သမိုင္းဝင္ ကပ္ေရာဂါမ်ား (၄)

ပုိ႔စ္တင္ခ်ိန္ - 1/18/2014 08:15:00 PM

ေရာဂါသည္ေတြဟာ လူေတြရဲ႕ စက္ဆုပ္ရြံရွာမႈနဲ႔ ဖယ္ၾကဥ္ျခင္းကို ခံခဲ့ၾကရတယ္။ AIDS နဲ႔ ကြာတဲ့ အခ်က္တစ္ခုကေတာ့ ဆစ္ဖလစ္က ကူးစက္ဖို႔ရာ ပိုျပီး လြယ္တယ္။ ဆစ္ဖလစ္မွာ ေရာဂါကို ကုစားဖို႔ တကယ္ ထိေရာက္တဲ့ေဆးကို ႏွစ္ေပါင္း ရာနဲ႔ ခ်ီျပီး ရွာခဲ့ရတယ္။ ကာကြယ္ေဆး vaccine (ဗက္စင္း) ဆို အခုအထိ ေပၚမလာေသးဘူး။ အခအေျခအရ မွန္းေျပာရရင္ေတာ့ ဒီေရာဂါဟာ လူသားေတြကို ဆက္ဒုကၡ ေဝးေန ဦးမယ့္ ေရာဂါပါ။

ေက်ာက္ၾကီးေရာဂါေတာ့ ျမန္မာေတြ အမ်ားသိေရာဂါ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုအထိ ေက်ာက္ၾကီးေရာဂါ ျဖစ္တာ ဘယ္လိုဆိုတာ မွတ္မိၾကသူေတြ သက္ရွိထင္ရွား အမ်ားၾကီး ရွိေနပါေသးတယ္။ ေက်ာက္ေပါက္မွတ္နဲ႔ လူေတြလည္း ေတြ႕ေနရေသးတယ္။ ေက်ာက္ၾကီး ေရာဂါ ဘယ္တုန္းက စသလဲ ဆိုတာေတာ့ တပ္အပ္ေသခ်ာ မသိရပါဘူး၊ ဟိုးေရွးယခင္ ပေဝသဏီကတည္းက ရွိေနတဲ့ ေရာဂါလို႔ပဲ ယူဆေနရတာပဲ။ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀၀၀ ေက်ာ္က ေနသြားတဲ့ အီဂ်စ္ဘုရင္ “ရာမစီ (ခ)” (ခရစ္မေပၚမီ ၁၁၅၇) ရဲ႕ ေဆးစီမံထားတဲ့ အေလာင္းကို ျပန္ေဖာ္လို႔ရလို႔ စစ္ေဆးေတာ့ သူ႕မွာ ေက်ာက္ၾကီးေရာဂါရွိတယ္လို႔ ထင္မွတ္ဖြယ္ရာ လကၡဏာေတြ ေတြ႕ခဲ့ရတယ္။

ခရစ္မေပၚမီ အႏွစ္ ၁၀၀၀ တတည္းက တရုတ္ျပည္မွာ ရွိခဲ့တယ္တဲ့။ တရုတ္ေတြက ေက်ာက္ေပါက္အနာ ကေလးေတြက အေျမႇးအဖတ္ေတြကို ယူျပီး လူေကာင္းတစ္ေယာက္ရဲ႕ ႏွာေခါင္းေပါက္ထဲကို မႈတ္ထည့္ျပီး ေရာဂါ “ျပီး” ေအာင္ လုပ္ခဲ့ၾကတယ္လို႔ ဆိုတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေရာဂါကို မထိန္းႏိုင္ခဲ့ၾကဘူး။ သကၠရာဇ္ ေဒဒီ (ခရစ္ေတာ္ေပၚျပီး) ၃၀၂ နဲ႔ ၅၈၁ ၾကားမွာ ဆီးယီးယားျပည္ (အေရွ႕အလယ္ပိုင္း) မွာ ေက်ာက္ေရာဂါ အၾကီးအက်ယ္ ျဖစ္ခဲ့တယ္လို႔ မွတ္တမ္းေတြက ဆိုတယ္။

