ဧရာဝတီ လင္းပိုင္ႏွင့္ တမလန္းသစ္ မ်ိဳးသုဥ္းမည့္ အႏၲရာယ္ ႀကံဳေတြ႔ေန

ပုိ႔စ္တင္ခ်ိန္ - 1/15/2014 09:00:00 AM

ကခ်င္ျပည္နယ္, တမလန္း, ဧရာဝတီ လင္းပိုင္, စိမ္းေရာင္စို အဖြဲ႔., သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး
ဧရာဝတီလင္းပိုင္ တေကာင္အနီးတြင္ ၎၏ အကူအညီျဖင့္ ငါးဖမ္းရန္ ျပင္ဆင္ေနၾကေသာ တံငါသည္မ်ား (Photo: Wildlife Conservation Society)

ကခ်င္ျပည္နယ္ ကသာနယ္ တဝိုက္တြင္ တမလန္း သစ္မ်ိဳးမ်ားႏွင့္ ဧရာဝတီ ျမစ္ေၾကာင္း တေလွ်ာက္တြင္ က်က္စားသည့္ လင္းပိုင္မ်ား မ်ဳိးသုဥ္းမည့္ အႏၱရာယ္ႏွင့္ ႀကံဳေတြ႔ေန ရေၾကာင္း သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕တဖြဲ႕က ေျပာသည္။

တမလန္းသစ္မ်ားမွာ တရားမဝင္သစ္ခိုးထုတ္မႈမ်ား ရွိေနျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး ဧရာဝတီလင္းပိုင္မ်ားသည္ ျမစ္ေၾကာင္းအတြင္း ငါးမ်ားကို လွ်ပ္စစ္ျဖင့္ ေရွာ့တိုက္ ဖမ္းဆီးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ရာ၌ ေသဆုံးမႈ ျဖစ္ပြားေနေၾကာင္း သုေတသန ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ စိမ္းေရာင္စို အဖြဲ႔ က ေျပာျပသည္။

“တမလန္းသစ္ေတြကို ေန႔တိုင္း ဆယ္ဘီးကား ၂ စီးကေန ၃ စီး ရွိတယ္။ အာဏာပိုင္ေတြနဲ ့ေပါင္းၿပီး ထုတ္ေနၾကတာ”ဟု စိမ္းေရာင္စို အဖြဲ႔မွ ကိုေအာင္မ်ိဳးထြန္း(ကသာ) က ေျပာသည္။

၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ မွ ဒီဇင္ဘာလအထိ ၆လ ကာလအတြင္း ဧရာ၀တီ ျမစ္ဝွမ္းေဒသ အတြင္းရွိ ေနရာ ၁၁ ခုတြင္ သုေသတန ျပဳ ခ်က္မ်ားအရ သိရွိရျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။

ျမန္မာျပည္ ေပါက္ေစ်းမွာ တမလန္းသစ္ တတန္လွ်င္ က်ပ္ ၃ သိန္းခြဲ ဝန္းက်င္ ရွိေသာ္လည္း တ႐ုတ္ျပည္၌ သိန္းသံုးဆယ္ႏွင့္ ငါးဆယ္ၾကား ေပါက္ေစ်းရွိေၾကာင္း၊ ပိႆာလိုက္ ေစ်းေကာင္းေပးဝယ္ေနျခင္းေၾကာင့္ ကသာ-ေက်ာက္ႀကီး-ကခ်င္ျပည္နယ္ နယ္စပ္ မွ တဆင့္ တ႐ုတ္ျပည္သို ့တင္ပို႔ေနၾကေၾကာင္းလည္း ၎က ဆိုသည္။

ကိုေအာင္မ်ိဳးထြန္းက ဆက္လက္၍ “သစ္ကားတစီး ထြက္ဖို႔ကို က်ပ္ သိန္းတရာ ေပးရင္ ထြက္ခြင့္ရတယ္။ ဒါကလည္း တကယ္ တမ္း ေပးေနတဲ့ သစ္ကုန္သည္ေတြ ကိုယ္တိုင္ ဖြင့္ေျပာတာပါ။ ေန႔စဥ္ သစ္ကား တစီးဆို သိန္းတရာသာေပး အတားအဆီး အစစ္ အေဆးမရွိ ထြက္ခြင့္ရေနတယ္”ဟု ေျပာျပသည္။

