Cymothoa exigua (လွ်ာစား isopods)

ပုိ႔စ္တင္ခ်ိန္ - 11/29/2013 09:35:00 PM

ကယ္လီဖိုးနီးယား ပင္လယ္ေကြ႔က Cymothoa exigua ေတြက ငါးပါးစပ္ ထဲ၀င္ျပီး လွ်ာမွာ ကပ္တြယ္ ေနၿပီးေနာက္မွာ လွ်ာကို စားပစ္လိုက္ၿပီး ငါးရဲ႕လွ်ာ ေနရာမွာ သူတို႔က အစားထိုး ၀င္ေနလိုက္ ပါတယ္။

ပံုျပင္ေလး တစ္ပုဒ္ အရင္ ေျပာျပမယ္။ ငါးတစ္ေကာင္က ဘားတစ္ခု ထဲကို လာတယ္ ဆိုပါစို႔။ ဘားေကာင္တာက လူက ဘာေသာက္ မလဲလို႔ ေမးလိုက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ငါးက ဘာမွ မေျပာဘူး။ ဒါနဲ႔ လူၾကီးက ေဟ့ေကာင္ မင္းလွ်ာကို ေၾကာင္စား သြားသလား ေဟလို႔ ေမးလိုက္တယ္။ ငါး ကလဲ တစ္ရူးတစ္စ ယူျပီး ေရးျပ လိုက္တယ္။ မဟုတ္ဘူး။ တကယ္က isopod စားသြား တာတဲ့။ အိုေက။ ဒီဟာသက ခင္ဗ်ား အတြက္ အူ ေၾကာင္ေၾကာင္ ျဖစ္ခ်င္ ျဖစ္ေနမယ္။ ဒါေပမဲ့ လွ်ာကိုစားတဲ့ isopod ဆိုတာၾကီး ကေတာ့ ရယ္စရာ မေကာင္း ဘူးလား။ ဟုတ္ပါတယ္။ ကယ္ လီဖိုးနီးယား ပင္လယ္ေကြ႔က Cymothoa exigua ေတြက ငါးပါးစပ္ ထဲ၀င္ျပီး လွ်ာမွာ ကပ္ေနပါတယ္။ သူတို႔က ငါးရဲ႕လွ်ာကို စားလိုက္ရုံ သာ မက ေနရာအစား ၀င္ယူလိုက္ ပါေသးတယ္။ အဲ့ဒီ သက္ရွိ လွ်ာကို ငါးက တကယ္ အသံုးျပဳလို႔ ရပါတယ္။ အရင္ လွ်ာအေဟာင္း လိုပဲ အစာ ေတြ ၀ါးတဲ့အခါ အာေခါင္ ထိပ္က သြားေသး ေသးေလး ေတြနဲ႔ အတူ အကူအညီ ေပးပါတယ္။

