ပုတဲ့ကေလးေတြရဲ႕ ဦးေႏွာက္ဆဲလ္ေလးေတြဟာ သာမန္ကေလးေတြနဲ႔ မတူဘူး

ပုိ႔စ္တင္ခ်ိန္ - 9/19/2013 06:20:00 PM

UNICEF မွ အာဟာရပညာရွင္ ေဒါက္တာေက်ာ္ဝင္းစိန္ႏွင္႕ေတြ႔ဆံုျခင္း
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အရပ္ပုေနတဲ့ ကေလး ဘယ္ေလာက္ရွိပါသလဲ။
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ကေလး ၂ ဒသမ ၅ သန္းက အရပ္ပုေနတယ္။ အဲဒါက အစိုးရနဲ႔ UNICEF &JU Multiple Indicator Cluster Survey 2010 အရ ပုတဲ့ႏႈန္းနဲ႔ ျမန္ မာႏုိင္ငံရဲ႕လူဦးေရ ၅၉ သန္းအေပၚမူတည္ၿပီး တြက္ထားတာေပါ့။ ကေလး ၂ သန္းေက်ာ္ဟာ ပုေနတယ္။ အဲဒါဟာ အေရးႀကီးတယ္။ အဲဒီေတာ့ တကယ့္လူဦးေရမ ဟုတ္ေ သး ေတာ့ အတိုးအေလ်ာ့ေတာ့ ရွိႏုိင္တာ ေပါ့။ တကယ့္လူဦးေရစာရင္းကမ ေကာက္တာၾကာၿပီဆုိေတာ့ ေနာက္ပိုင္း စာရင္းေကာက္ၿပီးသြားရင္ေတာ့ တိက်တဲ့ စာရင္း ထြက္လာမွာေပါ့။
ျမန္မာမွာက ဘာေၾကာင့္အရပ္ ပုတဲ့သူ မ်ားသြားတာလဲ။
ျမန္မာႏုိင္ငံထက္ မ်ားတဲ့ႏုိင္ငံေတြ ရွိတယ္။ တစ္ကမၻာလံုးမွာပုေနတဲ့ ကေလးေတြ ၈ဝရာခိုင္ႏႈန္းဟာ၂၄ႏိုင္ငံ မွာပဲရွိတယ္။ အဲဒီထဲကမွ ဆယ္ႏုိင္ငံက အာရွမွာရွိတယ္။ အဲဒီဆယ္ႏုိင္ငံမွာ ျမန္မာပါတယ္။ နီေပါပါတယ္။ ဗီယက္နမ္ပါတယ္။ အေရွ႕တီေမာလည္းပါတယ္။
အရပ္ပုတာရဲ႕ အက်ဳိးဆက္က ဘာေတြ ျဖစ္လာႏိုင္ပါသလဲ။
ဒါအေရးႀကီးတယ္။ တခ်ဳိ႕ေတြက ေတြးတာက အရပ္ပုတာက အရပ္ပု တာပဲေပါ့။ မဟုတ္ဘူး အရပ္ပုတာ ဆုိးတယ္။ အရပ္ပုတာက က်န္းမာေရး တစ္ခုတည္း တင္မဟုတ္ဘူး။ အရပ္ပု တာက နံပါတ္တစ္ က်န္းမာေရးထိ တယ္။ တစ္ႏွစ္ တစ္ႏွစ္မွာငါးႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြေသတယ္။ အဲလို ေသတာ ရဲ႕ ၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ဟာ အရပ္ပုတာ ေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္တစ္ခုက က်န္းမာေရး တစ္ခုတည္းပဲမဟုတ္ဘူး။ ပညာေရးမွာလည္း သြားထိေသးတယ္။ ပုတဲ့ကေလးေ တြရဲ႕ဦးေႏွာ က္ဆဲလ္ေ လး ေတြဟာ သာမန္ကေလးေတြနဲ႔ မတူဘူး။ ဦးေႏွာက္ဆဲလ္ေလးေတြက ပံုစံမမွန္ ဘူး။ ပံုမွန္မဟုတ္ဘူး။ သာမန္ကေလး ေတြရဲ႕ ဦးေႏွာက္ဆဲလ္ေ လးေတြဟာ အခက္အ လက္ေတြ အမ်ားႀကီးျဖာထြက္ ေနတယ္။ ဒါေပမဲ့ အရပ္ပုတဲ့ ကေလး ေတြရဲ႕ ဦးေႏွာက္ဆဲလ္ေလးေတြဟာ မျဖာဘူး။ အခက္အလက္ မမ်ားဘူးေပါ့။ အဲဒါနဲ႔တင္ ေတာ္ေ တာ္ကြာသြားၿပီ။ ေနာက္ၿပီး ေက်ာင္းတက္တဲ့အခါမွာ လည္း School Performance က က်သြားၿပီ။ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ တြက္ထားၿပီးသား။ ဘယ္လုိတြက္ထား လဲဆိုရင္ ပုတဲ့ႏႈန္းက ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း တက္သြားမယ္ဆိုရင္ မူလတန္းကို ၿပီး ေအာင္ တက္တဲ့ႏႈန္းက ၈ ရာခိုင္ႏႈန္း က်သြားမယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၾကည့္ မယ္ဆုိရင္ ၅၄ ရာခိုင္ႏႈ န္းဟာ မူလတန္း ကိုၿပီးဆံုးသြားတယ္ဆုိရင္ တကယ္လုိ႔ သာ ပုတဲ့ႏႈန္းကို ဆယ္ရာခိုင္ႏႈန္း ခ် လုိက္မယ္ဆိုရင္ မူလတန္းၿပီးတဲ့ႏႈန္း ဟာ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ၿပီးသြားမယ္။
