ျမန္မာ၏ အတိတ္ႏွင့္ပစၥဳပၸန္သို႔ တံခါးဖြင့္ေလ့လာျခင္း

ပုိ႔စ္တင္ခ်ိန္ - 9/09/2013 08:53:00 AM

ပုဂံၿမိဳ႕...
ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈျပတိုက္
ျပတိုက္မွန္ပုံးထဲက သူ႔အတြက္ သတ္မွတ္ထားေသာ ေနရာေလးတြင္ ၾကာပြင့္ပံုစံေဖာ္ထားသည့္ အႏုစိတ္လက္ရာတန္ဖိုးျဖတ္ျခင္းငွာ မစြမ္းႏိုင္ေသာ သက္တမ္းအႏွစ္တစ္ေထာင္ခန္႔ရွိ ေၾကးဗုဒၶဆင္းတုေတာ္ေလးက စံေနေတာ္မူပါသည္။

အေမရိကန္ႏုိင္ငံမွ ေရာက္ရွိလာေသာ ျပတိုက္မွဴးအဖဲြ႕က လက္ႏွိပ္ဓာတ္မီးမ်ားႏွင့္ အဆိုပါေၾကး႐ုပ္တုကို ထိုးၾကည့္ၾကၿပီး ၾကာပန္းပံုေဖာ္ထား သည့္ ေၾကး ႐ုပ္တုေလး၏ ပန္းပြင့္ဖတ္မ်ားကို ဖြင့္လိုက္ပိတ္လိုက္လုပ္ႏိုင္သည္ကို သေဘာအက်ႀကီးက်ေနၾကပါသည္။ ထို႐ုပ္တုေလးမွာ လြန္ခဲ့သည့္ အႏွစ္ေလးဆယ္က ငလ်င္လႈပ္ခတ္မႈေၾကာင့္ ေက်ာက္ေသတၱာတစ္ခုထဲတြင္ ပိတ္လ်က္သားပံုစံႏွင့္ ေျမျပင္ေပၚေပၚထြက္လာကာ ရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ထိုေၾကး႐ုပ္တုကဲ့သုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္၀န္းရွိ ျပတိုက္မ်ားႏွင့္ ဖုန္တက္ေနေသာ သိုေလွာင္ခန္းမ်ားမွ ရွားပါးၿပီးျမင္ရခဲသည့္ ေရွးေဟာင္း ပစၥည္းမ်ားကို အေမရိ ကန္ႏိုင္ငံ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕၌ ၂၀၁၅ခုႏွစ္တြင္ အာရွလူ႔အဖဲြ႕အစည္းျပတိုက္က က်င္းပသည့္ ျမန္မာ့ေပ်ာက္ကြယ္ေနေသာ ဗုဒၶလက္ရာမ်ားျပပဲြတြင္ ခင္းက်င္းျပသသြားမည္ျဖစ္ပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ဒီမိုကေရစီ စနစ္သို႔ သြားရာလမ္းေၾကာင္းတြင္ ျပႆနာမ်ားႏွင့္ ႐ႈပ္ေထြးေနၿပီး ဗုဒၶဘာသာအစြန္းေရာက္မ်ားက မြတ္ဆလင္လူနည္းစုမ်ားကို တိုက္ခိုက္ေနသည္ဆိုသည့္ အသံမ်ားေပၚထြက္ေနသည့္အခ်ိန္တြင္ ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီေခတ္ႏွင့္ စစ္အစိုးရေခတ္မ်ား၌ တိမ္ျမဳပ္ေနခဲ့သည့္ အေစာပိုင္းဗုဒၶဘာသာ အႏုပညာလက္ရာမ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တမူကဲြျပားျခားနားမႈပံုစံ တစ္မ်ဳိးကို ျပသေနပါသည္။