အဆိုပါ သုေတသနလုပ္ငန္းကို ဧရာဝတီျမစ္ဝွမ္း ေဒသမ်ားျဖစ္သည့္ ျမစ္ဆံု ကံဖဲရြာ၊ ကသာခ႐ိုင္မွ အထက္ဝဲႀကီး ေက်းရြာ၊ ထီးခ်ိဳင့္ ခ႐ိုင္ရွိ ေမာင္းကုန္း ေက်းရြာ၊ စစ္ကိုင္းတိုင္းရွိ ရွိန္းမကား ေက်းရြာ၊ မႏၱေလးတိုင္းရွိ အမရပူရ၊ စာတိုးေက်းရြာ ပုသိမ္ႀကီးၿမိဳ႕နယ္ရွိ ေညာင္ပင္သာ ေက်းရြာ၊ ငန္းဇြန္ၿမိဳ႕နယ္ ဆီမီးခံုေက်းရြာ၊ ေရနံေခ်ာင္း ၿမိဳ႕နယ္ရွိ ဘူကြ်န္း ေက်းရြာ၊ ေညာင္ပင္သာ ေက်းရြာ၊ ေမာ္ လၿမိဳင္ကြ်းန္းရွိ ေက်ာ္စံေက်းရြာတို႔ကို အေျချပဳ ေလ့လာခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း စိမ္းေရာင္စို အဖြဲ႕က ေျပာသည္။

ကသာနယ္တြင္ က်န္ရွိေနသည့္ တမလန္းသစ္ အမ်ိဳးအစားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေနာက္ဆံုးလက္က်န္ ရွားပါးသစ္ အမ်ိဳးအစား ျဖစ္ ၿပီး တမလန္းသစ္ တေပခန္႔ရွင္သန္ရန္ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ခန္႔အခ်ိန္ယူ စိုက္ပ်ိဳးရမည္ျဖစ္ရာ မကာကြယ္ႏိုင္ပါက ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မ်ိဳးသုဥ္း ေပ်ာက္ကြယ္ေတာ့မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

“ဆယ္ဘီးကား တစီးကို က်ပ္ သိန္းတေထာင္နဲ႔ ေထာင့္ငါးရာေလာက္ ရတယ္။ သူ႔ရဲ႕ရင္းႏွီးမွႈက ျပည္တြင္းမွာ သိန္းႏွစ္ရာ ေလာက္ ပဲ ရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ ေမာင္းသူမဲ့ကားေတြ ဖမ္းတယ္ဆို ကားပါ ပစ္ထားခဲ့ၾကတယ္”ဟု ကိုေအာင္မ်ိဳးထြန္းက ဆက္လက္ ေျပာၾကား သည္။
ကသာနယ္တြင္ တမလန္းသစ္ သယ္ေဆာင္လာသည့္ ကားမ်ားသည္ ေန႔စဥ္ ည ၁၂ နာရီႏွင့္ နံနက္ ၅ နာရီအၾကား ပံုမွန္ထြက္ ေလ့ ရွိၿပီး သစ္ထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းရွင္မ်ားက ေဒသခံ အာဏာပိုင္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ပူးေပါင္းၿပီး လုပ္ကိုင္ ေနၾကေၾကာင္း သိရ သည္။

“တမလန္္းသစ္က ကမၻာကသတ္မွတ္ထားတဲ ့ေပ်ာက္ကြယ္ေတာ့မယ့္ မ်ိဳးစိတ္ထဲမွာ ပါတယ္။ အခု သြားသမွ် ေနရာေတြမွာ တမလန္း သစ္ကို မေတြ႕ရေတာ့ပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သိပ္မက်န္ေတာ့ပါဘူး။ အထူးဂ႐ုျပဳ ထိန္းသိမ္းရမွာပါ”ဟုု Eco Village Myanmar အဖြဲ ့၏ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ပညာရွင္ ဦးညိဳေမာင္ က ေျပာသည္။

တာမလန္းသစ္မ်ား တရားမဝင္ တင္ပို႔ေနျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသႀကီး သစ္ေတာ ဦးစီးဌာနသို႔ ဆက္သြယ္ေမးျမန္း ရာ အမည္မေဖာ္လိုသူ တာဝန္ရွိ ပုဂၢိဳလ္တဦးက“တရား၀င္ မဟုတ္ရင္ အကုန္ဖမ္းပါတယ္။ ေတာနင္းၿပီး စစ္ေၾကာင္းေတြနဲ႔လည္း ဆင္းၿပီး ဖမ္းတာေတြလည္း လုပ္တယ္။ စစ္ကိုင္းတိုင္းက ၿမိဳ႕တဝက္ နယ္တဝက္ အ၀န္းအဝိုင္းက က်ယ္ပါတယ္။ ၿမိဳ႕ထဲမွာဆိုရင္ တမလန္းမွမဟုတ္ဘူး ကညင္၊ ေနာက္ၿပီး ခံုဖိနပ္ထုတ္တဲ့ လက္ပံသား အပြေတြကို စာရြက္စာတမ္းမရွိ တရားမဝင္ျဖစ္္တာနဲ႔ ဖမ္း တယ္”ဟု ေျဖၾကားသည္။