အခုတြက္ထားတာ ၅၄ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းတက္သြားမယ္။ ဒါ Data တြက္ထားတာ။ ေနာက္ၿပီး က်န္းမာေရး နဲ႔ ပညာေရး တင္မဟုတ္ဘူး။ စီးပြားေရး မွာလည္း အေရးႀကီးတယ္။ ပုတဲ့ကေလး ေတြပဲ မ်ားမယ္ဆုိရင္ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈဟာ လည္းက်သြားတယ္။ လံုးဝက်သြား တယ္။ ပုတဲ့ႏႈန္းကို ခ်ေပးႏုိင္မယ္ဆိုရင္ GDP ဟာလည္း သံုးရာခိုင္ႏႈန္း တက္သြားမယ္။ အဲဒီတစ္ခုတည္းလားဆုိ ေတာ့လည္း မဟုတ္ဘူး။ အားကစားမွာ လည္း သြားအေရးႀကီးတယ္။ အဲဒီ ေတာ့ ေဘာလံုးကစားတာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အ ေလးမတာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေဘာလီေဘာပဲ ျဖစ္ျဖစ္။ ေဘာလီေဘာဆို ေျပာမေနနဲ႔ ေတာ့ အရပ္ပုရင္ဘယ္လုိမွ လုပ္လုိ႔မရ ဘူး။ အဲဒီတစ္ခုတင္မဟုတ္ဘူး။ က်န္တဲ့ အားကစားေတြမွာလည္း အေရးႀကီး တယ္။ ခုန ပုတဲ့ကေလးေတြႏႈန္းမ်ား လာရင္ ေရႊတံဆိပ္ရဖို႔ မေသခ်ာေတာ့ ဘူး။ စိတ္ခ်။ အဲဒီေတာ့ အားကစားေတြ မွာ ဆုတံဆိပ္မရတာ အာဟာရမျပည့္ဝ လုိ႔ဆုိေတာ့ နင္းကန္ေကြၽးၾကတယ္။ အဲဒါ ပိုဆုိးသြားတယ္။
ဘယ္အခ်ိန္မွာ စလုပ္ ရမွာလဲဆုိေတာ့ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ က တည္းက စလုပ္ရမွာ။ အာဟာရက ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကတည္းက ျပည့္ဝ ေအာင္ေပးရမွာ။ ၿပီးတဲ့အခါက်ရင္ သံုး ႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြကို အျပည့္ အဝေပးရမယ္။ ဒါဆုိရင္ ဒီကေလးဟာ ႀကီးလာတဲ့အခါ က်ရင္ ဒီကေလးဟာ အားကစားနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ထပ္ Train ေပးလုိက္ရင္ ဒီကေလးဟာ ေရႊတံဆိပ္ ဆုရကိုရမွာ က်ိန္းေသတယ္။ ျမန္မာ ႏုိင္ငံမွာ ပုတဲ့ ကေလးဟာ ဒီေလာက္ ၃ ပံု ၁ ပံုမ်ားေနတယ္။ ဒီေလာက္ဆိုရင္ ေနာင္တစ္ခ်ိန္မွာ ဆုတံဆိပ္ရဖို႔ မေသခ်ာေတာ့ဘူး။အဲဒါဟာ ခုနကေျပာတဲ့ အာဟာရ နဲ႔အမ်ားႀကီးဆုိင္တယ္။ အရပ္ပုတာနဲ႔ လည္းဆုိင္တယ္။ တျခားအခ်က္တစ္ ခ်က္ႏွစ္ခ်က္လည္း ပါတာေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔က အေရးႀကီးဆံုးအခ်က္ ေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ အေရး ႀကီးတယ္။ က်န္းမာေရးေရာ၊ ပညာေရး ေရာ၊ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈေရာ၊ အားက စား မွာေရာ အကုန္လံုးအေရးႀကီးတယ္။ အဲဒါ သူ႔ effect ေတြက အရမ္းအေရး ႀကီးတယ္။ အဲဒါသာတင္ေပးလုိက္ မယ္ဆိုရင္ ျမန္မာက တက္သြားမွာ။ စဥ္းစားၾကည့္ မယ္ဆိုရင္ အာဟာရခ်ဳိ႕ တဲ့တာ ပုတာဟာ အဲဒီကေလးနဲ႔တင္ဆုိင္ တာ မဟုတ္ဘူး။