အေမရိကန္ျပတိုက္မွဴးမ်ားက ေလွာင္အိုက္ေနေသာ ပုဂံျပတိုက္ေျမေအာက္ထပ္ကို ရွာေဖြေမႊေႏွာက္ၾကည့္ခဲ့ရာမွာ တစ္ခ်ိန္က ဧရာ၀တီျမစ္ကမ္းေဘးနန္းေတာ္မွာ ခမ္းနားစြာအသံုးျပဳခဲ့ေသာ နန္းတြင္းသံုးအိုးႀကီးမ်ားကို ေတြ႕ခဲ့ရပါသည္။ ေရႊေရာင္ေဆးသုတ္ထားေသာ သစ္သားဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေသတၱာမ်ားတြင္ သိမ္းထားသည့္ ထန္းရြက္၊ ေပရြက္မ်ား၊ စာမူမ်ားကလည္း ေဆးမ်ားျပယ္ေနပါၿပီ။ ျပည္ၿမိဳ႕မွ စာၾကည့္တိုက္ေဟာင္းတစ္ခုမွာ ရႊံ႕မ်ားဖံုးေနသည့္ မွန္ပံုးမ်ားထဲက စဖနင္ပံုစံ႐ုပ္တုမ်ားကိုလည္း သူတို႔ကခက္ခက္ခဲခဲ ေလ့လာၾကည့္႐ႈခဲ့ၾက သည္။

“ဒီျပပဲြက ျမန္မာကို ျပန္လည္ေပၚထြက္လာေစလိမ့္မယ္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ပိတ္ဆို႔ေနခဲ့တဲ့ႏိုင္ငံေလ။ ဒီျပပဲြက တကယ့္ကို ျမန္မာဆိုတာ သိသိသာသာျဖစ္လာေစမယ္လို႔ ကၽြန္မထင္တယ္။ အရင္တုန္းက တစ္ခါမွမျမင္ဖူးတာေတြ ျပမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕
ဘာသာျဖစ္ၿပီး ေန႔စဥ္ဘ၀မွာ အေရးပါတဲ့ အခန္းက႑မွာရွိေနပါတယ္” ဟု ၂၀၁၅ တြင္ျပသမည့္ ျပပဲြကို စီစဥ္ေနသူ အာရွလူ႔အဖဲြ႕ အစည္းျပတိုက္မွ ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး မယ္လီဆာခ်ဴးက ေျပာသည္။

ျပတိုက္မွဴးမ်ားအဖဲြ႕က ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ေဟာင္းရန္ကုန္၊ ၿမိဳ႕ေတာ္သစ္ေနျပည္ေတာ္၊ ျပည္ႏွင့္ ၁၃ ရာစုႏွစ္မွာ ဘုရင့္ေန ျပည္ေတာ္ျဖစ္ခဲ့ဖူးသည့္ ဘုရားပုထိုးမ်ားတည္ရွိရာ ပုဂံေဒသတို႔ တြင္ ရွာေဖြမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ပါ သည္။ ျမန္မာ၏ အေက်ာ္ၾကားဆံုး ခရီးသြားေဒသတစ္ခုျဖစ္သည့္ ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ေတာ္ပုဂံမွ ေရွးေဟာင္းေရႊလက္၀တ္ရတနာ မ်ားကို ယေန႔တိုင္ လယ္သမားမ်ားက တူးေဖာ္ရရွိေနသည့္ ေနရာျဖစ္ပါသည္။

ယခုကဲ့သို႔ ျပပဲြအတြက္ေရွးေဟာင္းပစၥည္းမ်ား လိုက္လံရွာေဖြျခင္းကို သမၼတဦးသိန္းစိန္က ပံ့ပိုးခဲ့ပါသည္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို လာေရာက္စဥ္က ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕တြင္ ျပသမည့္ ျပပဲြအတြက္ ဒါဇင္ႏွင့္ခ်ီသည့္
ေရွးေဟာင္းအႏုပညာလက္ရာမ်ားကို ငွားရမ္းရန္ အတည္ျပဳေပးခဲ့သည့္အျပင္ သာမန္လူမ်ားအား ခြင့္မျပဳခဲ့သည့္ ေနရာမ်ားကိုလည္း အေမရိကန္ျပတိုက္မွဴးမ်ား သြားခြင့္ေပးခဲ့ပါသည္။ ျပပဲြတြင္ ျပသရန္ ရည္ရြယ္ထားသည့္ ပစၥည္းအမ်ဳိး ၇၀ အနက္ သံုးပံုတစ္ပံုမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေခတၱငွားယူထားသည့္ ေရွးေဟာင္းပစၥည္းမ်ားျဖစ္သည္ဟု မစၥစ္ခ်ဴးကဆိုသည္။

