Genital Warts (1) လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔ (၁)

ပုိ႔စ္တင္ခ်ိန္ - 11/08/2013 09:04:00 AM

(၁) မဂၤလာပါ ဆရာရွင့္ လိင္အဂၤါမွာျဖစ္တဲ့ ႀကြက္ႏို႔အေႀကာင္း သိခ်င္ပါတယ္ရွင့္။
(၂) Human Papillomavirus (HPV) က ဘယ္လို ဆိုးက်ိဳးေတြ ၿဖစ္ေစႏိုင္ပါသလဲ ခင္ဗ်ာ။ ကြ်န္ေတာ့္ရဲ့ အဂါၤမွာ ႀကြက္ႏို႔ေလး တစ္ခု ထြက္လာပါတယ္။ ဆရာဝန္ သြားၿပေတာ့ အက္ဆစ္ ပါပံုရတဲ့ လိမ္းေဆးေပးပါတယ္။ တေန႔ ႏွစ္ႀကိမ္ ႔ခိုင္းပါတယ္။ စသံုးေတာ့ နဲနဲစပ္ပါတယ္။ ဆက္မသံုးရဲဘူးခဗ်ာ။ သိခ်င္တာက ဒီေဆးနဲ႔ လံုေလာက္မလား။ ဆက္ေရာ သံုးသင့္ပါလား။
(၃) အက္ဆစ္ပါတဲ့ေဆးနဲ႔တင္ လံုေလာက္မလား။ သံုးတာ ၂ လေက်ာ္ ၃ လထဲ ေရာက္ေနပါျပီ။ ဆက္သံုးသင့္ပါလား။ ေဆးအသံုးျပဳပံု မွားေနတာလား။ ႏိုက္ထရိုဂ်င္ပါတဲ့ ေအးခဲေစတဲ့ ေဆးဘက္ ေျပာင္းသင့္သလား။ ေျပာင္းသင့္တယ္ဆိုလွ်င္ ႏုိက္ထရုိဂ်င္ပါတဲ့ေဆး အမည္ တိတိက်က် သိခ်င္ပါတယ္။ အျပင္မွာ ဝယ္လို႔ ရ-မရ။ ေယာက္်ားမ်ားအတြက္ (Gardasil) ထိုးေဆးတယ္ လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔ကို ကာကြယ္တယ္ ဆိုတာေရာ အခုအခ်ိန္က်မွ ထိုးသင့္ပါသလား။ ေဆးထိုးဘို႔ ေနာက္က်သြားျပီလား။ သို႔မဟုတ္ ဂ်ယ္ ကဲ့သို႔ မပူမစပ္တဲ့ လိမ္းေဆးမ်ား ရိွပါသလား။ မည္တဲ့ ေသာက္ေဆးကို ေသာက္သင့္ပါသလဲ။ သို႔မဟုတ္ AIDS ကဲ့သို႔ ကုရာနတၱိေဆးမရိွဆိုသလို ျဖစ္သြားျပီလား။ အက္စစ္နဲ႔ တို႔တာက ကြာက်သြားတာနဲ ့ ျပန္ထြက္လာတာနဲ႔ ၁ ရက္ ၂ ရက္ဘဲ ဆိုေတာ့ ေတာ္ေတာ္ အခံရခက္ေနလို႔ပါ။ ကြာက်သြားျပီး တပတ္ ႏွစ္ပတ္ေလာက္ေနမွ ျပန္ထြက္တယ္ဆို နည္းနည္းအခံရ သက္သာဦးမယ္။ ျပန္ထြက္တာ ေနာက္က်ေအာင္ လုပ္နိင္တဲ့ လိမ္းေဆးမ်ား ရိွမလားလို႔ပါ။ ျမန္မာျပည္မွာ ဒီကိစၥေတြ သိခ်င္ရင္ အရမ္းခက္ခဲလို႔ပါ။