အဲဒီမိသားစုနဲ႔တင္ ဆုိင္တာ မဟုတ္ဘူး။ ကိုယ့္ႏုိင္ငံနဲ႔ပါ ဆုိင္တာ။ ဒါ ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႕အေရးႀကီးတဲ့ ဦးစားေပးရမယ့္ လုပ္ငန္းတစ္ခုပဲ။ ဥပမာ ထားပါေတာ့ ႏုိင္ငံေတာ္က လုပ္ ေနတာ ဆင္းရဲမြဲေတမႈပေပ်ာက္ေရး လုပ္တာဟာ ဒီအရပ္ပုတာကို ျဖဳတ္ႏုိင္ ဖို႔က အရမ္းအေရးႀကီးတယ္။ အခု အစိုးရက ၂ဝ၁၄-၁၅ မွာငါးႏွစ္ေအာက္ ကေလး ေသ မယ့္ႏႈန္းကို ခ်မယ္ဆိုတာ ဒီ Nutrition မပါရင္ ခ်လုိ႔မရဘူး။ Nutrition Intervention က အရမ္း အေရးႀကီးတယ္။ ကမၻာမွာ ငါးႏွစ္ ေအာက္ကေလးေ တြ ေသတယ္။ အမ်ား ႀကီးေသတယ္။
ဒါေတြကို ဘယ္လို ကာကြယ္ႏိုင္ မလဲ။
ဒီကေလးေတြကို အသက္ကယ္ႏိုင္မယ့္ Intervention ေတြရွိတယ္။ အဲဒီထဲကမွ အေကာင္းဆံုးက ေမြးစမွ အသက္ ၆ လအထိ မိခင္ႏို႔တစ္မ်ိဳးတည္း တုိက္တာဟာ ငါးႏွစ္ေအာက္ ကေလး ေသႏႈန္းကို ၁၃ ရာခိုင္ႏႈန္း ခ်ေပးႏိုင္ တယ္။ ဘာပစၥည္းမွ ေပးစရာမလိုဘူး ။မိခင္ႏုိ႔တုိက္တာပဲ။ အရည္အေ သြး ျပည့္ဝတဲ့ ျဖည့္စြက္ စာေတြ ေကြၽး မယ္ ဆိုရင္ ငါးႏွစ္ေအာက္ ကေလးေသႏႈန္း ကို ၉ ရာခိုင္ႏႈန္း ခ်ေပးႏိုင္တယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ မိခင္ႏုိ႔တစ္မ်ဳိး တည္းတိုက္တဲ့ႏႈန္းဟာ အရင္ကဆိုရင္ ၁၄ ဒသမ ၇ ရာခိုင္ႏႈန္းပဲရွိတာ။ အခု ဆိုရင္ တက္လာတယ္ေလ။ စီမံကိန္းေတြ ခ်ၿပီး လုပ္ေနတာပဲ။ တစ္ႏုိင္ငံလံုး ျပန္႔ေအာင္ အခု Infant and Young Child Feeding (IYCF) အသက္သံုးႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြကို အစားအစာ ေကြၽးေမြးရမယ့္ ဗ်ဴဟာကို က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာနက အေကာင္အထည္ေဖာ္တယ္။ ဆရာတို႔ UNICEF က နည္းပ ညာပိုင္း၊ ေငြေရး ေၾကးေရးပိုင္းကို ပံ့ပိုးတယ္။ အဲဒီမွာ မိခင္ႏုိ႔ခ်ဳိတိုက္ေကြၽး ေရးလည္း ပါတယ္။ ခုနကေျပာသလို ကြာလတီ ျပည့္တဲ့ ျဖည့္စြက္စာေတြ ေကြၽးမယ္။ Intervention ေတြ အမ်ား ႀကီးပါတယ္။ ၂ဝ၁၁-၁၂ ကေန ၂ဝ၁၅-၁၆ အထိ ၅ ႏွစ္စာစီမံကိန္းခ်ၿပီးလုပ္ ေနၿပီ။ အခု ၂ဝ၁၃ ဆုိေတာ့ လုပ္ေန ရင္းတန္းလန္းေပါ့။ အဲဒီလုိ လုပ္ မယ္ဆို တစ္ခ်ိန္မွာ အရပ္ပုတာက်က်လာမွာ။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီရဲ႕ ၅ ႏွစ္စာ စီမံကိန္းရဲ႕ အထဲမွာ ဘာေတြပါလဲဆုိေတာ့ ခုနက ေျပာတဲ့ လူေတြကို အသိပ ညာေပး တာ ေတြ၊ မိခင္ႏုိ႔ဘာေၾကာင့္ တုိက္တာလဲ။ ျဖည့္စြက္စာေကြၽးတာသည္ ဘာေၾကာင့္ ေကြၽးရသလဲဘာေတြပါရမလဲ စသျဖင့္ သင္တန္းေတြေပးမယ္။
