အီဂ်စ္စစ္တပ္က ပထမဆုံး ဒီမုိကေရစီသမၼတကို ျဖဳတ္ခ်၍ အာဏာသိမ္း

ပုိ႔စ္တင္ခ်ိန္ - 7/05/2013 09:36:00 AM

ကိုင္႐ိုၿမိဳ႕ နက္ဆာစီးတီးခ႐ိုင္တြင္ သမၼတေမာ္စီကို ေထာက္ခံသူမ်ားအား ၀ိုင္းရံထားသည့္ စစ္ဘက္အထူးလံုျခံဳေရး တပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားကို ဇူလိုင္ ၃ ရက္က ေတြ႕ရစဥ္ (Photo: AP)

ဇူလိုင္ ၃ ရက္တြင္ အစၥလာမၼစ္သမၼတ မိုဟာမက္ေမာ္စီကို အီဂ်စ္စစ္တပ္က ျဖဳတ္ခ်ကာ သူႏႇင့္ သူ႕အား အေထာက္အပ့ံေပးေနသည့္ အဓိက ပုဂၢဳိလ္မ်ားကို ထိန္းသိမ္းလိုက္ၿပီးေနာက္ အေနာက္တိုင္း၏ အင္အားႀကီး ႏိုင္ငံမ်ားက ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္း လုပ္ၾကရန္ႏႇင့္ ဒီမိုကေရစီစနစ္သို႔ အလ်င္အျမန္ ျပန္လည္ကူးေျပာင္းရန္ ပန္ၾကားခဲ့သည္။
ေမာ္စီကို ႏုတ္ထြက္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုသည့္ အလြန္ႀကီးမားေသာ ဆႏၵျပပြဲမ်ားကို တုံ႔ျပန္သည့္ အေနျဖင့္ ယခုကဲ့သို႔ လုပ္ေဆာင္ေပးရျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း စစ္တပ္က အခိုင္အမာ ေျပာၾကားခဲ့ေသာ္လည္း အေနာက္အုပ္စုကမူ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံ၏ ပထမဆုံး ဒီမိုကေရစီနည္းအရ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခံရသည့္ အီဂ်စ္သမၼတသည္ အာဏာရၿပီး တစ္ႏႇစ္အၾကာတြင္ ျဖဳတ္ခ်ခံခဲ့ရသည့္ အခ်က္အေပၚ စိတ္မသက္မသာ ျဖစ္လ်က္ရႇိသည္။
Muslim Brotherhood ပါတီမႇ ထိပ္တန္းေခါင္းေဆာင္ တစ္ဦးက စစ္တပ္သည္ ျဖဳတ္ခ်ခံရသည့္ သမၼတကို ထိန္းသိမ္းထားၿပီး သူ႕အား အကူအညီေပးေနသည့္ ထိပ္တန္းပုဂိၢဳလ္ မ်ားစြာတို႔ကို ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ ခ်ထားေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။
သီတင္းတစ္ပတ္အတြင္း လူသန္းေပါင္းမ်ားစြာတို႔က လမ္းမ်ားေပၚသို႔ထြက္ကာ ေမာ္စီ ႏုတ္ထြက္ေပးေရး ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကရာ လူေပါင္း ၅၀ နီးပါး ေသဆုံးခဲ့ရၿပီးေနာက္ အီဂ်စ္စစ္တပ္က ေမာ္စီကို ျဖဳတ္ခ်ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

အာဏာသိမ္းျခင္းႏႇင့္ ပတ္သက္ေသာ စစ္တပ္၏ သေဘာထား
ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး အက္ဘ္ဒယ္ဖာတာအယ္လ္စီစီက အာဏာသိမ္းလုိက္ေၾကာင္း ႏုိင္ငံပုိင္႐ုပ္သံမႇ ေၾကညာခဲ့ၿပီးေနာက္ ေမာ္စီအစိုးရအား ကန္႔ကြက္ ဆႏၵျပသူ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာက ကိုင္႐ိုၿမိဳ႕ လမ္းမမ်ားေပၚတြင္ ေအာင္ပြဲခံခဲ့ၾကေၾကာင္း သိရသည္။
