Diabetes ဆီးခ်ို

ပုိ႔စ္တင္ခ်ိန္ - 12/02/2013 09:18:00 AM

အေမက အသက္ ၅၉ ႏွစ္ပါ။ ဆီးခိ်ဳ ၁၈ဝ အထိ တက္ေနတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳေရာဂါႏွင့္ပတ္သက္ျပီး ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရန္ကို သိလိုပါတယ္ဆရာ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္႐ွင္။

ဆီးခ်ိုကို Diabetes mellitus လို႔ေခၚတယ္။ တခ်ိဳ႕ေတြက ဆီးခ်ိဳ ေခၚ၊ ေသြးခ်ိဳေခၚနဲ႔ အတူတူကို ႏွစ္မ်ိဳး ထင္ၾကေနၾကတယ္။ တကယ္က ၃ မ်ိဳးရွိတာပါ။
၁။ Type 1 Diabetes ကိုယ္ခႏၶာကေန အခ်ိဳဓါတ္ကို ထိန္းညွိေပးတဲ့ သရက္ရြက္ကေန ထုတ္ေပးရမဲ့ Insulin ေဟာ္မုန္း မထုတ္ႏိုင္တာ။ ငယ္သူေတြမွာ ျဖစ္တယ္။
၂။ Type 2 Diabetes (အင္စူလင္) ေဟာ္မုန္းကို ခံႏိုင္ရည္ျဖစ္ေနတာ။ အမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။
၃။ Gestational Diabetes ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနတံုး ျဖစ္တာ။

(၁) နဲ႔ (၂) က နာတာရွည္ျဖစ္ျပီး၊ လံုးဝေပ်ာက္တယ္ဆိုတာ မရွိပါ။ (၃) ကေတာ့ ေမြးျပီး ေကာင္းသြားတာ မ်ားတယ္။ ေနာက္မွာ အမ်ိဳးအစား (၂) ျဖစ္သြားတတ္တာလဲ ရွိတယ္။ ေမြးရာပါဆီးခ်ိဳ၊ Cystic fibrosis ေရာဂါနဲ႔တြဲတာ၊ Steroid ေဆးေၾကာင့္ျဖစ္တာ၊ စသျဖင့္ ရွိေသးတယ္။

ဆီးခ်ိဳကို မကုဘဲထားရင္ သၾကားဓါတ္ နည္းလြန္းသြားတာ နဲ႔ သတိလစ္တာက ရုတ္တရက္ျဖစ္တာေတြပါ။ ေရရွည္ ျဖစ္ႏိုင္တာေတြက ႏွလံုး-ေသြးေၾကာေရာဂါ၊ ေက်ာက္ကပ္ အလုပ္မလုပ္တာ၊ မ်က္စိထိခိုက္တာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဆီးခ်ိဳကိုကုတာမွာ ေသြးတိုး (ေသြးဖိအားမ်ား) တာ၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ခ်တာ၊ ေဆးလိပ္ျဖတ္တာေတြနဲ႔ တြဲလုပ္ရမယ္။
ကုသရတာ ေရရွည္ပါ။ ေသြးထဲက အခ်ိဳဓါတ္ကို ပံုမွန္မွာ ရွိေနေအာင္ လုပ္ေပးေနရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

အစားအေသာက္ထိန္းတာနဲ႔ ေဆးေပးတာက မလုပ္မေနလုပ္ရပါမယ္။ ေဆးမွာ အမ်ိဳးအစား (၁) ကို (အင္စူလင္) ထိုးေဆး၊ (၂) ကို စားေဆးနဲ႔ လိုေသးရင္ေတာ့ ထိုးေဆး ေပးရတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ လူနာကို ဆီးခ်ိဳအေၾကာင္း သိေအာင္ ပညာေပးရပါမယ္။ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ဘို႔၊ (ကိုလက္စေထာ) ခ်ဘို႔ေတြပါ လုပ္ရမယ္။ ဒီလိုလုပ္တာ ေနထိုင္မႈဘဝကိုပါ ေျပာင္းေစရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဆီးခ်ိဳေရာဂါေဝဒနာ႐ွင္မ်ားအတြက္ အၾကမ္းအားျဖင့္ အဓိက အစာအုပ္စု(၃)မ်ိဳး -
(၁) လံုးဝေ႐ွာင္ၾကဥ္ရမဲ့ အစားအစာေတြ = ဂလူးကို႔စ္၊ သၾကား၊ ႏို႔ဆီ၊ ထန္းလ်က္၊ ၾကံသကာ နဲ႔ အဲဒါေတြကေန လုပ္ထားတဲ့ အစားအစာေတြ၊
(၂) အသင့္အတင့္သာ စားသံုးႏိုင္တဲ့ အစားအစာေတြ = ဆန္၊ ဂ်ံဳ၊ ေျပာင္း၊ အာလူး၊ ကန္စြန္းဥ၊ ပိန္းဥ စတဲ့ ကစီဓါတ္မ်ားတဲ့ အစာမ်ား၊ ခ်ိဳတဲ့ အသီးအႏွံမ်ား၊ ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ အဲဒါေတြကေန လုပ္ထားတဲ့ အစားအစာေတြ၊
(၃) ၾကိဳက္သလို စားသံုးႏိုင္တဲ့ အစားအစာေတြ = အသား၊ ငါး၊ အခ်ိဳဓါတ္မ႐ွိတဲ့ အသီးအႏွံမ်ား၊ အ႐ြက္မ်ား။