စာရြက္စာတမ္း TV, DVD ေတြထုတ္တာတစ္ခုေပါ့၊ ေနာက္ေတာ့ ေဆး႐ံုေတြမွာ မိခင္ႏုိ႔ခ်ဳိ တုိက္ေကြၽးေရးေတြမွာ သင္တန္းျပန္ ေပးတယ္။ ေနာက္ၿပီး ေဆးေက်ာင္းေတြ မွာ သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္းေတြမွာထည့္တယ္။ ဆရာဝန္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားေတြက ဆရာဝန္ျဖစ္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ အေတာ္မ်ားမ်ားက ဘာမွ မသိၾကဘူး။ အခု ေဆးေက်ာင္းေ တြမွာ ထည့္တယ္။ ၿပီးရင္ သားဖြားသင္တန္းေက်ာင္းေတြ၊ အဲဒီမွာ အကုန္ထည့္မယ္။ ေနာက္တစ္ ခ်က္က ဥပေဒထုတ္မယ္။ ဥပမာႏုိ႔မႈန္႔။ ေမြးစကေန ၆ လအထိ မိခင္ႏုိ႔ တစ္ မ်ဳိးတည္း တိုက္ရမယ္ဆုိေတာ့ ႏုိ႕မႈန္ ေတြေၾကာ္ျငာရင္ ဘယ္လိုေၾကာ္ျငာရ မလဲဆိုတဲ့ ဥပေဒ အခုေရးဆြဲတုန္းပဲ။ အဲဒါအတည္ျဖစ္ရင္ လုိက္နာရေတာ့ မယ္။ ဥပမာမိ ခင္ႏုိ႔တစ္မ်ဳိးတည္းတုိက္ မယ္ဆုိရင္ သူ႔အတြက္အေရးႀကီးတဲ့ Supporting လိုတာေပါ့။ အေထာက္ အကူလုိတယ္။ ဘာအေထာက္အကူေတြလုိလဲဆိုေတာ့ ခုန ကေျပာတဲ့မီးဖြားခြင့္ေတြေပါ့။ ၆ လျဖစ္ဖုိ႔ေပါ့။ ငါးႏွစ္စာ Plan မွာပါ တယ္။ မိခင္ႏုိ႔ တိုက္မတိုက္ Counselling လုပ္တာ၊ ႏွစ္သိမ့္ ေဆြး ေႏြး အႀကံေပးတာေတြ လုပ္မယ္။
ကေလးတစ္ေယာက္ အရပ္ပုရတာ ဘာေၾကာင့္လဲ။ ဘယ္လို အခ်က္ေတြေၾကာင့္ ပုေနရတာပါသလဲ။
အသက္ ၃ ႏွစ္ေအာက္ ကေလး တစ္ေယာက္ကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ဒီ ကေလးက ႀကီးလာရင္ အရပ္ရွည္လား မရွည္ဘူးလားဆိုတာကို တစ္ခါတည္း ခန္႔မွန္းႏုိင္တယ္။ သံုးႏွစ္ေက်ာ္သြားရင္ လုပ္လုိ႔မရေတာ့ဘူး။ ကေလးေတြ အရပ္တက္လာတာ အခ်ိန္ ၃ခ်ိန္ရွိတယ္။ ပထမတစ္ခ်ိန္က ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ပထမ ၃ လက အရမ္းအေရးႀကီး တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ပထမသံုးလက ဘာျဖစ္လုိ႔ အေရးႀကီးလဲဆုိေတာ့ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္ပထမသံုးလမွာ ကေလး က အရပ္အရမ္းထြက္လာတာ။ အဲဒီ ပထမသံုး လမွာကေလးျဖစ္လာတဲ့ ဆဲလ္ ေလးေတြ ပြားလာတာ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ကာလကို သံုးပိုင္းပိုင္းရင္ ပထမအပိုင္း က ဆဲလ္ေလးေတြ ပြားလာတယ္။ ဒုတိယပိုင္းမွာ ဆဲလ္ေလးေတြ ပြား လည္း ပြားလာတယ္။ ပြားထားၿပီးသား ဆဲလ္ေလးေတြက တျဖည္းျဖည္းႀကီးလာ တယ္။ ေနာက္ဆံုး တတိယသံုးပိုင္းက် ေတာ့ ဆဲလ္ေလးေတြက မပြားေတာ့ ဘူး။ ႀကီးပဲႀကီးေတာ့တယ္။ အဲဒီေတာ့ စဥ္း စားၾကည့္လုိက္ရင္ ဆဲလ္ေတြပြားလာတဲ့ အခ်ိန္ ပထမသံုးလက အရမ္းအေရးႀကီး တယ္။ ဥပမာဆဲလ္ေတြ ကလိုသေ လာက္ မပြားဘူးဆိုရင္ ႀကိဳက္သေလာက္ႀကီး ေလ လုိခ်င္တဲ့အရြယ္ အစားမရေတာ့ ဘူး။ ဆဲလ္အေရအတြက္ ျပည့္ေအာင္ ပြားရမယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ပထမ သံုး လမွာရွိတဲ့ အာဟာရက အရမ္းအေရး ႀကီးတယ္။
