင္ငံမွ AIDS မွတ္တမ္းတင္လို႔ ရခဲ့ၿပီ။

၁၉၈၆ - မွာ တတိယ အႀကိမ္ ေရာဂါႏွစ္ဆတက္သြားတယ္။ (စုစုေပါင္း ၄၅၉၆၆ ဦး) ျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံ စုစုေပါင္း ၁၀၂ ႏိုင္ငံ)

၁၉၈၇ - ႏွစ္ဆံုးမွာ စုစုေပါင္း ၇၃၇၄၇ ဦးနဲ႔ ႏိုင္ငံ စုစုေပါင္း ၁၂၉ ႏိုင္ငံ။

၁၉၈၈ - ဇြန္လအထိ ၁၀၀၄၅၀ ဦး ရွိေနၿပီ၊ ၁၉၈၉-၉၀ ဟာ AIDS ေရာဂါ သတ္တမ္း ၁၀ ႏွစ္ျပည့္တဲ့ ကာလ ျဖစ္တယ္။ AIDS အေျခအေန ဘယ္လိုရွိေနသလဲ ဆိုတာ သံုးသပ္ၾကည့္လိုက္ေတာ့ ၁၉၈၉ ဇြန္လမွာ ကမၻာ့ က်န္းမာေရး အဖြဲ႕ကို တရားဝင္ သတင္းပို႔လို႔ သိရတဲ့ လူနာေပါင္း ၁၅၇၁၉၁ ေယာက္နဲ႔ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၄၉ ႏိုင္ငံ ( အဲဒီ အထဲမွာ ျမန္မာ ပါလာၿပီ) ျဖစ္တယ္။

ေဒါက္တာ ေဒၚျမင့္ျမင့္ခင္ ေရးသားေသာ “လူတိုင္းအတြက္ ထုိးတဲ့ ေခါင္းေလာင္း” စာအုပ္မွ ျပန္လည္ေရးသား ေဖာ္ျပထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

HIV Information for Myanmar