သို႔ေသာ္ နယ္ေျမမေအးခ်မ္းသည့္ ကခ်င္ျပည္နယ္ တဝုိက္တြင္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔မ်ား၏ သစ္ခိုးထုတ္မႈမ်ား ရွိေသာ္ လည္း ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ဆက္ႏြယ္မႈမ်ား ရွိေနျခင္း၊ သစ္ေတာဝန္ထမ္းမ်ား အတြက္လည္း အသက္အႏၱရာယ္ႏွင့္ ႀကံဳေတြ႔ရႏုိင္သျဖင့္ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ျခင္း မရွိေၾကာင္း အထက္ပါ တာ၀န္ရွိ ပုဂၢိဳလ္က ဆက္ေျပာသည္။

သူက ဆက္လက္၍ “ဆယ္ဘီးကား တစီးကို သိန္းတရာ ေပးရင္ ျဖတ္သန္းခြင့္ရတယ္ ဆိုတာမ်ိဳးက သစ္ခိုးထုတ္တဲ့ လူေတြ လုပ္ တာျဖစ္မယ္။ သစ္ေတာဌာနက လူေတြအေနနဲ႔ လက္နက္ကိုင္ေဆာင္ခြင့္ မရွိဘူး။ KIA(ကခ်င္ လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္)လို အဖြဲ ့မ်ိဳးေတြန႔ဲ ေပါင္းၿပီး တ႐ုတ္ဘက္ကို ကားႀကီးေတြနဲ႔ သစ္ခိုးထုတ္တာေတြ လုပ္ၾကတယ္။ ၾကားလည္း ၾကားတယ္။ ဒါမ်ိဳးေတြဆို ဘာ မွ မတတ္ႏိုင္ပါဘူး”ဟုလည္း ေျပာဆိုသည္။

ဒယ္လ္ဗားဂ်ီးယား (Dalbergia) အမည္ရွိ တမလန္းသစ္မ်ားသည္ အေရာင္စိုျပည္သည့္ အနက္ေရာင္ရွိျခင္း၊ သစ္အသား မာျခင္း တို႔ေၾကာင့္ အိမ္တိုင္မ်ား၊ ပရိေဘာဂ ပစၥည္းမ်ား၊ ပန္းပု႐ုပ္ ထုလုပ္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ရာတြင္အသံုးမ်ားၿပီး ယခုအခ်ိန္တြင္ ကမၻာက မ်ိဳးတုန္းေတာ့မည့္ မ်ိဳးစိတ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားေသာ သစ္အမ်ိဳးအစား ျဖစ္သည္။

ထို႔အျပင္ သုေတသနျပဳခ်က္မ်ားအရ ရွားပါး တိရစာၦန္ မ်ိဳးစိတ္ဝင္ ဧရာဝတီ လင္းပိုင္မ်ားသည္လည္း မ်ိဳးသုဥ္းမႈ အႏၱရာယ္ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရၿပီ ျဖစ္ရာ ေဒသ အာဏာပိုင္မ်ားအေနျဖင့္ ထိေရာက္စြာ ေျဖရွင္းသင့္သည္ဟု ကိုေအာင္မ်ိဳးထြန္းက ေျပာသည္။

အထက္ဝဲႀကီး ေက်းရြာ၏ ေအာက္ဘက္ တမုိင္ခန္႔မွ ကသာၿမိဳ႕နယ္အထက္ ဆယ္မိုင္ခန္႔ အကြာ ေဒသတြင္ ၿပီးခဲ့သည့္ ဒီဇင္ဘာ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ ေသဆုံးေနေသာ လင္းပိုင္ တေကာင္ကို ေတြ႔ရွိရေၾကာင္းလည္း ၎က ေျပာျပသည္။

“လင္းပိုင္ေတြဟာ ငါးေရွာ့တိုက္မႈကို မခံႏိုင္လို႔ ေသတာ ေတြ႔ရတယ္။ ဆက္ၿပီး ဒီ ငါးေရွာ့တိုက္ တာေတြကို မထိန္းဘူး ဆိုရင္ေန႔တိုင္း ငါးျပဳန္းတီးမႈေတြလည္း ေသခ်ာေပါက္ ရွိေနမွာပဲ”ဟု ကိုေအာင္မ်ိဳးထြန္းက ဆုိသည္။