ကိုယ္ဝန္ပထမသံုးလမွာ ဆဲလ္ ေလးေတြပြားဖို႔အတြက္ ဘာလုိအပ္သလဲ ဆုိရင္ ဗုိက္တာမင္နဲ႔ သတၱဳဓာတ္ျပည့္ ျပည့္ဝဝရဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ ဗိုက္တာ မင္နဲ႔ သတၱဳ ဓာတ္ျပည့္ျပည့္ ဝဝရရင္ ဆဲလ္ေလးေတြ ပြားလာပါတယ္။ ကိုယ္ ဝန္ေဆာင္ ဒုတိယသံုးလမွာေတာ့ ဗုိက္ တာမင္သတၱဳဓာတ္အျပင္ ကစီဓာတ္၊ အသားဓာတ္တို႔၊ အဆီ ဓာတ္တို႔လုိတယ္။ တတိယ သံုးလက်ေတာ့ ဗုိက္တာမင္နဲ႔ သတၱဳဓာတ္တုိ႔ သိပ္မလုိေတာ့ဘူး။ ဆဲလ္ကႀကီးလာဖို႔က်ေတာ့ အာဟာရက ႀကီးထြားေစတဲ့ ကစီဓာတ္တို႔၊ အသား ဓာတ္ေတြ လိုတယ္။အဲဒီေတာ့ ပထမသံုးလက အရမ္း အေရးႀကီးတယ္။ အဲဒီေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ မွာ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ကိုယ္ဝန္အပ္ၾက လဲ။ ပထမသံုးလဆို မသိၾက ဘူး။ အဲဒီ ေတာ့ ပထမသံုးလက လြတ္ကိုလြတ္သြား တာ။ အဲဒီေတာ့ ပထမသံုးလမိေအာင္ ဘယ္လုိလုပ္ရမလဲ။ ပထမသံုးလမိ ေအာင္ဆိုရင္ ဟိုးကိုယ္ဝန္ မေဆာင္ ခင္ ကတည္းက လုပ္ရေတာ့မယ္။ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ အိမ္ေထာင္ျပဳ ၿပီးတာနဲ႔ တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္သူသည္ ကေလး ယူေတာ့မွာပဲ။ ခုနက ေျပာတဲ့ ဗုိက္တာ မင္နဲ႔ သတၱဳဓာ တ္ေတြ ျပည့္ဝေအာင္ စားရေတာ့မယ္။
ေဆးဝါးေတြသံုးေဆာင္ ရေတာ့မယ္။ အဲဒါက တစ္ပိုင္းေပါ့။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အပ်ဳိ အရြယ္ေက်ာင္းသူ မိန္းကေလးေတြကို စစ္တမ္းေကာက္တဲ့ေနရာမွာ ၂၆ ရာ ႏႈန္းက ေသြးအားနည္းေနတယ္။ အဲဒီ အရြယ္ဟာ ေသြးအားနည္းရမယ့္အရြယ္ မဟုတ္ဘူး။ အဲဒီအရြယ္ေတြမွာ ေသြး အားနည္းရင္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရင္ ပိုဆုိး သြားၿပီ။ ဘယ္ကတည္းက အာဟာရ ျပည့္ဝရမလဲဆုိရင္ ဟိုးအပ်ဳိေပါက္ အရြယ္ကတည္းက ျပည့္ဝရမယ္။ ကိုယ္ ဝန္ မေဆာင္ခင္လည္း ျပည့္ဝရမယ္။ အဲဒီေတာ့မွ ပထမသံုး လမီမွာ။ ခ်က္ ခ်င္း သိတာ လူနည္းစုပါပဲ။ အဲဒီလူေတြ အတြက္ေတာ့ ဘာျပႆနာမွမရွိဘူး။
အဲဒီမွာ လြတ္သြားၿပီဆုိရင္ကေလး က နည္းနည္းေသးသြားၿပီ။ အဲဒီအခ်ိန္ လြတ္သြားၿပီဆုိရင္ ေနာက္တစ္ခ်ိန္ မီ ႏုိင္တဲ့ တစ္ခ်ိန္ရွိေသးတယ္။ အဲဒါက အသက္ ၃ ႏွစ္ေ အာက္အခ်ိန္မွာေပါ့။ အသက္ ၃ ႏွစ္ေအာက္ကေလးကို အ စာေကြၽးတာလည္း အရမ္းအေရးႀကီး တယ္။ ျမန္မာမွာတင္ မကဘူး တစ္ ကမၻာလံုးမွာ ကေလးေတြကို အစာ ေကြၽးတဲ့ ေနရာမွာ ကေလးေတြအစာစား တာပဲ။ ႀကိဳက္သေလာက္စား၊ ႀကိဳက္ တာစား သိပ္အေရးမႀကီးဘူး။ သံုးႏွစ္ ေအာက္ ကေလးေတြ အစာေကြၽးတာ ဟာ ေတာ္ေတာ္အေရးႀကီးတယ္ဆိုတာ ကို သူတို႔ မသိၾကဘူး။ အဲဒီေတာ့ သံုးႏွစ္ေက်ာ္သြားရင္ အဲဒီကေလးကို ႀကိဳက္သေလာက္ေကြၽး မတက္ေတာ့ ဘူး။ တခ်ဳိ႕က တတိ ယအခ်ိန္ေကြၽးတာ ေပါ့ေနာ္။ လူပ်ဳိေပါက္၊ အပ်ဳိေပါက္ အခ်ိန္ ဒါေပမဲ့ လူပ်ဳိေပါက္အပ်ဳိေပါက္ အခ်ိန္က်ေတာ့ သိပ္မတက္ေတာ့ဘူး နည္းနည္းေလးပဲ တက္ တယ္။ကိုယ္ ဝန္ေဆာင္အာဟာရနဲ႔ သံုး ႏွစ္ေအာက္ကေလး အစာေကြၽးတာ အဓိကပဲ။ အဲဒီႏွစ္ခ်က္မိလိုက္ရင္ ၿပီးၿပီ ပဲ။ အဲဒီမွာ ပထမသံုးလမွာမိဖို႔က အ ရမ္းခက္ တယ္ေလ။ အဲဒီေတာ့သံုးႏွစ္ ေအာက္ကေလးမိဖို႔က အရမ္းအေရးႀကီး တယ္ေလ။ နံပါတ္တစ္အခ်က္က မိခင္ ႏုိ႔ တစ္မ်ဳိးတည္းကို ေမြးစကေန ၆ လအထိ တုိက္တာ၊ ေရေတာင္မတိုက္ ရဘူး။ ေမြးစကေန ၆ လ ကေလးေတြ ကိုေရမတိုက္တဲ့အခါက်ေတာ့ မိခင္ ေတြက ကေလးေတြေရဆာမွာပဲ ထင္ ၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ မိခင္ႏုိ႔မွာ ေရက ၈၇ ရာခုိင္ႏႈန္းပါတယ္။ က်န္တဲ့ ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ကပဲ အာဟာရေတြ သတၱဳဓာတ္ေတြ၊ ကိုယ္ခံ စြမ္းအားေတြပါတယ္။ အဲဒါက ကေလး ေတြအတြက္ လံုေလာက္ကို လံုေလာက္ တယ္။ ဘာမွ မလိုအပ္ဘူး။
နံပါတ္ ၂ အခ်က္က ၆ လျပည့္ တာနဲ႔ ျဖည့္စြက္စာေတြေကြၽးရမယ္။ကေလးႏွစ္ႏွစ္အထိ ေကြၽးရမယ္။ ေကြၽး တဲ့အခါမွာလည္းမိခင္ႏို႔ကို ကေလး ႏွစ္ႏွစ္အထိ ဆက္တုိက္ရ မယ္။ အဲဒီ ေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျဖည့္စြက္စာေကြၽး တာ ျမန္မာႏိုင္ငံက ျဖည့္စြက္စာေတြက ကြာလတီမေကာင္းဘူး။ ကြာလတီ မ ျပည့္ဝဘူး။ ျဖည့္စြက္စာက အသ က္ ေျခာက္လကေန စတင္ေကြၽးရမွာ။ အ ႀကိမ္အေရအတြက္လည္း မွန္ကန္ရ မယ္။ အသက္ရွစ္လ၊ တစ္ႏွစ္၊ ႏွစ္ႏွစ္ အထိ ဘယ္ႏွႀကိမ္ေကြၽးရ မယ္ဆုိတာ မ်ိဳး ေပါ့ ။နံပါတ္သံုးအခ်က္ကေတာ့ ကေလး ေတြကို အစံုေကြၽးရမယ္။ ကေလးေတြကို ေကြၽးတာ အစာအုပ္စုကို ခြဲထားတာ ၇ ခုရွိတယ္။ အဲဒီ ၇ ခုလံုး ေကြၽးရမယ္။ သံဓာတ္ျပည့္ ဝတဲ့ အစားအေသာက္ ေတြ ေကြၽးရမယ္။ သံဓာတ္အစားအစာ မေကြၽးႏိုင္ရင္ အားေဆးေကြၽးရမယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာက ကေလးေတြကိုဘာ ေကြၽးလဲဆုိေတာ့ ထမင္းနဲ႕ ဆီေလးနဲ႕ ငါးေလးနဲ႔ ေကြၽးတယ္။ အဲဒီမွာ ဗိုက္တာ မင္နဲ႕ သတၱဳဓာတ္ေတြလံုးဝမပါဘူး။ ဗိုက္တာမင္ကေအဒီအီးေက အမ်ားႀကီး ပါပဲ။ သတၱဳဓာတ္ေတြမွာ အုိင္အိုဒင္း၊ သံ ဓာတ္ပါမယ္၊ ဇင့္ပါမယ္ အဲဒါေတြက ခႏၶာကိုယ္အတြက္ အမ်ားႀကီးလုိတယ္။ ဝမ္းေလွ်ာရင္တုိက္တဲ့ ဓာတ္ဆားရည္ ေတြကိုၾကည့္ရင္ ဗုိက္တာမင္နဲ႕ သတၱဳ ဓာတ္ေတြ အမ်ားႀကီးပါတယ္။ အဲဒါ ေတြက အသက္ကယ္တာေလ။ အဲဒါ ေတြ ကေလးေတြမွာ နည္းေနၿပီဆိုရင္ မထြားေတာ့ဘူး။ကေလးေတြကို အရပ္ပုေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္း နံပါတ္တစ္ကေတာ့ ခုနက ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတြအာဟာရ မျပည့္ ဝတာ။ နံပါတ္ႏွစ္က သံုးႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔အစာေကြၽး တာမွာ လုိအပ္ခ်က္ေတြ ရွိ တာေပါ့။ ျမန္ မာႏုိင္ငံမွာက ေမြးစကေန ၆ လ အထိ မိခင္ႏုိ႔တစ္မ်ိဳးတည္းတုိက္တဲ့ႏႈန္းက လည္း အရမ္းနည္းတယ္ေလ။ အဓိက က အဲဒီအေၾကာင္း အရင္း ႏွစ္ ခ်က္ ေၾကာ င့္ေပါ့။ သံုးႏွစ္ေအာက္ ကေလး ေတြကို အစာေကြၽးတာမမွန္တာ အဲဒါ ေၾကာင့္ ပုတာ။