ေအဒီ ၉၁၀ မွာ အာရပ္သမားေတာ္ၾကီး “ရာဇီး” က ေက်ာက္ေရာဂါအေၾကာင္း စာတမ္းၾကီး ေရးခဲ့ေသးတယ္။ ၁၆ ရာစုမွာ ဥေရာပ၊ အာရွနဲ႔ အျခားကမၻာ အရပ္ရပ္တို႔ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရးေၾကာင့္ ကူးလူး ဆက္ဆံတာေတြ ရွိလာေတာ့ ဒီေရာဂါဟာ ကမၻာအရပ္ရပ္ကို ျပန္႔သြားတယ္။ ၁၆၁၄ မွာ ဥေရာပတခြင္ အႏွံ႔အျပား ျဖစ္ခဲ့ျပီး ၁၆၆၆ ကေန ၁၆၇၅ အထိ အဂၤလန္မွာ ျဖစ္တယ္။ အေမရိက တိုက္ကိုေတာ့ ၁၇ ရာစုမွာ ေရာက္ေနျပီ။ အာရွ၊ အာဖရိကနဲ႔ အျခားတိုင္းျပည္ေတြမွာ တိက်တဲ့ မွတ္တမ္းေတြ မရွိလုိ႔ အပိုင္ မေျပာႏိုင္ေပမယ့္ တစ္ခါတစ္ခါ ဒီေရာဂါျဖစ္ျပီဆိုရင္ လူေတြ ေသေၾကပ်က္စီးၾကတာေတာ့ အမွန္ပဲ။

ဥေရာပ စသည္တို႔ထက္ ပိုျပီး အေျခအေနဆိုးဖြယ္ရာ ရွိတယ္။ ဒီေရာဂါရဲ႕ သမိုင္းမွာ အေရးၾကီးတဲ့ မွတ္တိုင္ၾကီး တခုကေတာ့ ၁၇၈၆ မွာ ရွိခဲ့တယ္။ အဲဒီႏွစ္မွာ အဂၤလန္က ဆရာဝန္ Edward Jenner က cow pox ေခၚတဲ့ ႏြားမွာေပါက္တဲ့ ေက်ာက္က အရည္ကုိယူျပီး လူမွာထိုးလုိက္ရင္ လူကို ေက်ာက္ၾကီးျဖစ္တာကို ကာကြယ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာကို စမ္းသပ္ သုေတသနျပဳျပီး သိပၸံနည္း က်က် ေဖာ္ထုတ္ခဲ့တယ္။ ၁၇၈၈ မွာ သူ႕စာအုပ္ ထြက္လာျပီးတဲ့ေနာက္ ဒီေက်ာက္ေရာဂါ ကာကြယ္ေဆးထိုးမႈဟာ အျပည္ျပည္ကုိ ျပန္႔ပြားသြားခဲ့တယ္။

ေဆးပညာ သမိုုင္းမွာ မွတ္သားဂုဏ္ယူေလာက္တဲ့ ေအာင္ျမင္ခ်က္ အျဖစ္ ယခုအထိ အသိအမွတ္ ျပဳေနၾကရတယ္။ ေရာဂါတစ္ခုကုိ vaccination “ေဆးထိုးျခင္း” ျဖင့္ ေအာင္ျမင္စြာ ကာကြယ္ႏိုင္တာဟာ ဒီတစ္ခါဟာ ပထမ ဆံုးျဖစ္တယ္။ ဒီပံုစံနမူနာကို ယူျပီးေနာက္ ကာကြယ္ေဆး ျဖစ္ေျမာက္ တီထြင္မႈနဲ႔ ကာကြယ္ေဆးထိုးျပီး ေရာဂါကာကြယ္မႈကို တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ သံုးလာၾကတယ္။ ဒီလို ေဆးထိုးနည္းနဲ႔ပဲ ေရာဂါေတာ္ေတာ္ မ်ားကုိ ႏွိမ္နင္းဆဲ ရွိတယ္။

