Dialysis ေက်ာက္ကပ္ေဆးျခင္း

ပုိ႔စ္တင္ခ်ိန္ - 10/31/2013 10:47:00 AM

ကြ်န္မ ေယာင္းမက အသက္ ၄၁ နွစ္ပါ။ အသက္ ၂၅ နွစ္ကေနစၿပီိ၊ းေသြးတိုးက်ေဆး ဆက္တိုက္ေသာက္လာခဲ့ပါတယ္။ အခုေတာ့ သူ႔ေက်ာက္ကပ္ က်ံဳေနတယ္လို႔သိရပါတယ္။ နယ္မွာေနေတာ့ ေသြးတိုးက်တဲ့ေဆးကို ေသာက္ၿပီိး တၿခား ေရာဂါကို မစစ္ေဆးခဲ့ဖူးပါ။ ခုပါေမာကၡ ႕႕႕႕႕ နဲ႔ ၿပေတာ့ ဆရာက တၿခမ္းက က်ံေနၿပီိး က်န္တဲ့တၿခမ္းက ေကာင္းေကာင္း အလုပ္မလုပ္လို႔ ေၿပာပါတယ္။ အခုေတာ့ ေက်ာက္ကပ္ေဆးရမယ္၊ တပတ္ကို ၃ ခါ ေဆးရမယ္ေၿပာပါတယ္။ အမက ေက်ာက္ကပ္ေဆးရင္ ေသမယ္လို႔ ေတြးထားတဲ့သူပါ။ ကြ်န္မတို႔က ဆရာဝန္ ကုသမႈအပိုင္းကို ခံယူေစခ်င္ေပမဲ့ သူကအတင္းၿငင္းဆန္ေနပါတယ္။ အစစအရာရာေတြးၿပိီး ငဲ့ညွာေနပံုပါ။ ကြ်န္မ သိခ်င္တာ ေက်ာက္ကပ္ေဆးၿခင္းနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့အေႀကာင္းအရာပါ။ တၿခား မေဆးပဲ ေနရင္ ၿဖစ္လာနိုင္တဲ့ အက်ိဳးတရားေတြကိုပါ ရွင္းၿပေပးပါဆရာ။ တၿခား ေငြကုန္သက္သာၿပိီး အက်ိဳးရွိမဲ့ကိစၥပါ သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ ေငြမတတ္နိုင္တဲ့လူနာေတြ အတြက္ပါ တခါထဲ သိပါရေစရွင္။

လူေတြရဲ႕ေက်ာက္ကပ္ဟာ မရွိမျဖစ္လိုအပ္တဲ့အဂၤါအစိတ္အပိုင္းတခုျဖစ္တယ္။ တေယာက္မွာ ၂ ခုရွိတယ္။ တခုထဲလဲ ႏိုင္လို႔ ေက်ာက္ကပ္လွဴလို႔ရတယ္။ ေက်ာက္ကပ္ကေန ကိုယ္တြင္း ေရ နဲ႔ ဓါတ္ဆားေတြ မွ်ေျခရွိေနေအာင္လုပ္ေပးတယ္။ ဓါတ္ေဆားေတြဆိုတာ ဆိုဒီယမ္၊ ပိုတက္ဆီယမ္၊ ကလိုရိုက္၊ ကယ္လ္စီယမ္၊ ေဖါ့စ္ဖါးရပ္စ္၊ မဂၢနီဆီယမ္၊ ဆာလ္ဖိတ္ေတြ ျဖစ္တယ္။ ဒါ့ျပင္ ေက်ာက္ကပ္ဟာ (အင္ဒိုခရိုင္း) ေခၚတဲ့ ေဟာ္မုန္းနဲ႔ဆိုင္တာကိုလဲလုပ္ေပးတယ္။ Erythropoietin ဆိုတာက ေသြးနီဥထုတ္ေပးရာမွာ ကူညီတယ္။ Calcitriol ကေန အရိုးအတြက္ကူတယ္။

ဓါတုေဗဒ သင္ဘူးသူေတြ သိပါမယ္။ တဝက္တပ်က္စိမ့္ဝင္ႏိုင္တဲ့အလႊာပါးေလးတခုကေန ဟိုဘက္ဒီဘက္ ေပ်ာ္ဝင္ေနတာေတြကို ကူးလူးေစတဲ့နည္းကို ေက်ာက္ကပ္ေဆးရာမွာသံုးတယ္။ အမ်ိဳးအစား ၂ ခုရွိတယ္။ အဓိက Hemodialysis နည္းနဲ႔ Peritoneal dialysis နည္းေတြျဖစ္တယ္။ တျခားနည္းေတြလဲရွိေသးတယ္။

ေက်ာက္ကပ္အထူးကုဆရာဝန္ကေန လုပ္ရေတာ့မယ္ဆိုတာ ဆံုးျဖတ္တယ္။ လုပ္ျပီဆိုတာနဲ႔ တိက်တဲ့ အခ်ိန္ဇယားလဲ ဆြဲေပးပါမယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ တပါတ္မွာ ၃ ခါ၊ တခါလုပ္ရင္ ၃ နာရီကေန ၅ နာရီၾကာတယ္။ ေက်ာက္ကပ္ေဆးတာ လုပ္ရေပမဲ့ ေက်ာက္ကပ္လုပ္ေပးတာမွန္သမွ်ကိုေတာ့ ရာႏွဳန္းျပည့္မတတ္ႏိုင္ပါ။

• လူနာေတြ စိတ္ဓါတ္က်ႏိုင္တယ္။ ဒါကိို ျပဳျပင္မႈလုပ္ေပးရမယ္။
• အစားအေသာက္ ဂရုစိုက္ရမယ္။ အတိအက်ေျပာပါမယ္။ ေရ-အရည္ တေန႔ဘယ္ေလာက္ေသာက္ရမယ္၊
• ဓါတ္ဆားပါတာေတြလဲသတိထားရတယ္။
o (ပိုတက္ဆီယမ္) မ်ားတဲ့အစားေတြ လိမ္ေမာ္သီး၊ အာလူးသီး၊ ငွက္ေပ်ာသီး၊ ခရမ္းခ်ဥ္သီး၊ အသီးေျခာက္ေတြ။
o (ေဖါ့စ္ဖါးရပ္စ္) မ်ားတာေတြက ႏြားႏို႔၊ ဒိန္ခဲ၊ ပဲ၊ အေစ့အဆံ၊ ေျမပဲ၊ ကိုကာကိုလာ။
o (ဆိုဒီယမ္) မ်ားတာေတြ တား၊ ဟင္းခ်ိဳမံႈ႕၊ ငန္ျပာရည္၊ ငါးပိ၊ ငါးေျခာက္၊
o (ပရိုတင္း) မ်ားတာေတြက အသား၊ ငါး၊ ဥနဲ႔ ပဲေတြ။
• အားေဆးဆိုျပီး ေသာက္ရမွာကိုလဲ ဆရာဝန္ကညႊန္ပါမယ္။

ေက်ာက္ကပ္ အလုပ္ႏိုင္ေအာင္မလုပ္ႏိုင္ရင္ အသက္ရွည္ဘို႔ မလြယ္ပါ။ ေက်ာက္ကပ္ေဆးရတာလဲ ေငြကုန္ပါတယ္။ တျခား ဒိထက္ေကာင္းတဲ့နည္း မသိပါ။ ကံတရား အားကိုးပါ။ ေငြေၾကး မတတ္ႏိုင္သူမ်ားအတြက္ ဇီဝိတဒါနျပဳလိုသူမ်ား ေပၚေပါက္ပါေစ။

Dr. Tint Swe