အရပ္ပုတဲ့ကေလးေတြ မ်ားလာ မယ္ဆုိရင္ ဘာေတြ အက်ဳိးဆက္ရွိမလဲ။
ခုနက ေျပာသလုိ ၄ ခ်က္၊ (၁) ငါးႏွစ္ေအာက္ ကေလးေသႏႈန္းလည္း မ်ားလာမယ္။ (၂) မူလတန္းေက်ာင္းၿပီး ေျမာက္မႈ စာတတ္ေျမာက္မႈ နည္းသြား မွာပဲ။ (၃) ေနာက္ အားကစားမွာလည္း ယွဥ္လို႔မရဘူး။ (၄)ကုန္ထုတ္လုပ္မႈလည္း က်သြားမွာပဲ။ ဒီဟာေတြက အကုန္ ႏုိင္ငံအတြက္ေတာ့ အေရးႀကီးတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ အရပ္ပုတာ က်သြားေအာင္ ဘယ္လုိလုပ္သင့္ပါသလဲ။
ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္က အာဟာရ လုပ္ငန္းေတြကို အရွိန္အဟုန္ျမႇင့္ရတာ။ ဆရာတို႔ အစည္းအေဝး အႀကီးႀကီးတစ္ ခုလုပ္ရမယ္။ ဒီအရပ္ပုတဲ့လူေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔။ ခုနကေျပာတဲ့ ၅ ႏွစ္စာ စီမံ ကိန္းမွာလည္း မိခင္ႏုိ႔တစ္မ်ဳိးတည္း တုိက္တဲ့ႏႈန္းေတြ တက္လာေအာင္လုပ္ မယ္။ ျဖည့္စြက္စာေကြၽးတဲ့ ကြာလတီ ေတြ ျပည့္ျပည့္ ဝဝတစ္ႏုိင္ငံ လံုး ျပန္႔ ေအာင္လုပ္မယ္။ ဒါေတြအားလံုးက ငါး ႏွစ္ေအာက္ကေလး အရပ္ပုတာကို ေလ်ာ့ေစတာေတြခ်ည္းပဲ။ ေနာက္တစ္ ခုထပ္ထည့္ရမွာက ကိုယ္ဝန္ေ ဆာင္ ေတြရဲ႕အာဟာရ။ ဆရာတို႔အခုက Iron ေဖာလစ္အက္ဆစ္ေတြ ေပးတယ္။ မလံုေလာက္ေသးဘူး။ အမ်ားႀကီးလိုအပ္ ေသးတယ္။ ပထမသံုးလ လြတ္သြားတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဘယ္ကတည္းက လုပ္ရမလဲဆုိေတာ့ ေက်ာင္းေနအရြယ္ကတည္းက သင္ရေတာ့မယ္ေလ။ Education ေလ။ ေက်ာင္းစာေတြမွာ ကတည္းက ပါရေတာ့မယ္။ အပ်ဳိေဖာ္ဝင္အရြယ္ေတြ ပညာေပးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ရေတာ့မယ္။ ေနာက္ၿပီး မီဒီယာကလည္း အေရးႀကီးတာပဲ။ ေနာက္ၿပီး မီဒီယာကအခုဆို ဂ်ာနယ္တစ္ခုတည္း မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ေရဒီယိုေတြ၊ FM ေတြ၊ TV ေတြကေန တစ္ဆင့္ထည့္လုိ႔ ရတာပဲ။
အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံေတြမွာေရာ ဘယ္ လုိေတြ လုပ္ေနၾကပါသလဲ။
အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံေတြမွာဆိုရင္ လည္း ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္ Plan ေတြ ဆြဲၿပီးလုပ္ၾကတာပဲ။ နီေပါမွာဆုိရင္လည္း အဲဒီလိုပဲ။ နီေပါမွာဆုိရင္ ဆရာတို႔ထက္ ေစာတယ္။ သူတို႔မွာလည္းက်လာ တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ အာဟာရရယ္၊ IYCF ရယ္ ဒါက အဓိကလုပ္တာေပါ့။ေနာက္တစ္ပိုင္းလုပ္တာက ဘာလဲဆုိ ေတာ့ အစားအေသာ က္ဖူလံု ဖို႔နဲ႔ ေရာ ဂါ ကာကြယ္ဖို႔ကလည္း သူတို႔လည္း အား ျဖည့္ကူညီေပးရမယ္ေလ။ အေရးေပၚ အစားအေသာက္မျပည့္ဝရင္ ေရာဂါ ျဖစ္ရင္ တစ္ခ်ိန္လံုးေရရွည္စြဲ ကုေပး ရ မွာမ်ဳိးေပါ့။ ဗီယက္နမ္မွာလည္း အႀကီး အက်ယ္လုပ္တယ္။ ထုိင္းမွာလည္း လုပ္ တယ္။ ၾကာၿပီသူတို႔လုပ္တာ။