ျမန္မာအႏုပညာလက္ရာမ်ားကို ေခတၱငွားယူျပသျခင္းအတြက္ အျပန္အလွန္အစီအစဥ္အရ အာရွလူ႔အဖဲြ႕အစည္းကလည္း ေရွးေဟာင္းပစၥည္းမ်ားထိန္းသိမ္းျခင္းနည္းပညာမ်ားကို ျမန္မာျပတိုက္၀န္ထမ္း သင္တန္းေပးရန္ သေဘာတူခဲ့ပါသည္။
အေမရိကန္ေဒၚလာ တစ္သိန္းခန္႔ရွိ အစိုးရအသံုးစရိတ္ျဖင့္ အဆိုပါ၀န္ထမ္းမ်ားက ျမန္မာျပတိုက္မ်ားကို လွ်ပ္စစ္မီး၊ ေလေအးေပး
စက္မ်ားအတြက္ ေလာက္ငေအာင္ သံုးစဲြေနရပါသည္။ လိုအပ္သည္မ်ားကို ၀ယ္ယူရန္လည္း ေငြေၾကးမရွိပါ။

အေမရိကန္ျပတိုက္မွဴးမ်ားအား သူတို႔စိတ္ႀကိဳက္ျပသရန္ ျမန္မာအစိုးရကပစၥည္းမ်ား ငွားရမ္းခဲ့ေသာ္လည္း အခ်ဳိ႕ပစၥည္းမ်ားမွာ နယူးေယာက္ကို သယ္ယူရန္ အလြန္တန္ဖိုးႀကီးလြန္းလွပါသည္။ ထိုအထဲတြင္ ၁၈၈၅ ခုႏွစ္၌ မႏၲေလးနန္းေတာ္မွ ၿဗိတိသွ်
စစ္တပ္၀င္ေရာက္မဖ်က္ဆီးမီ နန္းတြင္းတရား႐ံုးမွ ပံုထုထြင္းထားသည့္ တံခါးလည္းပါ၀င္သည္။

ထိုတံခါးရြက္က နိမ့္နိမ့္ေလးျဖစ္ၿပီး ျမန္မာဘုရင္ဆီကို အခစား၀င္သူမွန္သမွ် ဦးမၫႊတ္ဘဲ ၀င္ရန္မျဖစ္ႏိုင္ေအာင္ ျပဳလုပ္ထားခဲ့ဟန္တူသည္။ အေမရိကန္ျပတိုက္မွဴးမ်ားက ထိုပစၥည္းကို ငွားခ်င္ေသာ္လည္း အမ်ဳိးသားျပတိုက္မွဴး၊ ၫႊန္ၾကားေရးမွဴးမ်ားက တစ္ခ်က္လႊတ္အာဏာသံုးကာ ပယ္ခ်ခဲ့ေသာ ပစၥည္းမ်ားထဲကတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။

“ဘယ္ျဖစ္ပါ့မလဲ” ဟု အမ်ဳိးသားျပတိုက္ ဒုတိယၫႊန္ၾကားေရးမွဴးေဟာင္း ေဒၚႏုမရဇံကေျပာၾကားသည္။

သို႔ေသာ္လည္းသူတို႔မွာ ေရြးခ်ယ္စရာေက်ာက္တံုး၊ ေၾကးႏွင့္ သစ္သားဗုဒၶ႐ုပ္တုေတာ္ အေတာ္မ်ားမ်ား က်န္ရွိပါသည္။ တခ်ဳိ႕႐ုပ္တုမ်ားက တျခားနာမည္ႀကီး ဆင္းတုမ်ားႏွင့္ ခပ္ဆင္ဆင္တူ၏။ တခ်ဳိ႕႐ုပ္တုမ်ားမွာ အတုဟု ဆံုးျဖတ္ခံရသည္လည္း ရွိသည္။ သို႔ေသာ္လည္း တကယ့္ကို အေျမာက္အျမားျဖစ္ေနသည့္အတြက္ ျပပဲြအတြက္ ဘယ္အရာကို ေရြးရမည္လဲဆိုသည္ကို ဆံုးျဖတ္ရခက္လွေၾကာင္း ျပတိုက္မွဴးမ်ားက ဆိုသည္။