ဒီလိုေဆးထိုး သို႔မဟုတ္ ေဆးေပးျပီး ေရာဂါေတြကို ကာကြယ္တဲ့နည္းကေတာ့ ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးနဲ႔ ကာကြယ္ေရးအတြက္ အထူး ထိေရာက္ျပီး ေငြကုန္ေၾကးက် အသက္သာဆံုး နည္းျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘယ္ေရာဂါမဆို ေနာက္ဆံုး အျပဳတ္တိုက္ဖို႔ရာ စဥ္းစားၾကျပီဆိုရင္ vaccine (ဗက္စင္း) ကာကြယ္ေဆးကို မရအရ၊ မျဖစ္ျဖစ္ေအာင္ သုေတသနလုပ္ျပီး ေဖာ္ၾကရတာခ်ည္း ျဖစ္တယ္။

ေက်ာက္ေရာဂါဟာ ဗိုင္းရပ္စ္ တစ္မ်ိဳးေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါပါပဲ။ ဒီဗိုင္းရပ္စ္ရဲ႕ သိေသသ အခ်က္ေတြကေတာ့ ေရာဂါျဖစ္ေနသူနဲ႔ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ေတြ႕မွသာ ကူးတယ္။ လူကိုယ္ထဲဝင္ျပီး ၂ ပတ္ၾကာအတြင္းမွာသာ တစ္ပါးသူကို ကူးစက္ႏုိင္တယ္။ ၂ ပတ္အၾကာကလြန္ရင္ ဒီလူနာဟာ တစ္ျခားသူေတြကို ဒီေရာဂါေပးလို႔ မရေတာ့ဘူး။ ဒီဗိုင္းရပ္စ္ဟာ လူမွာ သာေနႏုိင္တဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္၊ လူရဲ႕အျပင္ဘက္မွာ မရွင္ႏိုင္ဘူး။ အခ်ိဳ႕ ဗိုင္းရပ္စ္နဲ႔ အျခားေရာဂါပိုးေတြကေတာ့ လူထဲဝင္ျပီး ဒုကၡေပးတယ္။

လူထဲမွာ မရွိတဲ့အခါ က်ေတာ့ အျခားအျပင္ဘက္မွာရွိတဲ့ တိရစာၦန္၊ ပိုးမႊား စသည္တို႔မွာ တစ္လွည့္ ခုိေအာင္းေနတတ္တယ္။ carrier stage (သယ္ေဆာင္သူအဆင့္) ရွိတယ္လို႔ ေခၚတယ္။ ေက်ာက္ၾကီး ဗိုင္းရပ္စ္ကေတာ့ ၾကားကာလမွာ ေနဖို႔ရာ “သယ္ေဆာင္သူ” ပိုးမႊား စသည္တို႔ မရွိဘူး။ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးဟာ လူထဲဝင္ျပီးရင္ သူ႕ေၾကာင့္ လူဟာ ေသခ်င္ေသသြားမယ္။ မေသဘဲ ေကာင္းခ်င္လည္း ေကာင္းလာမယ္။ လူေသရင္ေတာ့ ဗိုင္းရပ္စ္ ေသမွာပဲ။ လူမေသဘဲ ေကာင္းသြားလို႔ ရွင္ေနမယ္ဆိုရင္လည္း ၂ ပတ္အၾကာမွာ ဗိုင္းရပ္စ္ အတြက္ကေတာ့ ဘဝဆံုး၊ မ်ိဳးဆက္ျပတ္ ျဖစ္သြားမွာပဲ။

ေဒါက္တာ ေဒၚျမင့္ျမင့္ခင္ ေရးသားေသာ “လူတိုင္းအတြက္ ထုိးတဲ့ ေခါင္းေလာင္း” စာအုပ္မွ ျပန္လည္ေရးသား ေဖာ္ျပထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
HIV Information for Myanmar