Human papillomavirus (HPV) ဟာ ဗိုင္းရပ္စ္တမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ အမ်ိဳးအစားေပါင္ ၂ဝဝ ခန္႔ ေတြ႔ထားေပမဲ့ တခ်ိဳ႕ကသာ လူတို႔ကို ေရာဂါရေစတယ္။ တခ်ိဳ႕ဗိုင္းရပ္စ္ေတြက ရွားရွားပါးပါး အမ်ိဳးသမီး လိင္အဂၤါမ်ားတဝိႈက္ နဲ႔ ေယာက္်ားမ်ား လိင္တံႏွင့္ စအိုတို႔မွာ ကင္ဆာ ျဖစ္ေစတယ္။ အမ်ိဳးအစား ၃ဝ-၄ဝ တို႔က လိင္ဆက္ဆံလို႔ ကူးစက္တယ္။ လိင္အဂၤါေနရာ ၾကြက္ႏို႔ Warts (Verrucae) ျဖစ္ေစတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္လည္း အပါအဝင္ျဖစ္တယ္။

လိင္အဂၤါ မဟုတ္တဲ့ အေရျပားမွာ ျဖစ္တဲ့ ၾကြက္ႏို႔ေတြက HPV-1 ႏွင့္ HPV-2 တို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။ လိင္အဂၤါ-ၾကြက္ႏို႔ဟာ လိင္မွတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါမ်ားမွာ အမ်ားဆံုးျဖစ္ျပီး၊ အေမရိကားမွာ လူေပါင္း သန္း ၂ဝ သို႔မဟုတ္ လိင္ဆက္ဆံႏိုင္တဲ့ အရြယ္ရွိသူေပါင္းရဲ႕ ၁% မွာ ရွိေနတယ္။

သားအိပ္အဝ-ကင္ဆာ ျဖစ္ေစတဲ့ပိုး နဲ႔ လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔ ျဖစ္ေစတဲ့ပိုးေတြ မတူၾကပါ။ အျခားေနရာေတြမွာ ၾကြက္ႏို႔ ျဖစ္ေစတဲ့ပိုးနဲ႔လည္း မတူပါ။ တခ်ိဳ႕မွာ ပိုးရွိေနေပမဲ့ ၾကြက္ႏို႔ မေပၚေသးဘူး။ ပါးစပ္၊ အာေခါင္၊ လွ်ာတို႔မွာလည္း ၾကြက္ႏို႔ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ၾကြက္ႏို႔ ေပါက္မေနသူထံမွလည္း ကူးလာႏိုင္တယ္။ လိင္ဆက္ဆံနည္း မ်ိဳးစံု (ရိုးရိုး ႏွင့္ စအို၊ ပါးစပ္) လမ္းတို႔မွလည္း ကူးႏိုင္တယ္။ ပိုးရွိသူႏွင့္ ဆက္ဆံျပီးေနာက္ အခ်ိန္တို သို႔မဟုတ္ ၾကာမွလည္း ၾကြက္ႏို႔ ျဖစ္လာတတ္တယ္။ မိခင္မွာ ၾကြက္ႏို႔ရွိေနစဥ္ ေမြးလာမည့္ကေလးအား ကူစက္ႏိုင္မႈမွာ လြန္စြာ နည္းပါးလွပါတယ္။

(ကြန္ဒြန္) က HIV အတြက္သာမက လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔ နဲ႔ သားအိမ္အဝ-ကင္ဆာတို႔အတြက္ပါ ကာကြယ္ရာက်တယ္။ ဒါေပမဲ့ ၾကြက္ႏို႔ ေပါက္ရာေနရာကို (ကြန္ဒြန္) က ဖံုးမထားႏိုင္ရင္ ၾကြက္ႏို႔မွန္သမွ်ကို ကာကြယ္မႈ မေပးႏိုင္ပါ။ လိင္ဆက္တဲ့ အေဖၚဆိုတာ သတ္သတ္ မွတ္မွတ္ ရွိသင့္တယ္။ ကိုယ့္ အေဖၚ၊ ဇနီး၊ ခင္ပြန္းကို သစၥာရွိပါေလ။

လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔ကို ျဖစ္ေစတဲ့ ဗိုင္းရပ္ကို သတ္မဲ့ေဆး မရွိပါ။ ၾကြက္ႏို႔ျဖစ္လာရင္ ကုသနည္း အမ်ိဳးမ်ိဳးေတာ့ ရွိတယ္။ အလြယ္ဝယ္ယူရရွိတဲ့ ေဆးဆိုင္ေကာင္တာေပၚက ေဆးကို အားမကိုးပါႏွင့္။ ဘယ္နည္းက အေကာင္းဆံုးလို႔ မေျပာႏိုင္ပါ။ ေပ်ာက္သြားမယ္လို႔လဲ ရာႏွဳန္းျပည့္ အာမမခံႏိုင္ပါ။ ကုသမႈလုပ္ရင္ ျမန္ျမန္သက္သာေစပါမယ္။ က်န္ေနေသးမဲ့ ပိုးေတြကိုလဲ ထိန္ထားရာ က်ပါမယ္။ ေဆးဆိုင္ကျဖစ္ျဖစ္ လမ္းေဘးကျဖစ္ျဖစ္ ဝယ္ရတာကို အားမကိုးေစခ်င္ပါ။

သိထားရမွာက ၾကြက္ႏို႔ မ်က္စိေအာက္က ေပ်ာက္သြားေပမဲ့ သူ႔ကိုျဖစ္ေစတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ကို ရွင္းထုတ္ မရပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ျပန္ေပၚႏိုင္တယ္။ မကုဘဲထားရင္ သူ႔အလိုလို ေပ်ာက္သြားခ်င္ သြားမယ္။ ေရွ႕မတိုး ေနာက္မဆုတ္ ရွိေနမယ္။ တိုးခ်င္ တိုးလာမယ္။ ကင္ဆာ ျဖစ္မသြားပါ။ ၉ဝ%ေလာက္မွာ ကုိယ္ခံအားကေန တိုက္ဖ်က္ေပးႏိုင္တယ္။ ေဆးမကုဘဲ ၂ ႏွစ္ ဆိုလ်င္ ေပ်ာက္သြားႏိုင္တယ္။

၁။ Fluorouracil topical (Carac, Efudex, Fluoroplex) အေရျပားကင္ဆာအတြက္လဲသံုးတယ္။ Cream 0.5%, 1% and 5%, Solution 2%
၂။ Imiquimod (Aldara) အေရျပား-ကင္ဆာအတြက္လဲ သံုးတယ္။ ၁၂ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြ မေပးရပါ။ Actinic keratoses ၇ ရက္ တပတ္မွာ ၂ ခါလိမ္း၊ ၁၆ ပတ္ၾကာ။ Basal cell carcinoma ၇ ရက္ တပတ္မွာ ၅ ခါလိမ္း၊ ၆ ပတ္ၾကာ။ ၾကြက္ႏို႔ ၇ ရက္ တပတ္မွာ ၃ ခါလိမ္း၊ ၁၆ ပတ္ၾကာ။ ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳး = နီရဲ၊ ေရာင္၊ ယား၊ နာ၊ အေရထူ၊ အေရကြာ၊ အေရာင္ေျပာင္း၊
၃။ Interferon alfa-n3 (Alferon N) ေဆးကို တျခားနည္းေတြနဲ႔ မရသူေတြအတြက္ သံုးတာ မ်ားတယ္။ ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳး = မတည့္လို႔ အလာဂ်ီ ရတတ္တယ္။ တုပ္ေကြးလိုျဖစ္မယ္၊ ေခါင္းကိုက္၊ ေခါင္းမူး၊ အဆစ္-ၾကြက္သားနာ၊ ပ်ိဳ႕-အန္ခ်င္၊ အိပ္ေရးပ်က္၊
၄။ Podophyllin resin or Podofin 5% to 25% lotion or gel လိမ္းေဆးကို လိမ္းျပီး ၁-၄ နာရီအၾကာမွာ ေဆးျပစ္ရတယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးနည္းေစတယ္။ တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၃ ရက္လိမ္း၊ ၄ ရက္ နား၊ ေပါင္း ၄ ပတ္ၾကာ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနခ်ိန္ မလိမ္းရပါ။ ၄၅-၇၇-၈၈% ထိေရာက္တယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး = ေလာင္ႏိုင္တယ္၊ နီရဲလာမယ္၊ နာမယ္၊ ယားမယ္၊ ေရာင္မယ္၊ Condylox® 0.5% Topical Solution စသံုးသူ ၇၉%၊ ျပန္ျဖစ္သူ ၃၅%၊ ေကာင္းသြားသူ ၆ဝ%။
၅။ Trichloroacetic acid or Bichloroacetic acid တပတ္ ၁ ခါသာလိမ္းရတယ္။ ၾကြက္ႏို႔မဟုတ္တဲ့ေနရာ မထိေစရ။ ၆-၁ဝ ပတ္အၾကာ ၈၈% ေပ်ာက္တယ္။