၁၂ ရာစုေခတ္က ဗုဒၶဘုရားရွင္က မယ္ေတာ္နတ္သားကို တရားေဟာၿပီး နတ္ျပည္မွ ျပန္ ႂကြလာဟန္ သစ္သား႐ုပ္လံုးႂကြကမူ ျပတိုက္မွဴးမ်ား၏ ပထမဦးစားေပးစာရင္းထဲတြင္ ပါ၀င္ သည္။

“အဲဒါကေတာ့ တကယ့္ကို အရမ္းေကာင္းတဲ့ လက္ရာပါပဲရွင္။ ဒါကို ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္တာ ကံေကာင္းလိုက္တာ။ ဒါက ဘုရားတစ္ခုရဲ႕ အတြင္းထဲမွာ ဒါမွမဟုတ္ အရိပ္ရတဲ့ေနရာမွာ ရွိခဲ့လို႔ျဖစ္မယ္”ဟု ထို႐ုပ္ႂကြလက္ရာကို သေဘာက်ႏွစ္သက္သည့္ ျပပဲြမွဴးတစ္ဦးျဖစ္သည့္ ဆာလီဗီယာဖရာဇာဘူလကေျပာပါသည္။

နယူးေယာက္မွ ေရွးေဟာင္း အႏုပညာလက္ရာမ်ားကို သေဘာက်သည့္ပရိသတ္မ်ားအတြက္ ၁၁ ရာစုႏွစ္လက္ရာသိဒတၱမင္းသား ေတာထြက္ၿပီး ဆံပယ္ေနသည့္ပံုထြင္းထားသည့္ ေက်ာက္ဆစ္လက္ရာတစ္ခုကိုလည္း ျပတိုက္မွဴးမ်ားက သေဘာက်ၾကသည္။ “အဲဒီအ႐ုပ္ကေတာ့ ျပပဲြရဲ႕ သေကၤတတစ္ခုေတာင္ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္” ဟု အာရွလူ႔အဖဲြ႕အစည္းအႏုပညာျပတုိက္ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး
မစၥစ္ခ်ဴးကဆိုသည္။

ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေရွးေဟာင္းပစၥည္းေဖာက္ထြင္းသူမ်ားက ျမန္မာေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈလက္ရာမ်ားကို ဖ်က္ဆီးေဖာက္ဖ်က္ခဲ့ၾကသည္။ ၁၈၈၅ ခု ႏွစ္ အဂၤလိပ္ျမန္မာစစ္ပဲြတြင္ ေၾကးမံုမ်ား၊ ေပစာမ်ား၊ လက္၀တ္ ရတနာမ်ားကို ၿဗိတိသွ်စစ္သားမ်ားက ခိုးယူလုယက္ခဲ့ၾကသည္ဟု ၁၉၇၀ ျပည့္ႏွစ္က ျမန္မာျပည္တြင္ ေနခဲ့ဖူးသည့္ မစၥစ္ခ်ဴးကရွင္းျပသည္။ ၁၉၂၀တြင္ ဂ်ာမန္ေရွးေဟာင္းပစၥည္းရွာေဖြသူမ်ားက ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမ်ား၏ နံရံမ်ားကို ခြာယူခဲ့ၾကသည္။

၁၉၆၂ မွ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ စစ္အစိုးရအာဏာရွင္မ်ား လက္ထက္တြင္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမ်ားရွိ ေရွးေဟာင္းပစၥည္းမ်ားကို အစိုးရႏွင့္ပတ္သက္သည့္ ပစၥည္းခိုးထုတ္သူမ်ားရန္မွ ကာကြယ္ရန္ ဘုန္းႀကီးမ်ားကကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ရသည္ဟု ဘုန္းေတာ္ ႀကီးမ်ားက မစၥစ္ခ်ဴးကိုေျပာၾကားခဲ့ သည္။