Cymothoa exigua

ဒီထူးဆန္းတဲ့ တိုက္ခိုက္မႈဟာ သတၱ၀ါ ေလာက မွာေတာ့ အခုထိ သိသမွ် ထဲက တစ္ခုတည္းေသာ ျဖစ္ရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ C. exigua ေတြက တျခားငါး ေတြရဲ႕ လွ်ာေတြကိုလဲ တိုက္ခိုက္ ေပမဲ့ ဒီႏွင္းဆီေရာင္ snapper ငါးတစ္မ်ိဳး ဆီမွာပဲ ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္း တစ္ခုအျဖစ္ ေန ထိုင္ႏိုင္တာ ျဖစ္ပါတယ္လို႔ Arizona တကၠသိုလ္က marine biologist Rick Brusca ကဆိုပါတယ္။ သူက တျခား လွ်ာစား isopods အ မ်ားၾကီး ရွိတာေတာင္မွ C. exigua ကပဲ အဲ့လို လုပ္ႏိုင္တာလို႔ ထပ္မံ ေျပာပါေသးတယ္။ တကယ္လို႔မ်ား အခ်စ္ပံုျပင္ တစ္ပုဒ္ကို ယံုမယ္ ဆိုရင္ ေျပာျပခ်င္ ပါေသးတယ္။ ဒီ isopods ေတြဟာ protandrous hermaphrodites ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုလိုတာက သူတို႔က ပထမ အထီး အျဖစ္ ေမြးလာျပီး ေနာက္ေတာ့မွ အမအျဖစ္ ေျပာင္းသြား ပါတယ္။ ဒီမ်က္လွည့္က C. exigua ေတြငါးပါးဟပ္ထဲ ေရာက္သြားမွ ျဖစ္တာ ပါ။ ပထမ ၀င္တဲ့ တစ္ေကာင္က အမအျဖစ္ အရင္ေျပာင္း ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ ပါးဟပ္ကေန လည္ေခ်ာင္း ကတဆင့္ တြားသြားလို႔ လွ်ာမွာ တြယ္ကပ္ ေန ပါတယ္။ အဲေနာက္တစ္ေကာင္ ထပ္ေရာက္လာ တဲ့အခါ သူမကို ကိုယ္၀န္ေပးဖို႔ အထီးျဖစ္ သြားပါတယ္လို႔ Brusca ကဆိုပါေသးတယ္။ ဒီအ မေကာင္ဟာ လွ်ာမွာ သူမရဲ႕ ေျခေခ်ာင္း အစံုေပါင္း မ်ားစြာနဲ႔ တြယ္ကပ္ ပါတယ္။ တစ္ခုျခင္း ဆီက ကင္းျမီးေကာက္ရဲ႕ အဆိပ္ဆူး ေတြနဲ႔ တူတဲ့ အာရုံေၾကာ မၾကီးေတြ ပါ၀င္ ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ သူမ ေနလို႔ မိတ္လိုက္ျပီး တဲ့အခါ က်န္ရွိတဲ့ ဘ၀ သက္တမ္းကို snapper နဲ႔အတူပဲ ကုန္ဆံုးေစ ေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

Cymothoa exigua

သူမ ၾကီးထြား လာတာ နဲ႔အမွ် တျခား ကပ္ပါးေကာင္ ေတြလိုပဲ ငါးရဲ႕ လွ်ာေပၚမွာ ကပ္လုိ႔ ေသြးစုပ္ ယူပါတယ္။ Brusca ကအဲ့အေကာင္ ေတြ မွာ ေမးရုိးငါးခု ရွိပါတယ္။ အဲ့ဒီေမးရုိး ေတြထဲက တစ္စံုဟာ stiletto နဲ႔တူတဲ့ ကိရိယာ ေတြလုိပါပဲ။ ရွည္လ်ားတဲ့ အပ္မွ်င္ ေလးေတြ ျဖစ္ျပီး ငါးရဲ႕ တစ္ရူးေတြကို နဲနဲေလး ဟေနေစ ပါတယ္။ တျခားဟာ ေတြကေတာ့ အေအး ေသာက္တဲ့ ပိုက္ေတြလို အဲ့ေနရာ ကေန ေသြးေတြ စုပ္ယူ ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ကပ္ပါးေကာင္ဟာ ငါးလွ်ာရဲ႕ ဇီ၀ိန္ကို ႏႈတ္ယူ ပါတယ္။ အစကေန အဆံုး ေျဖးေျဖးခ်င္း ေနာက္ဆံုး ၾကြက္သား အငုတ္က လြဲလို႔ ဘာမွ မက်န္ေတာ့တဲ့ အထိပါ။ ဒီအငုတ္ မွာေတာ့ သူမရဲ႕ ေနာက္ဆံုး ေျခသံုး၊ေလးစံုကို ကုပ္တြယ္ျပီး ငါးရဲ႕လွ်ာ အျဖစ္ကို သိမ္းယူ လိုက္တာပါပဲ။ ဒီလိုနည္းနဲ႔ isopod ကသူရဲ႕ အိမ္ရွင္ငါးကို သူမ ကေလးေတြ ၾကီးျပင္းတဲ့ အထိ အသက္ရွင္ ေနေစပါ တယ္လို႔ Brusca ကဆိုပါ ေသးတယ္။ ကေလးေတြ ၾကီးလာတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့ လွ်ာက မရွိေတာ့ ပါဘူး။ သူမ တစ္ေကာင္ထဲ သိမ္းဆည္းထားတဲ့ အာဟာရနဲ႔ အသက္ရွင္ ပါတယ္။ ကေလးေတြ ဘယ္လိုျဖစ္ သြားသလဲ ဆိုတာ ကိုေတာ့ သိပၸံ ပညာရွင္ေတြ တိတိက်က် မသိေသး ပါဘူး။ Brusca ရဲ႕အယူအဆ အရ အိမ္ရွင္ငါးက တျခားငါး ေတြနဲ႔ စုေ၀း သြားလာေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ကေလးေတြကို အျပင္ေရာက္ ေစမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါမွ ပစ္မွတ္ငါး မ်ားမ်ား ရမယ္ မဟုတ္လား။