ေမာ္စီအစိုးရ လက္ထက္တြင္ ေရးဆြဲထားေသာ အစၥလာမၼစ္ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို အတည္ျပဳရန္ ဆိုင္းငံ့ထားၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲကို အေစာဆံုး က်င္းပေပးသြားမည္ဟု စီစီက ေျပာၾကားခဲ့သည္။
''အခုလို အာဏာသိမ္းလိုက္ေပမယ့္ စစ္တပ္ကေတာ့ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ ကင္းကင္းရႇင္းရႇင္း ေနသြားမႇာ ျဖစ္ပါတယ္'' ဟု စီစီက ေျပာၾကားခဲ့သည္။
လြန္ခဲ့သည့္ တစ္ႏႇစ္က သမၼတအျဖစ္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခံရသည့္ အေနာက္တုိင္း၌ ပညာသင္ၾကားခဲ့သည့္ အစၥလာမ္ေခါင္းေဆာင္ ေမာ္စီသည္ ျပည္သူလူထု၏ ရည္မႇန္းခ်က္မ်ားကို ေဆာင္ၾကဥ္းေပးႏုိင္ျခင္း မရႇိေၾကာင္းႏႇင့္ အတုိက္အခံမ်ားႏႇင့္ အာဏာခြဲေ၀ေရး အတြက္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ား၏ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို ေဆာင္ရြက္ေပးရန္ ပ်က္ကြက္ခဲ့ေၾကာင္း အယ္ဘ္ဒယ္ အယ္လ္စီစီက ဇူလုိင္ ၃ ရက္တြင္ ႐ုပ္သံမႇတစ္ဆင့္ မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားခဲ့သည္။
အီဂ်စ္တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ အယ္လ္လီမန္ဆာ ၾကားျဖတ္သမၼတအျဖစ္ က်မ္းသစၥာက်ိန္ဆို
အီဂ်စ္တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ အယ္လ္လီမန္ဆာသည္ ဇူလုိင္ ၄ ရက္တြင္ ၾကားျဖတ္ သမၼတအျဖစ္ က်မ္းသစၥာ က်ိန္ဆိုခဲ့ၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲသစ္ မတုိင္မီအထိ ႏုိင္ငံကို အုပ္ခ်ဳပ္သြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမည့္ေန႔ကိုမူ မသတ္မႇတ္ရေသးေပ။ အသက္ ၆၇ ႏႇစ္အရြယ္ရႇိ မန္ဆာသည္ အီဂ်စ္၏ အျမင့္ဆုံး တရား႐ုံးခ်ဳပ္ အႀကီးအကဲျဖစ္ၿပီး အသြင္ကူးေျပာင္းေရး အစီအစဥ္အရ ၾကားျဖတ္သမၼတ ရာထူးကို ရယူခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး အယ္လ္စီစီက ေၾကညာခဲ့ေသာ လမ္းညႊန္ေျမပုံတြင္ သမၼတေဟာင္း ဟိုစနီမူဘာရက္ ျပဳတ္က်ခဲ့ၿပီးေနာက္ပုိင္း ျပဌာန္းခဲ့ေသာ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒကို ရပ္ဆုိင္းၿပီး ျပန္လည္ေရးဆြဲသြားရန္ႏႇင့္ ပါလီမန္ႏႇင့္ သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားကို ထပ္မံက်င္းပသြားရန္တို႔ ပါ၀င္ခဲ့သည္။
အီဂ်စ္အာဏာသိမ္းမႈႏႇင့္ ပတ္သက္၍ ႏုိင္ငံတကာ၏ တုံ႔ျပန္မႈမ်ား
အေမရိကန္