အရပ္ပုတာက အခုမွျဖစ္တာလား။ အရင္ကတည္းက ရွိခဲ့တာလား။
ပုတာက်ေတာ့ ခ်က္ခ်င္းမဟုတ္ ဘူး။ သူက Generation အလုိက္ ပုတာ။ ပိန္တာက်ေတာ့ ေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ေဆးေတြထုိးေပး လုိက္။ အာဟာရျပည့္ဝေ အာင္စားလုိက္ ရင္မပိန္ေတာ့ဘူးေလ။ ဝလာမွာပဲ။ အရပ္ျမင့္ဖို႔က သံုးႏွစ္ေက်ာ္ရင္ လုပ္လုိ႔ မရေတာ့ဘူး။ အခုလက္ရွိ ရွိေနတဲ့ ၃၅ ရာခိုင္ႏႈန္းကလည္း ရွည္ေအာင္လုပ္လုိ႔ မရေတာ့ဘူး။ ေနာက္ထပ္တုိးလာမယ့္ မ်ဳိးဆက္သစ္ေတြအတြက္ လုပ္ရမယ္။ အဲဒါကလည္း ခ်က္ခ်င္းမသိသာဘူး။ အခုလုပ္မွ ေနာက္ဆယ္ႏွစ္ေလာက္မွ သိသာမွာ။ ဒီကေလးေတြက ေနာက္ ဆယ္ႏွစ္ေလာက္မွ ႀကီးလာမွာေလ။ အဲဒီေတာ့မွ ပညာေရးေရာ၊ ကုန္ထုတ္ လုပ္မႈေရာ၊ အားကစားေရာ တက္လာ မွာေလ။ ဆယ္စုႏွစ္ခ်ီၿပီး လုပ္မွအရပ္ပု တာအတြက္ effect ျဖစ္ေစမွာ။
အရပ္ပု၊ မပု ဘယ္လို စံခ်ိန္စံၫႊန္း ေတြနဲ႔ တိုင္းတာပါသလဲ။
ပထမဆံုးကေလးေတြကို သတ္ မွတ္တဲ့ အရပ္စံခ်ိန္မီမမီဆိုတာကို သတ္မွတ္တဲ့ WHO Standard ကို သံုးတယ္။ အခုက ဆရာတို႔မွာ ငါးႏွစ္ ေအာက္ကေလးေတြကို တုိင္းတာတာ ၃ မ်ဳိးရွိတယ္။ တစ္မ်ဳိးက Under Weight ဆိုတာ ကေလးေတြကို ဝိတ္ ခ်ိန္တာေပါ့။ သြားဖြား ဆရာမေတြက ဝိတ္ခ်ိန္ရင္ Under Weight ဆိုတာ သိတယ္။ Under Weight ဆုိတာ ရွိ သင့္တဲ့အသက္အရြယ္မွာ ကိုယ္အေလး ခ်ိန္မျပည့္ဘူး။ Under Weight လုိ႔ ေျပာရင္ ဆရာတို႔က ၂မ်ဳိးျဖစ္ႏုိင္တယ္။ တစ္ခုက လတ္တေလာအာဟာရ ခ်ဳိ႕တဲ့ တာ။ ေနာက္တစ္ခုက ေရရွည္ အာဟာ ရ ခ်ဳိ႕တဲ့တာ။ လတ္တေလာ အာဟာရ ခ်ဳိ႕တဲ့တာက ပိန္သြားတာ။ ေရရွည္ အာဟာရ ခ်ဳိ႕တဲ့တာက ပုသြားတာ။ အဲဒီႏွစ္မ်ဳိးရွိတယ္။ အဲဒီႏွစ္မ်ဳိးကို ဘာနဲ႔ ျပန္တုိင္းလဲဆုိေတာ့ အရပ္နဲ႔ ျပန္တုိင္း တယ္။ ျပန္တုိင္းတဲ့အခါ ရွိသင့္တဲ့ အသက္အရြယ္မွာ ရွိသင့္တဲ့အရပ္ မရွိဘူးဆိုရင္ အဲဒါဟာ ပုသြားၿပီ။ ေအာက္မွာေဖာ္ျပထားတဲ့ ဇယား အတိုင္းမရွိရင္ အရပ္ပုတယ္လုိ႔ ေျပာ လုိ႔ရတယ္။
မလုပ္ဘဲ ဒီတုိင္းဆက္ရွိေနမယ္ဆိုရင္ ဘယ္လုိျဖစ္လာမလဲ။
ခုနက ေျပာသလို အဓိကျမန္မာ ႏုိင္ငံမွာ မူလတန္းပညာသင္တဲ့ႏႈန္းေတြ က်သြားၿပီဆိုရင္ သြားၿပီေလ။ မူလတန္း မွာ မၿပီးရင္ေတာ့သြားၿပီေပါ့။ ကေလး ေသတာလည္း မ်ားလာမယ္ေလ။ ေနာက္တတိယတစ္ခုက ကုန္ထုတ္လုပ္ မႈလည္း က်လာမယ္ေလ။ အားကစား မွာလည္း မေအာင္ျမင္ေတာ့ဘူးေလ။ အဲဒီေတာ့ ႏိုင္ငံအတြက္ သြားၿပီေပါ့။ မ်ားလာေလ ပိုဆုိးၿပီေလ။