Cymothoa exigua

ေနာက္တစ္ခန္း ကေတာ့ တိုင္တန္းနစ္ သေဘာၤ နစ္တဲ့ ဇာတ္၀င္ခန္းနဲ႔ တူပါတယ္။ isopod အမဟာ သူမရဲ႕ မ်ိဳးပြားတဲ့ ကိစၥ ျပီးဆံုးခ်ိန္မွာ ငါး ကို လြတ္ျပီး ထြက္ေျပး သလား၊ မ်ိဳခ်လိုက္ သလား ဆိုတာ မေသခ်ာ ေသးေပမဲ့ သူမက ငါးကို ထားခဲ့ျပီး ထြက္သြား ပါတယ္လို႔ Brusca က ဆို ပါတယ္။ ကဲခင္ဗ်ားတုိ႔ပဲ စဥ္းစားၾကည့္။ လွ်ာ မရွိတဲ့ ငါးဘယ္လိုု အသက္ရွင္ မလဲဗ်ာ။ ဒါက ကပ္ပါး ေလာကမွာ တကယ္ ျဖစ္ပ်က္တာပါ။ ငါး က isopod ေတြေကာင္းက်ိဳး အတြက္ ဓားစားခံ ျဖစ္သြား တာပါ။ C.exigua ကဘာလို႔ ႏွင္းဆီေရာင္ rose snapper ေတြကိုပဲ ဒီလို လုပ္ သလဲ ဆိုတာေတာ့ အခုထိ မသိေသးပါဘူး။ တျခားငါး ေတြကိုေတာ့ အဲ့လို မလုပ္ဘဲ သူတို႔ မ်ိဳးပြားတဲ့ အလုပ္ကို ျပီးေျမာက္ ေစပါတယ္။ ဒါက rose snapper ရဲ႕လွ်ာက သူမ်ားထက္ ပိုခံႏိုင္ရည္ နည္းေနလို႔ ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ Brusca ကပဲ ေျပာပါတယ္။ တျခား ငါးေတြလို ေသြးေၾကာ ေကာင္းေကာင္း မရွိတာ ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္တာပဲလို႔ သူက ဆိုပါတယ္။ ဒီမွာ သင္ယူ ေလ့လာစရာ ေတြကေတာ့ isopod အမေတြဟာ အစာ တင္မက သူမ ကေလးေတြ ၾကီးထြားဖုိ႔ အကာအရံလည္း လိုပါတယ္။ တျခား မ်ိဳးစိတ္ ေတြလိုပဲ သူမကလည္း သူမ မ်ိဳးဆက္ကို ခ်န္ခဲ့ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူမရဲ႕ mission accomplished ျဖစ္သြား ခ်ိန္မွာ ဒီသေဘာၤကုိ ႏွစ္ျမွပ္ လိုက္တာပါ။ ဟုတ္ပါတယ္။ ဒီသနားစရာ ေကာင္းတဲ့ snapper ေလးကိုပါ။ တျခား ကပ္ပါးေကာင္ ေတြရဲ႕ သားေကာင္ ေတြလိုပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ပါးစပ္ ေဟာင္းေလာင္းနဲ႔ သက္တမ္း မေစ့ဘဲ ေသရ တာေလး ကေတာ့ ဆိုးပါတယ္။