လင္းပိုင္မ်ား က်က္စားသည့္ ကသာ ခ႐ိုင္တြင္ ဒီဇင္ဘာ ၁၅ ရက္ ညေနပိုင္းက ငါးေရွာ့တိုက္သည့္ စက္ေလွ ဆယ္စီးခန္႔ အၿပိဳင္ ေမာင္း၍ ငါးမ်ားကို ဝါယာေရွာ့တိုက္ ဖမ္းဆီးသည္ကို ေတြ႕ရွိရေၾကာင္း၊ ထိုေန႔တြင္ပင္ လင္းပိုင္ အေသတေကာင္ကိုလည္း ေတြ႔ရွိ ခဲ့ ရေၾကာင္း စိမ္းေရာင္စိုအဖြဲ႔က ေျပာဆိုသည္။

“ေရွာ့တိုက္တဲ့ ကိစၥက ဥပေဒအရဆိုရင္ တရားမဝင္ လုပ္ေနတဲ့ ပံုစံပါပဲ။ ဒါက ေဒသတြင္း ဌာနဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ လ်စ္လ်ဴ ႐ႈ မႈဆိုရင္ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ဥပေဒကုိ ခ်ိဳးေဖာက္တာပါပဲ။ ေရွာ့တိုက္တာက စားသံုးသူ အတြက္လည္း အႏၱရာယ္ ရွိတယ္။ အစာ အဆိပ္သင့္ႏိုင္တယ္၊ ဒါေတြကို သက္ဆိုင္္ရာ ေဒသဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္ေတြက ေသခ်ာ စိစစ္ အေရးယူေပးရမွာပါ”ဟု Green Voice အဖြဲ႔၏ ဒါ႐ိုက္တာျဖစ္သူ သဘာ၀ပတ္ ၀န္းက်င္ေရးရာ လႈပ္ရွားေနသည့္ ဦးထက္ဦးေက်ာ္ကလည္း ေျပာသည္။

အဆိုပါေဒသတြင္ တရားဝင္ လင္းပိုင္အေကာင္ေရ ၈ ေကာင္မွ ၁၅ ေကာင္ခန္႔ က်က္စားလ်က္ရွိၿပီး ကမၻာလွည့္ ခရီးသည္မ်ားကို ဆြဲေဆာင္သည့္ ေနရာလည္းျဖစ္ေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားထံမွ စစ္တမ္းေကာက္ယူခ်က္အရ သိရွိရသည္ဟု စိမ္းေရာင္စို အဖြဲ႕က ေျပာ သည္။

“ခဏခဏ ေမာင္းၿပီး ဖမ္းေနတာ။ ေဒသခံေတြက ငါးဖမ္းစက္ေလွေတြကို မေျပာရဲဘူး။ ကသာ ရပ္ကြက္ ၈ နဲ႔ ရပ္ကြက္ ၁ဝ က လာဖမ္းတယ္။ ေျပာရင္ သူတို႔မွာပါလာတဲ့ လက္နက္ေတြနဲ႔ လွမ္းပစ္တာတို႔ လုပ္ၾကတယ္။ ရန္ျပဳခံရမွာေၾကာက္လို႔ မေျပာၾက ဘူး”ဟု ကသာ ေဒသခံတဦးလည္း ျဖစ္သည့္ စိမ္းေရာင္စိုအဖြဲ႔ တာ၀န္ခံ ကိုေအာင္မ်ိဳးထြန္းက ရွင္းျပသည္။

“ေဒသခံေတြအတြက္ ငါးမ်ိဳးစိတ္ျပဳန္းတီးမွႈေတြ ခံေနရတယ္။ သူတို ့က ျမစ္ၾကမ္းျပင္ေပၚကို စက္ေလွနဲ႔ထိကပ္ၿပီး အကုန္ေရွာ့ တိုက္ ဖမ္းေတာ့ ငါးေသးငါးမႊားကအစ ဘာမွ မက်န္ေတာ့ဘူး။ ေဒသခံေတြအတြက္ စားဝတ္ ေနေရးက ေရရွည္မွာ မေျပလည္တာ ေတြ ႀကံဳေနရတယ္”ဟုုလည္း ၄င္းက ဆက္လက္ ေျပာဆုိသည္။
မ်ိဳးသုဥ္းလုျဖစ္ေနသည့္ ဧရာ၀တီလင္းပိုင္မ်ား က်က္စားလ်က္ရွိသည့္ စစ္ကိုင္းတိုင္း ေက်ာက္ေျမာင္း ေဒသမွ မင္းကြန္း အထိ အပိုင္း အျခားကို ဧရာ၀တီလင္းပိုင္ ကာကြယ္ေရးဇုန္အျဖစ္ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္မွ စတင္သတ္မွတ္ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