ခြဲစိတ္ကုသနည္းေတြလဲ ရွိတယ္။ 25%-55% ေပ်ာက္ႏိုင္တယ္။ Cryosurgery ေအးခဲနည္း၊ Electrocauterization လွ်ပ္စစ္နည္း၊ Laser therapy ေလဆာနည္းနဲ႔ Surgical excision ခြဲစိတ္ျဖတ္ထုတ္နည္းေတြျဖစ္တယ္။

အိမ္မွာတင္ လုပ္လို႔ရတာေတြလဲ ရွိတယ္။ ၾကြက္ႏို႔ေပါက္တဲ့ေနရာကို မထိခိုက္မိပါေစနဲ႔။ ေသြးထြက္မယ္၊ ကူးစက္မယ္။ လိင္ဆက္ဆံဘက္ အေဖၚအတြက္ ထည့္စဥ္းစားပါ။ အကာအကြယ္သံုးပါ။ ထိကိုင္တာ ေရွာင္ရွားပါ။ ကူးစက္မယ္။ ကလိမေနပါတဲ႔၊ ဇာဂနာ စတာနဲ႔ ဆြဲႏုတ္တာ မလုပ္ပါနဲ႔။ ၁ဝ-၂ဝ% ေလာက္က ၃-၄ လေနရင္ ေပ်ာက္သြားႏိုင္တယ္။

တေယာက္မွာ လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔ ရွိေနရင္ သူ႔အေဖၚ (မိန္းမ-ေယာက္်ား) ကိုလဲ ေဆးစစ္ရမယ္။ အမ်ိဳးသမီးမွာ ျဖစ္ေနတာဆိုရင္ Pap smears သားအိမ္ဝ-ကင္ဆာ ရွိ-မရွိ စစ္ေဆးတာကို အနည္းဆံုး ၁ ႏွစ္ လုပ္သင့္တယ္။ တကယ္လို႔ ၾကြက္ႏို႔က သားအိ္ဝမွာ ျဖစ္ေနသူဆိုရင္ ၃-၆ လတခါ Pap smears စစ္နည္း လုပ္ရမယ္။

ကာကြယ္ေဆးရွိတယ္။ လိင္မဆက္ဆံမီအရြယ္မွာ ထိုးႏိုင္တာေကာင္းတယ္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ Cervarix နဲ႔ Gardasil သားအိမ္ကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆး ၂ မ်ိဳးထဲက (Gardasil) က ၾကြက္ႏို႔ကိုပါ ကာကြယ္တယ္။ ေယာက္်ားေတြအတြက္ (Gardasil) ဟာ လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔ကို ကာကြယ္တယ္။
• ေယာက္်ားေလး၊ မိန္းကေလး ၉ ႏွစ္သမီးကေန ၂၆ ႏွစ္သမီးအထိ ထိုးေပးသင့္တယ္။
• ၾကြက္ႏို႔ ေပါက္ေနသူ ထိုးဘို႔ မလိုပါ။
• HPV ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ လိင္လမ္း-ၾကြက္ႏို႔ ျဖစ္မွာကို ကာကြယ္ႏိုင္တယ္။
• ဒီပိုးေတြထဲက ၄ မ်ိဳးကိုသာ ကာကြယ္တယ္။
• Gardasil ေဆးကို ၆ လ အတြင္းမွာ ၃ ခါထိုးရတယ္။
• ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳး ဆိုးဝါးတာ မရွိပါ။
Dr. Tint Swe