• ပင္မအစားအစာေတြမွာ ဆန္ျဖဴ ထက္ ဆန္လံုးညိဳက သင့္တယ္။ ေခါက္ဆြဲက ပိုသင့္တယ္။ ေပါင္မံု႔က ၾကားၾကတယ္။
• သစ္ဥ-သစ္ဖုေတြ အစဥ္လိုက္ဆိုရင္ ေမ်ာက္ဥ၊ မုန္လာဥနီ၊ ကန္စြန္းဥ၊ အာလူး၊
• ပဲေတြ အစဥ္လိုက္ဆိုရင္ ပဲပုတ္၊ ကုလားပဲ၊ ပဲကတၱီပါ၊ ပဲနီေလး၊ ပဲေထာပါတ္၊
• သစ္သီး အမ်ိဳးမ်ိဳး အစဥ္လိုက္ဆိုရင္ ပန္းသီး၊ သစ္ေတာ္သီး၊ ဆီးသီး၊ စပ်စ္သီး၊ လိေမၼာ္သီး၊ ငွက္ေပ်ာသီး၊ သရက္သီး၊ နာနတ္သီး၊ သေဘၤာသီး၊ ဖရဲသီး၊
• ႏို႔နဲ႔ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းေတြ အစဥ္လိုက္ဆိုရင္ ႏြားႏို႔၊ ဒိန္ခ်ဥ္၊ ႏို႔ဆီ၊ ေရခဲမုန္႔၊
• သၾကား အမ်ိဳးမ်ိဳး အစဥ္လိုက္ဆိုရင္ သစ္သီးသၾကား (Fructose)၊ ႏို႔သၾကား (Lactose)၊ ၾကံသၾကား (Sucrose)၊ ပ်ားရည္၊ ဂလူးကို႔စ္ (Glucose)၊
• အခ်ိဳရည္ အမ်ိဳးမ်ိဳး အစဥ္လိုက္ဆိုရင္ ပန္းသီးေဖ်ာ္ရည္၊ လိေမၼာ္ရည္္၊ ကိုကာကိုလာ၊ လင္မနစ္၊

ေဆးေတြ -
• Insulin, Sulfonylurea injection and Suspension ဆီးခ်ိဳအတြက္ေဆး၊ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး = ေဆးထိုးသည့္ ေနရာ နီ-ေရာင္-ယား၊ ကိုယ္ေရာင္၊ အလာဂ်ီရ၊
• Metformin ဆီးခ်ိဳထိန္းေဆး၊ 500 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ လူၾကီး 2550 mg ထက္မေက်ာ္ေစရ၊ ကေလး 2000 mg ထက္မေက်ာ္ေစရ၊
• Sulfonylureas ဆီးခ်ိဳစားေဆး၊
- ပဌမမ်ိဳးတက္ Orinase (tolbutamide) = 500 - 3000 mg; Tolinase (tolazamide) = 100 - 1000 mg; Diabinese (chlorpropamide) = 100 - 500 mg
- ဒုတိယမ်ိဳးတက္ Glucotrol (glipizide) 2.5 - 40 mg; Glucotrol XL (ext. rel. glipizide) 2.5 - 20 mg; Micronase, Diabeta (glyburide) 1.25 - 2.0 mg; Glynase (micronized gly.) 3 - 12 mg
- တတိယမ်ိဳးဆက္ Amaryl (glimepiride) 1 - 8 mg d. ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး = သၾကားဓါတ္နဲျခင္း၊ အစာမေက်ျခင္း၊ ပ်ိဳ႕၊ ရင္ပူ၊ ေသြးအားနဲ၊ ဝလာ၊
• Alpha-Glucosidase inhibitors (Acarbose, Miglitol, Voglibose) ဆီးခ်ိဳစားေဆး၊
• Dipeptidyl peptidase-4 inhibitors (DPP-4) ဆီးခ်ိဳစားေဆး၊
• Glibenclamide, Glimepiride = ဆီးခ်ိဳအတြက္ေဆး။