အေမရိကန္သမၼတ ဘားရက္အိုဘားမားက ေမာ္စီ ျဖဳတ္ခ်ခံရျခင္းအေပၚ လြန္စြာ စိုးရိမ္မကင္း ျဖစ္မိေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး အရပ္သား အစိုးရကို အလ်င္အျမန္ ျပန္လည္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ရန္ ေတာင္းဆိုလိုက္သည္။

ကုိင္႐ုိတကၠသိုလ္သို႔ သြားရာလမ္းတြင္ တပ္စြဲထားေသာ အီဂ်စ္တင့္ကားမ်ားကို ဇူလုိင္ ၃ ရက္က ေတြ႕ရစဥ္
''အီဂ်စ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အနာဂတ္ အလုံးစုံကို အီဂ်စ္ျပည္သူေတြကသာ ဆုံးျဖတ္ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ယုံၾကည္ပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ သမၼတေမာ္စီကို ဖယ္ရႇားဖို႔နဲ႔ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒကို ေရႊ႕ဆိုင္းဖို႔ အီဂ်စ္စစ္တပ္ရဲ႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္အေပၚ အလြန္အမင္း စိုးရိမ္မကင္း ျဖစ္မိပါတယ္'' ဟု အိမ္ျဖဴေတာ္အေရးေပၚ အစည္းအေ၀းၿပီးေနာက္ ထုတ္ျပန္သည့္ ေၾကညာခ်က္ တစ္ရပ္တြင္ အိုဘားမားက ေျပာၾကားခဲ့သည္။ စစ္တပ္က တရား၀င္ ေရြးေကာက္ တင္ေျမႇာက္ထားေသာ ေခါင္းေဆာင္ကို ျဖဳတ္ခ်ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ အေမရိကန္ အေနျဖင့္ အီဂ်စ္အား အကူအညီေပးေရး ကိစၥႏႇင့္ပတ္သက္၍ ဥပေဒေရးရာ အခ်က္အလက္မ်ားကို ျပန္လည္သုံးသပ္ရန္ အိုဘားမားက အမိန္႔ေပးလိုက္သည္။ အေမရိကန္ အစိုးရသည္ ေမလက အီဂ်စ္စစ္တပ္ကို ႏႇစ္စဥ္ေထာက္ပ့ံေၾကး ေဒၚလာ ၁ ဒသမ ၃ ဘီလ်ံေပးေရးကို ထပ္မံအတည္ ျပဳထားခဲ့သည္။
ဇူလိုင္ ၃ ရက္တြင္ အေမရိကန္ အစိုးရက ကိုင္႐ုိၿမိဳ႕ရႇိ သူ၏ သံ႐ုံးမႇ ၀န္ထမ္းအမ်ားစုကို ေရႊ႕ေျပာင္းထားရန္ အမိန္႔ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
ဥေရာပသမဂၢ
ဥေရာပသမဂၢ ႏိုင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒ အႀကီးအကဲ ကက္သရင္းအက္ရႇတန္က ေသြးထြက္သံယိုမႈမ်ားကို ျပစ္တင္႐ႈတ္ခ်ခဲ့ၿပီး ဒီမိုကေရစီစနစ္သို႔ အလ်င္အျမန္ ျပန္လည္ကူးေျပာင္းရန္ ေတာင္းဆိုလိုက္သည္။
ကုလသမဂၢ
ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႇဴးခ်ဳပ္ ဘန္ကီမြန္က အီဂ်စ္ျပည္သူမ်ား၏ ခံစားခ်က္ကို နားလည္ပါေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္ စစ္တပ္၏ ပါ၀င္စြက္ဖက္မႈအေပၚ စိုးရိမ္မိေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။ မည္သည့္ ႏုိင္ငံတြင္မဆို စစ္တပ္က ႏုိင္ငံေရးတြင္ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္လာပါက စိုးရိမ္စရာေကာင္းေၾကာင္း ဘန္ကီမြန္ အေနျဖင့္ ယံုၾကည္ထားသည္ဟု သူ၏ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရႇိသူ အီဒူရာ ဒိုဒယ္ေဘးက ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ဂ်ာမနီ