အခ်ဳိ႕ေက်ာက္ဆင္းတုဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္မ်ားကမူ ခိုးသူမ်ားသယ္ေဆာင္ရန္အတြက္ အလြန္ႀကီးေနသျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရွိေနဆဲျဖစ္ပါသည္။ ထို႔အတြက္ နယူးေယာက္တြင္ျပသမည့္ ျပပဲြ က ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျပင္ပတြင္ ထို ဆင္းတုေတာ္မ်ားကို ပထမဆံုး အႀကိမ္ ျပသမည့္ပဲြလည္း ျဖစ္ပါ သည္။

“ျမန္မာျပည္အျပင္ဘက္မွာ ပုဂံေခတ္လက္ရာ ေက်ာက္ဆင္းတု တစ္ဆူမွမရွိေသးဘူး” ဟု ျမန္မာဗုဒၶအေမြအႏွစ္စာအုပ္မ်ားကို ေရးသားခဲ့သူ စာေရးဆရာ ေဒၚ နယ္လ္စထရက္တာနာကဆုိသည္။

အေမရိကန္ျပတိုက္မွဴးမ်ား၏ ေနာက္ဆံုးခရီးစဥ္က ျပည္ၿမိဳ႕မွ ျပတိုက္ပဲျဖစ္ပါသည္။ ထိုျပတိုက္တြင္ ေျမႀကီးထဲမွတူးေဖာ္ရရွိခဲ့သည့္ အႏွစ္ ၁၅၀၀ သက္တမ္းရွိ ေၾကးဗုဒၶ႐ုပ္တုအား အစိမ္းေရာင္ပလတ္စတစ္စားပဲြခင္းေပၚတြင္ မတ္တတ္ရပ္စံေနသည္ကို သူတုိ႔ေတြ႕ခဲ့ၾကသည္။ ထိုဆင္းတုကို လယ္သမားတစ္ဦးက ၂၀၀၅ ခုႏွစ္တြင္ လယ္ထြန္ရင္းရလာခဲ့သည္ဟု ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈဌာနက ဒုတိယၫႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးသိန္းလြင္က ေျပာၾကားသည္။

“အဲဒီလယ္သမားက ဒါကိုထြန္မိတာပဲ။ ကံေကာင္းတာက မက်ဳိးပဲ့ခဲ့ဘူး”

မာေက်ာေသာေၾကးဗုဒၶ႐ုပ္တုမ်ားကို နယူးေယာက္ကို သယ္ယူရသည္မွာ အႏၲရာယ္သိပ္မမ်ားပါ။ ျပႆနာမရွိပါ။ သို႔ေသာ္က်ဳိးပဲ့လြယ္သည့္ ပုဂံရွိ ၾကာပြင့္ပံု ေရွးေဟာင္းပစၥည္းမ်ားကို ႏိုင္ငံအျပင္ဘက္ သယ္ယူရန္ အစိုးရဆီမွ အထူးခြင့္ျပဳခ်က္လိုသည္ဟု မစၥစ္ခ်ဴးက ရွင္းျပသည္။

ပုဂံျပတိုက္မွ ဒုတိယၫႊန္ၾကားေရးမွဴး ေဒၚေဘဘီက ထိုၾကာပန္းပြင့္လက္ရာကို နယူးေယာက္တြင္ ေခတၱျပသရန္ ယူသြားသင့္သည္ဟုဆိုပါသည္။

“ဒီမွာျပထားတဲ့ ပစၥည္းေတြ အားလုံးကၽြန္မရင္ထဲမွာ စဲြေနေအာင္ မွတ္ထားတယ္။ ေန႔တိုင္းျပတိုက္က ပစၥည္းတစ္ေထာင္ကို ကၽြန္မစစ္ရတယ္။ နယူးေယာက္ျပတိုက္ကို ခဏငွားျပတာ ျပႆနာမရွိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ အၿမဲတမ္းေတာ့ ဘယ္ဟုတ္ပါ့မလဲရွင္”

(နယူးေယာက္တိုင္းမ္သတင္းစာပါ ေဆာင္းပါးရွင္ Jane Parlez ၏ Opening a Door to Burmese Past, and the Present, Tool ကို ထားထားျမင့္ ဘာသာျပန္ဆိုသည္)
7Day News Journal