မင္းကြန္းေဒသႏွင့္ ေက်ာက္ေျမာင္း ေဒသအၾကား ဧရာ၀တီလင္းပိုင္ေကာင္ေရ ၂၀ ခန္႔ရွိၿပီး၂၀၁၃ ဒီဇင္ဘာလမွ စတင္၍
ဧရာ၀တီ ျမစ္႐ိုးတေလွ်ာက္ရွိ လင္းပိုင္ေကာင္ေရ စာရင္း ေကာက္ယူလ်က္ရွိသည္ဟုလည္း စိမ္းေရာင္စုိ အဖြဲ႕က ဆိုသည္။

ဧရာ၀တီလင္းပိုင္မ်ားကို မည္သည့္ အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ိဳးႏွင့္မွ မသတ္ရန္ မဖမ္းရန္ ႏွင့္ ဧရာ၀တီလင္းပိုင္ တေကာင္လံုးကိုျဖစ္ေစ၊ တစိတ္တေဒသကိုျဖစ္ေစ ေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားျခင္းမ်ား မလုပ္ရန္၊ လွ်ပ္စစ္ ေရွာ့တိုက္ၿပီး ငါးဖမ္းျခင္းမ်ား၊ ပိုက္အရွည္ ေပ ၃၀၀ ႏွင့္ ၆၀၀ ထက္ပိုသည့္ ေမ်ာပိုက္မ်ားကို ငါးဖမ္းရာတြင္ အသံုးမျပဳၾကရန္ႏွင့္ ပိုက္တြင္ မေတာ္တဆ မိေနသည့္ လင္းပိုင္မ်ားကို ျပန္ လႊတ္ေပးရန္လည္း ႏႈိးေဆာ္ထားသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံ ဧရာ၀တီျမစ္အတြင္း လင္းပိုင္ ၅၉ ေကာင္ရွိေၾကာင္း သဘာ၀ႏွင့္ သဘာ၀အရင္းအျမစ္ ထိန္းသိမ္းေရးဆိုင္ရာ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (International Union of Conservation of Nature and Natural Resources) ၏ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္က ေလ့လာခ်က္တြင္ ေတြ႕ရွိရ သည္။ ဧရာ၀တီ လင္းပိုင္မ်ားသည္ တံငါသည္မ်ား ငါးဖမ္းရာတြင္ အကူအညီ ေပးေၾကာင္းလည္း သိရသည္။

ဧရာ၀တီ ျမစ္ဝွမ္းေဒသ အတြင္း၌ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ မကိုက္ညီသည့္ သစ္ထုတ္လုပ္မွႈမ်ား သဲေသာင္ ထြန္းမွႈမ်ား၊ ငါးေရွာ့တိုက္ ဖမ္းဆီးမႈမ်ား၊ ကမ္းပါးၿပိဳက် ေနမႈမ်ားႏွင့္ ျမစ္အတြင္းသို႔ စြန္႔ပစ္ ေရဆိုးမ်ား ၀င္ေရာက္လာမႈမ်ား ႀကံဳေတြ႔ေနရေၾကာင္း ဒီဇင္ဘာ လလယ္ပိုင္းက က်င္းပေသာ ဧရာ၀တီျမစ္ဝွမ္းေဒသ လူထု ဗဟိုျပဳ ဗ်ဴဟာေျမာက္ ပတ္၀န္းက်င္ ေလ့လာ ဆန္းစစ္သည့္ အလုပ္႐ုံ ေဆြးေႏြးပြဲမွ သိရသည္။

ယင္း အလုပ္႐ုံ ေဆြးေႏြးပြဲကို Grow Back for Posterity , REAM, Point ,MEE Net ႏွင့္ စိမ္းေရာင္စို အဖြဲ႔တို႔ ပူးေပါင္းၿပီး ဧရာ၀တီျမစ္ ေဂဟ စနစ္ႏွင့္ ျမစ္သယံဇာတ၏ တန္ဖိုးကို နားလည္ထိန္းသိမ္း စီမံႏိုင္မႈစြမ္းအား ျမႇင့္တင္ေပးရန္ လုပ္ေဆာင္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ပြဲတာ၀န္ခံက ေျပာၾကားသည္။
ဧရာ၀တီ