ဒီေဆးေတြနဲ႔ မသင့္ပါ။
• Furosemide or Frusemide (Lasix) ဆီးသြားေစသည့္ေဆး ဆီးခ်ိဳးရွိသူတို႔အား မေပးရ၊
• Estrogen and Progestogen ေဟာ္မုန္း ႏွစ္မ်ိဳး ပါဝင္သည့္ ကိုယ္ဝန္တားစားေဆး၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ ရွိေနလ်င္ မသံုးသင့္။
• Depo-Provera ကိုယ္ဝန္တား ၃ လခံထိုးေဆး၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ ရွိလ်င္ မသံုးသင့္။
• Dexamethasone (စတီ႐ြိဳက္)၊ ထိုးေဆး၊ စားေဆးကေန ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳး ဆီးခ်ိဳျဖစ္ႏိုင္သည္။

ေသြးထဲရွိသၾကား (ဂလူးကို႔စ္) ဓါတ္စစ္ေဆးျခင္း အေျဖ
(၁) ပံုမွန္
ဘာမွမစားပဲစစ္ျခင္း Fasting Value = ၇ဝ မွ ၁ဝဝ။
အစာစားျပီးစစ္ျခင္း (၂ နာရီေနာက္) Post Prandial = ၁၄ဝ ထက္နည္းရမည္။

(၂) ဆီးခ်ိဳအစအပိုင္း
ဘာမွမစားပဲစစ္ျခင္း Fasting Value = ၁ဝ၁ mg / dl မွ ၁၂၆ mg / dl
အစာစားျပီးစစ္ျခင္း Post Prandial = ၁၄ဝ mg / dl မွ ၂ဝဝ mg / dl

(၃) ဆီးခ်ိဳျဖစ္ေနျပီ
ဘာမွမစားပဲစစ္ျခင္း Fasting Value = ၁၂၆ mg / dl အထက္။
အစာစားျပီးစစ္ျခင္း Post Prandial = ၂ဝဝ mg / dl အထက္။

(၁) ပံုမွန္
ဘာမွမစားပဲစစ္ျခင္း Fasting Value = 4.0 မွ 5.9 mmol/L အထိ။
အစာစားျပီးစစ္ျခင္း (၂ နာရီေနာက္) Post Prandial = 7.8 mmol/L ထက္နည္းရမည္။

(၂) ဆီးခ်ိဳအမ်ိဳးအစား (၂)
ဘာမွမစားပဲစစ္ျခင္း Fasting Value = 4 မွ 7 mmol/L အထိ။
အစာစားျပီးစစ္ျခင္း Post Prandial = 8.5 mmol/L ထက္နည္းရမည္။

(၃) ဆီးခ်ိဳ အမ်ိဳးအစား (၁)
ဘာမွမစားပဲစစ္ျခင္း Fasting Value = 4 to 7 mmol/L
အစာစားျပီးစစ္ျခင္း Post Prandial = 9 mmol/L ထက္နည္းရမည္။

(၄) ကေလး ဆီးခ်ိဳ အမ်ိဳးအစား (၁)
ဘာမွမစားပဲစစ္ျခင္း Fasting Value = 4 to 8 mmol/L
အစာစားျပီးစစ္ျခင္း Post Prandial = 10 mmol/L ထက္နည္းရမည္။

- Diabetic neuropathy ဆီးခ်ိဳေၾကာင့္ျဖစ္ရတဲ့ အာရံုေၾကာေရာဂါ http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/06/diabetic-neuropathy.html

“အစားေတြ တတ္ႏိုင္သမွ် ေရွာင္ပါေလ။ ဆီးခ်ိဳရွိလွ်က္ အသက္ ၁၂ဝ ရွည္ပါေစ။ “

Dr. တင့္ေဆြ