ဂ်ာမနီႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဂြီဒို၀က္စ္ တာ၀ယ္လီက ေမာ္စီကို ျဖဳတ္ခ်ခဲ့သည့္ စစ္အာဏာသိမ္းမႈအား အီဂ်စ္ႏုိင္ငံတြင္ ဒီမိုကေရစီအတြက္ အထင္ကရ ေနာက္ျပန္ဆုတ္သြားမႈႀကီးဟု ေခၚဆိုခဲ့ၿပီး ေဆြးေႏြးညိႇႏႈိင္း မႈမ်ားႏႇင့္ ႏုိင္ငံေရး အာမခံခ်က္မ်ား ရရႇိေရးကို ေဆာင္ရြက္ၾကရန္ ပန္ၾကားလုိက္သည္။ ေအသင္ၿမိဳ႕သို႔ ေရာက္ရႇိေနေသာ ဂ်ာမနီ၀န္ႀကီးက သတင္းေထာက္မ်ားအား ေျပာၾကားရာတြင္ ''ဒါဟာ အီဂ်စ္ ဒီမိုကေရစီ အတြက္ အထင္ကရ ေနာက္ျပန္ဆုတ္မႈႀကီးပါ။ အီဂ်စ္ႏုိင္ငံ အေနနဲ႔ ျဖစ္ႏုိင္သမွ် အျမန္ဆုံး ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒအတုိင္း ျပန္သြားႏုိင္ေရးဟာ အေရးႀကီးဆုံးပါပဲ။ အီဂ်စ္ႏုိင္ငံရဲ႕ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈဟာ ဆိုးဆိုးရြားရြား ထိခုိက္ခံရမယ္ဆိုရင္ တကယ့္အႏၲရာယ္ႀကီး တစ္ရပ္ပါ'' ဟု ဆုိသည္။
႐ုရႇား
အီဂ်စ္အာဏာသိမ္းမႈ ျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ ႐ုရႇားႏုိင္ငံက အီဂ်စ္ႏုိင္ငံေရး အင္အားစုမ်ား အားလုံးအား ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္း လုပ္ၾကရန္ႏႇင့္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားမႇ ေရႇာင္ရႇားရန္ ဇူလုိင္ ၄ ရက္က သတိေပးခဲ့သည္။ ႐ုရႇား ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးက ဒီမိုကေရစီ ေဘာင္အတြင္း အၾကမ္းမဖက္ဘဲ ႏုိင္ငံေရးႏႇင့္ လူမႈစီးပြားေရး ျပႆနာမ်ားကို ေျဖရႇင္းေရး ႀကိဳးပမ္းၾကရန္ ေၾကညာခ်က္တစ္ရပ္၌ အီဂ်စ္ျပည္သူမ်ားအား တုိက္တြန္းေျပာၾကားခဲ့သည္။
တ႐ုတ္
အီဂ်စ္အာဏာသိမ္းမႈ ျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက အီဂ်စ္ျပည္သူမ်ား၏ ေရြးခ်ယ္မႈကို ေထာက္ခံေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ေဆြးေႏြးညႇိႏႈိင္းမႈမ်ား အျမန္ဆုံးျပဳလုပ္ၾကရန္ တုိက္တြန္းခဲ့သည္။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာနက အီဂ်စ္ႏုိင္ငံအေနျဖင့္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကို ေရႇာင္ရႇားလ်က္ အျငင္းပြားမႈမ်ားကို စနစ္တက် ေစ့စပ္ညႇိႏႈိင္း ေျဖရႇင္းရန္ တုိက္တြန္းခဲ့သည္။

Ref:AFP
From: EMG